Met de ontegenzeggelijke opmars van het Rijnlands denken, hebben tot voor kort gangbare managementinstrumenten bij sommigen een meer dan vieze bijsmaak gekregen. Competentiemanagement is er een van, maar ook prestatiemanagement heeft veel van zijn glans verloren. Terecht? Soms wel. Wanneer organisaties ‘meten is weten’ tot het Elfde Gebod gaan proclameren, is de samenhang snel zoek. En daarmee de kracht van elke organisatie. Dat is in de afgelopen jaren kennelijk te veel gebeurd. Maar dat neemt niet weg dat dit soort instrumenten op zijn tijd heel bruikbaar zijn. Niet omdat de wereld vierkant is, en de mens een driehoek, maar omdat je soms moet weten waar je staat in relatie tot de gestelde organisatiedoelstellingen.

Wie wil er geen gemotiveerde en enthousiaste werknemers? Het management! Dat zeg ik niet, maar David Sirota in zijn boek The Enthusiastic Employee. Hoewel bijna elke medewerker vol overgave aan zijn nieuwe baan begint, is de motivatie na de (gangbare) zes wittebroodsmaanden meestal wel zoek. Sirota geeft de volgende verklaring voor deze erosie: ‘Het komt niet omdat het nieuwe eraf is. De neergang, en het funeste effect daarvan op de prestaties, is het gevolg van de manier waarop management in de praktijk gebracht wordt. Je zou kunnen zeggen dat het management het enthousiasme doodt.’ Vooral bureaucratie is een probaat middel om elke aanwezige motivatie om zeep te brengen. Volgens Sirota is ‘red tape’ ontaardt in een onneembare vesting die het werk onmogelijk maakt. Papierwerk, functionele specialisaties die samenwerking onmogelijk maakt, het parafencircuit en nog vele andere pietluttige gedragsregeltjes. Regeltjes die niet alleen uiterst inefficiënt zijn maar vooral getuigen van wel heel weinig respect voor de medewerkers. In de woorden van Sirota: ‘Deze regels hebben betrekking op een breed scala posities: van de plantmanager die jaarlijks goederen produceert ter waarde van miljoenen dollars, maar zelf nog geen aankoop mag doen van meer dan 10.000 dollar, tot de kantoormedewerker die een formulier van 15 regels moet invullen om een vel postzegels te kunnen kopen.’