Het New Yorkse technologiebedrijf Next Jump houdt er een uniek personeelsbeleid op na: elke werknemer heeft de garantie op een baan voor het leven. Mensen die niet naar behoren functioneren, worden niet de laan uitgestuurd maar gecoached, net als een topatleet die even door een moeilijke periode gaat. De enige reden voor ontslag is een situatie waarbij een werknemer actief bezig is om het bedrijf te saboteren.
De selectieprocedure is tijdrovend en bepaald niet goedkoop (slechts een op de honderd sollicatiekandidaten wordt uiteindelijk aangenomen), maar de voordelen zijn navenant. Next Jumpers zijn niet alleen gemotiveerder, maar ook loyaler. Het personeelsverloop bedraagt slechts één procent, en zelfs een hoger salaris bij een concurrent blijkt werknemers niet weg te kunnen lokken.
De geborgen cultuur van Next Jump is een voorbeeld van wat de Amerikaanse denker Simon Sinek in Een voor allen, allen voor een omschrijft als een 'cirkel van veiligheid': een plek die mensen beschermt tegen de gevaren van buiten. Het creëren van zo'n werkklimaat zou voor elke leider een topprioriteit moeten zijn, aldus Sinek. Mensen zijn sociale wezens, bij wie de drang naar veiligheid evolutionair zit ingebakken. Onze voorouders wisten de steentijd alleen te overleven door zich samen sterk te maken tegen de gevaren van buitenaf.
In moderne tijden waarin de onderneming de plek van de stam heeft ingenomen, is het niet anders. De menselijke neiging tot samenwerking is niet alleen een antropologisch gegeven, maar heeft ook een biologische component. Sinek wijst op een uitgekiende balans van enerzijds 'zelfzuchtige' hormonen die ons helpen bij individuele prestaties. Zo rekt endorfine het uithoudingsvermogen door pijn te onderdrukken, en geeft dopamine mensen een kick wanneer ze een doel hebben bereikt.
Aan de andere kant staan de 'onbaatzuchtige' chemicalieën die mensen in staat stellen om diepe en langdurige vertrouwensbanden met elkaar aan te gaan. Het vrijkomen van serotonine maakt bijvoorbeeld een gevoel van trots los en dankzij oxytocine zijn we in staat om empathie te tonen en lief te hebben.
Helaas blijken in onze prestatiemaatschappij voornamelijk de zelfzuchtige hormonen te domineren. In organisaties die hun werknemers belonen op basis van kwartaalcijfers en andere targets, blijkt met name dopamine welig te tieren. Dat is prima voor het halen van een deadline, maar omdat dopamine een kortstondig effect heeft en bovendien uiterst verslavend is, zijn de gevolgen voor een duurzame cirkel van veiligheid funest.
Om de balans te herstellen pleit Sinek voor een bedrijfsvoering die mensen juist prikkelt om relaties aan te gaan, informatie te delen, en bij te dragen aan een klimaat van vertrouwen. Ondernemingen hebben met andere woorden een flinke dosis oxytocine nodig om mensen samen te brengen. Is die cirkel van veiligheid eenmaal een feit, dan volgen de prestaties vanzelf.
Idealistisch? Ongetwijfeld. Naïef? Misschien niet. Voorbeelden als Next Jump illustreren dat de veilige organisatie wel degelijk kan bestaan, zelfs in het cynische New York. En gezien de populariteit van Sinek voorziet zijn pleidooi voor een radicale koerswijziging in het bedrijfsleven in een groeiende behoefte. De TED Talk waarin Sinek zijn betoog in minder dan een kwartier samenvat, is inmiddels al meer dan twee miljoen keer bekeken.
Over Jeroen Ansink
Jeroen Ansink is journalist in New York. Hij schrijft en schreef onder meer voor HP/De Tijd, Elsevier Weekly Magazine en Fortune.com. Voor Managementboek schrijft hij interviews. Ansink voltooide een vrij doctoraal in de Letteren aan de Radboud Universiteit in Nijmegen en behaalde het certificaat Business Journalism aan de Wharton Business School aan de Universiteit van Pennsylvania.
