Als je spreekt over organisatieverandering komt al snel het woord organisatiecultuur voorbij. En tegelijk ontstaat er vaak een gevoel van machteloosheid. Want hoe hoe pak je die aan? In ‘Veranderen van Organisatiecultuur; veelvoudigheid in denken en doen’, onder redactie van Rob van Es, belichten 13 auteurs het veranderen van organisatiecultuur. Het zijn praktijkmensen met een goede conceptuele achtergrond, en ze vertillen zich niet aan hun veranderwijzen. Immers, niet alles kan!

‘Vandaag doen wat morgen nodig is’, dat is de pakkende titel van het boek van Rob Fijlstra waarmee hij aandacht wil besteden aan het ‘ruimte maken voor sprongsgewijze organisatieverandering.’ Het huidige tijdgewricht vraagt om actieve verandering, want stilstaan is dodelijk. Een aardig boek om te lezen, naar mijn mening echter geen pageturner.

In haar boek ‘Leading through change’ dat in het Engels is geschreven, beschrijft Carla Schnitker, internationaal expert op het gebied van leiderschap en communicatie, zes principes van effectief leiderschap bij een veranderingsproces.

Middenmanagers vinden onvoldoende houvast in de veranderkundige literatuur. Tot die conclusie komt Alexander Groth nadat hij zich jarenlang verdiept heeft in veranderingsprocessen, en dan met name in de rol die daarin voor leidinggevenden in het middenkader is weggelegd. Met zijn boek Leiding geven aan verandering (‘Handboek voor de middle manager’) wil hij daarin verandering brengen. ‘Concreet change leadership’, daarover gaat het. Ofwel: hoe kun je in ingrijpende veranderingsprocessen effectief met gevoelens omgaan?

In Wat bezielt ons? Analyseert Lenette Schuijt in welke verouderde systemen we vast lijken te zitten en hoe het vooruitgangsdenken ons vasthoudt in deze structuren. Ze biedt nieuwe perspectieven en laat zien hoe ieder van ons kan bijdragen aan een nieuwe, meer humane wereld.

Klassieke organisaties zijn verstrikt geraakt in een web van regels, structuren en prestatie-indicatoren met als uiteindelijk doel: meer en beter. In haar nieuwste boek Wat bezielt ons? (‘Van verstarring naar vitaliteit’) beschrijft Lenette Schuijt hoe het vooruitgangsdenken ons in een wurggreep houdt, wat de gevolgen daarvan zijn én hoe tegelijkertijd nieuwe initiatieven tot ontwikkeling komen die wijzen op een kentering: de vitaliteit in de onderstroom.

Mijn eerste indruk van ‘Innovate or die’ is: wat een mooi boek! Kleurrijk, verschillende fonts, mooie foto’s en vormgeving. En ik ben helemaal weg van de radiatorontwerpen, dus Kriekels maakt met dit boek ook goede reclame voor zijn bedrijf Jaga.

Door de drie decentralisaties bij de overheid is het voor vrijwel alle organisaties in het sociale domein op dit moment alle hens aan dek. Ze maken zowel een change door als een transitie. Maar wat is het verschil tussen de beide begrippen? En waarom wordt juist het teweeg brengen van de transitie vaak als lastig en ongrijpbaar gezien?

Organisatieverandering kan sneller en met meer succes, concludeert Rudy Snippe in zijn boek Doorbreek uw bedrijfscultuur! (‘Hoe managers organisatieontwikkeling tegenhouden’). Dat vereist echter wel een paradigmashift: gedrag in organisaties wordt niet door mensen teweeg gebracht maar door de interacties tussen die mensen. Daarop moeten verandermanagers dus hun aandacht richten.

We acteren beter dan we zelf beseffen. Zo begint de proloog van ‘De Interne Veranderaar’, een boek dat de organisatie als dynamisch theater met meerdere gezelschappen neerzet. Het doel van het boek is om organisaties van binnenuit te veranderen, door het analyseren en veranderen van de rollen die er gespeeld worden. Dit alles om de persoonlijke en organisatie ambities met elkaar ter verbinden.

In onze economie zit al langdurig geen beweging en er is steeds minder sprake van dienstbaarheid en durf. Het aantal fraudegevallen neemt schrikbarend toe. Wij lijken te kampen met een mentale energiecrisis, veroorzaakt door een gebrek aan gemeenschapszin, verbeeldingskracht, realiteitszin en moed.