Een oplossing voor alles en ook nog eentje waar je moeilijk 'tegen' kunt zijn. Dat is kort gezegd de reputatie die het vrijemarktdenken heeft gekregen in onze westerse samenleving. De heilzame werking van de vrije markt als het objectieve, niet-ideologische, rationele antwoord op alle utopische maatschappijvisies die de geschiedenis heeft voortgebracht. Het vrijemarktdenken is immers geen geloof, geen doctrine, maar slechts een 'gegeven'. Door velen, en zeker niet alleen door neoliberale voorvechters ervan, wordt de 'vrije markt' gezien als een natuurwet die het functioneren van de economie, van de hele samenleving, regelt, stimuleert en corrigeert. De vrije markt is immers niet bedacht door iets of iemand, maar is er nu eenmaal. Of toch niet?

De stad en de stedelijke economie staan al een tijdje volop in de belangstelling. Elke zichzelf respecterende gemeente doet tegenwoordig aan citymarketing en de concurrentie tussen steden onderling neemt navenant toe. Maar wat maakt een stad nu eigenlijk aantrekkelijk in de ogen van bewoners en bedrijven? Welke aspecten maken het verschil? En vallen die aspecten door bestuurders meer dan marginaal te beïnvloeden? In 'De aantrekkelijke stad' doet Gerard Marlet een overtuigende poging om deze vragen te beantwoorden.

Leegstaande kantoorgebouwen geschikt maken voor bewoning, leerlingen van het ROC de busjes van het gehandicaptenvervoer laten onderhouden, of een snelweg die energie opwekt: de mogelijkheden voor het combineren van functies zijn eindeloos. In het boek Combineer wat je hebt houden acht auteurs een enthousiast pleidooi voor de kunst van het combineren.

Economie, of liever: economisch denken, verklaart veel, stelt Robert H. Frank in zijn boek 'Economie verklaart alles'. Frank is docent economie aan Cornell University en schrijft een maandelijkse column voor The New York Times. 

Ik verwacht niet dat er veel mensen zijn die nog nooit gehoord hebben van Willem Middelkoop. Op de toppen van de crisis, althans wat media-aandacht betreft, was hij niet van de televisie weg te branden en schoof hij met grote regelmaat aan bij Pauw & Witteman en De wereld draait door. Zijn boek 'Overleef de kredietcrisis' is het vervolg op 'Als de dollar valt' uit 2007, waarin hij schreef dat het niet zozeer de vraag was óf, maar wanneer het financiële systeem in zou storten.

Een aparte gewaarwording: mijn eigen vakgebied, consumentengedrag, openbaart zich onverhoeds aan twee macro-economen, George Akerlof en Robert Shiller. Zij schreven het boek 'Animal Spirits. Hoe instincten in de mens de economie sturen'. De Amerikaanse auteurs duiden voor ons de oorzaken van onder meer de huidige, mondiale kredietcrisis. Hun klassieke theorieën falen, en dat verbaast ons niets. Die gaan er namelijk van uit dat mensen rationeel en verstandig zijn. Een scheutje 'Animal Spirits' toegevoegd, door de vertalers aangeduid als 'psychologische drijfveren', en het gaat al een stuk beter.

Voor Het Financieele Dagblad schreven Vasco van der Boom en Gerben van der Marel ongeveer honderd artikelen over 'de grootste Nederlandse fraudezaak ooit'. 'De vastgoedfraude' is, aldus de auteurs, het eerste boek over de verborgen kant van de vastgoedwereld.

Waarom zijn bruine eieren duurder dan witte? Waarom zit bij sommige auto’s de benzinedop aan de kant van de bestuurder en waarom zit die bij andere auto’s juist aan de andere kant? Waarom zijn salarissen van mensen die goed verdienen zo veel sneller gestegen dan salarissen van andere mensen? Waarom krijg je bij fotowinkels het tweede setje afdrukken gratis? Wie antwoord wil hebben op deze (en andere) vragen, moet Economie verklaart alles van Robert Frank lezen.

De kredietcrisis heeft een stroom publicaties opgeleverd die allemaal – op z’n minst – een antwoord willen geven op de onvermijdelijke vraag hoe het zo ver heeft kunnen komen. Ook Een menselijke economie van Ad Broere raakt aan deze vraag. De banken hebben het gedaan, is kortweg de uitkomst, ook bij Broere. Maar hij blijft niet oeverloos terugblikken op de rampspoed die ons reeds is overkomen. Broere is geïnteresseerd in het vinden van een oplossing: een structurele, wel te verstaan.