Het kwam toch nog onverwacht. De G20-top in Pittsburgh sprak niet alleen af dat de deelnemers elkaars economisch beleid intensiever zouden gaan coördineren en toetsen maar ook dat zij de plaats zou innemen van de rijkelandenclub G7, en voortaan ook de opkomende economieën in Azië, Zuid-Amerika, Rusland en het Midden-Oosten zou omvatten. ‘We hebben samen de wereld van de afgrond gered’, sprak Obama niet zonder overdrijving. Wouter Bos sprak zelfs opgetogen van ‘een soort wereldregering’ en was blij dat Nederland daar de facto deel van uitmaakte (eigenlijk moeten we dus spreken van de G20½). Er was geen overkoepelende controle-instantie voorzien, maar het IMF zou een belangrijker rol gaan spelen als beoordelaar, hoewel zonder sanctiebevoegdheid.

Het is goed te weten waar de dingen vandaan komen, hoe ze ongeveer werken en hoe je ze kunt repareren. Beter in elk geval dan een abstracte samenleving die overal een laag van ‘elektronische bullshit’ overheen legt. De kredietcrisis laat zien wat de risico’s zijn van een virtuele cultuur die leeft van derivaten van derivaten, en die de echte wereld uit het oogt verliest.

Een paar jaar geleden waren dure designer spijkerbroeken met gaten bij de knie in de mode. In een conference stelde Youp van ‘t Hek zich voor hoe een Indiaas jongetje dat in de spijkerbroekfabriek werkte zich samen met zijn vader over deze moedwillig aangebrachte rafels zou verbazen. ‘Ach,’ zou de vader dan zeggen, ‘door zo’n gat hebben die mensen het idee dat ze ook wat hebben meegemaakt.’ De gretigheid waarmee de huidige economische crisis wordt vergeleken met die van de jaren dertig vloeit voort uit eenzelfde bron: het verlangen om - na jaren van veilige, bijna voorspelbare welvaartsgroei - eindelijk ook eens iets mee te maken. De vergelijking gaat echter mank.