Nooit eerder werd er zoveel geschreven over de wereldwijde energievoorziening. Vreemd is dat niet, want wie een jaartje of dertig de toekomst in kijkt, ziet hoe donkere wolken zich samentrekken boven alle verworvenheden die de westerse vrije wereld de afgelopen eeuw heeft weten te realiseren. Ze werden gevoed door een gedurende de twintigste eeuw alsmaar groeiende stroom olie, aangevuld met een vooral de laatste jaren onstuimig groeiende hoeveelheid gas.

'Wisselende contacten', met als subtitel 'de ontmaskering van de coachingsrelatie', is een boek dat geschreven is voor coaches. Nu ben ik dat niet, tenminste ik oefen het vak niet als dusdanig uit. Op het gebied van coaching kan ik het boek inhoudelijk dan ook moeilijk beoordelen, maar ik geef wel al een kleine twintig jaar leiding aan een wisselende groep medewerkers. 

Een breed samengesteld overzicht van artikelen met onderzoeksbevindingen over het managen van innovatie. Oftewel, 'Innovatie(f) organiseren', onder redactie van Petra de Weerd-Nederhof, Bart van Looy en Klaasjan Visscher. De artikelen geven een helder beeld van nationaal (Nederlands en Belgisch) en internationaal onderzoek naar het karakter en de effectiviteit van innovatie, productontwikkeling en samenwerking met partners en wat dit vraagt van managers en bestuurders. Al met al een mooie verzamelbundel. De moeite waard voor de lezer die graag inzicht verwerft in wetenschappelijke artikelen over innovatie en niet schrikt van wat ingewikkelder taalgebruik.

Als kennis tegenwoordig de belangrijkste productiefactor van bedrijven is geworden, dan zijn de meeste managers kennismanagers geworden. Deze redenering heb ik niet zelf verzonnen, maar haal ik uit de inleiding van 'Praktijkgericht kennismanagement', een boek geschreven onder redactie van Donald Ropes en Christiaan Stam. Het geeft aan dat de competenties van de moderne manager veel aspecten van kennismanagement bevatten.

Dit boek is bedoeld als lesstof voor studenten binnen het hoger onderwijs. Het is een compact, toegankelijk geschreven boekwerk vol tips, tricks en self-assessments waarmee studenten kennis kunnen maken met algemene managementvaardigheden. Dit boek biedt een solide basis voor een eerste kennismaking met algemene managementvaardigheden. Voor een startende projectmanager biedt dit werk een goede houvast.

'Veranderdiagnose' is mooi vorm gegeven en prachtig uitgevoerd, waardoor de schilderijen, de filmfragmenten en de gedichten die hij bij de diagnose gebruikt goed tot hun recht komen. Bovendien bevat het een paar zinnen die beklijven. Ik noem er twee. 'Want wie anderen in beweging wil krijgen, zal moeten uitgaan van hun beleving van de werkelijkheid.'  'Het maakt het verschil begrijpelijk tussen de fanatieke dertigers die door confronteren en afrekenen willen leidinggeven aan laid-back vijftigers die de relativiteit van de bovenstroom hebben ingezien en de waarde van de onderstroom beter aanvoelen.' 

Waarom zouden managers en adviseurs altijd moeten denken vanuit het perspectief dat verandering beter is voor een organisatie? Vanzelfsprekendheden over verandering gaan op de helling in het boek 'Onveranderbaarheid van organisaties' van Leike van Oss en Jaap van 't Hek. Van Oss en Van 't Hek zijn aanhangers van het sociaalconstructivisme van Karl Weick en de Nederlandse vertegenwoordigers Thijs Homan en Wim de Moor. In de vele sprekende cases klinkt hun advies en interim-managementervaring van organisatievragen.nl door. Hun benadering van vraagstukken blijkt uit de keuze voor een variëteit aan beelden en analoge perspectieven op onveranderbaarheid. Dit spreekt ook uit de fraaie intermezzo's door toppers uit diverse gebieden: taalkunde, neurologie, woningbouw, sociologie, biologie, filosofie en archeologie.

Het boek Het is mooi geweest - Het kantoor is geen pretpark van de Duitse communicatiedeskundige Judith Mair is een pleidooi voor herwaardering van klassieke organisatieprincipes, zoals strikte regels, vaste werktijden, elkaar niet tutoyeren en een verbod op het gebruik van mistig jargon verpakt in modewoorden als ‘innovatief’, ‘creatief’ en ander uitbundig communicatief zelfvertoon. Een provocatief geluid uit een periode waarin organisaties een speeltuin moesten worden om de ‘homo ludens’ zich te laten ontplooien.

De illusie dat je als manager of adviseur beoogde veranderingen bereikt door er hard op te sturen en goed te plannen, viert hoogtij. Het aantal publicaties over geplande veranderingen groeit de laatste jaren enorm en voedt daarmee deze illusie.

Zeventien pagina's met verwijzingen naar bronnen doen vermoeden dat de econoom Tim Harford, auteur van het boek 'Waarom we doen wat we doen', zijn huiswerk grondig gemaakt heeft. Het boek hangt dan ook elkaar van onderzoeksbeschrijvingen en zijn interpretaties hiervan. Of het nu gaat over racisme, de atoombom, criminaliteit, seks, het huwelijk, stedenbouwkunde, ambitieuze studenten of internetdating, Harford vertaalt menselijk gedrag bij voorkeur langs de lijn van 'kosten en baten'. Volgens hem kun je zonder begrip van de rationele keuzes die ten grondslag liggen aan ons gedrag, de wereld waarin wij leven niet begrijpen.

'Hergebruik is het ultieme doel van kennismanagement.' Bijna terloops, op pagina 56 van 'Praktijkgericht Kennismanagement', verschijnt deze belangrijke uitspraak, waar ik volkomen mee instem. En daarmee typeert deze uitspraak dit boek: al valt er te twisten over de volgorde van onderwerpen en over de accenten die Donald Ropes en Christiaan Stam plaatsen, er staat veel waars in en zeker ook veel leerzaams. Het boek wil de hbo- of universitaire managementstudent helpen een eigen visie te ontwikkelen op kennismanagement om kennisproductiviteit te verbeteren: ik denk dat ze hieraan een flinke kluif hebben.

Groeien. Wie wil dat niet? In zijn boek Mastering the Rockefeller Habits ontvouwt Verne Harnish een 'boost methode' om te komen tot even gestage als explosieve groei. Dit boek is nu in Nederlandse vertaling beschikbaar: De Rockefeller strategie. Het handboek voor snelgroeiende bedrijven.