In de inleiding beginnen de auteurs sterk door zich af te vragen waarom er zo weinig aandacht is voor het leren op het werk. Leontine Bibo, Karin Derksen en Sjors van der Heide geven vier mogelijke redenen in 'Leren? Ik werk liever': 1. er is zeer veel aanbod en die creëert een vraag naar trainingen en opleidingen 'off the job'; 2. werkleren is moeilijk te observeren en daarom een moeilijk te onderzoeken fenomeen; 3. de taakopvatting van veel managers is dat zij het ontwikkelen van hun medewerkers niet als hun verantwoordelijkheid zien en ze besteden dit om die reden dan ook uit; 4. de invloed van de neurowetenschap, die leert dat mensen vasthouden aan gedrag dat ze gewend zijn. Ik was benieuwd of de auteurs hierop verder zouden ingaan, het zouden onderzoeken door organisaties dit gegeven voor te leggen om vervolgens met nieuwe inzichten te komen. Helaas bleek dat niet de intentie. Wat zij wel deden, was het bezoeken van een aantal bedrijven (FIOD, Hogeschool Saxion, KLM, Movares en ING) en hen naar aanleiding van een 'performancevraagstuk' te ondersteunen met een werkleertraject. Maar juist op dat punt gaat het mijns inziens mis. In overleg met de klant ontwikkelen de adviseurs activiteiten die op de werkplek ondernomen gaan worden. Hier raak ik als lezer de draad kwijt: waar gaat het nu over? Is werkleren dan dat er een externe begeleider helpt activiteiten te ontwikkelen op de werkplek? Maar hoe zit het dan met die bovengenoemde vier criteria? Wat me ook niet duidelijk wordt, is de koppeling tussen 'performancevraagstuk' en 'werkleren'. Ik heb altijd begrepen dat performancevraagstukken gekoppeld zijn aan organisatiedoelen en niet aan leerdoelen. Waarom benaderen de adviseurs een performancevraagstuk dan met de bril van een onderwijskundige? Ik mis hier de rol van een consultant of een organisatieadviseur, die ook andere aspecten en perspectieven kan meewegen. In een apart hoofdstuk reflecteren de auteurs op hun ondernomen leeractiviteiten. Daar zijn ze heel open en eerlijk: geen halleluja-verhalen hoe goed het werkleren is, maar ze voorzien hun eigen aanpak van kritisch commentaar. Zeer waardevol voor de lezer om te zien welke fouten je kunt maken bij het opzetten van een werkleertraject. Mijn verwachtingen als lezer zijn dan best hoog gespannen: ik krijg nu te horen hoe de auteurs deze reflecties hebben opgepakt en hebben verbeterd tot werkleren 2.0. Maar ook hier: helaas. De auteurs zetten in feite een punt achter hun activiteiten en bijbehorende reflecties en gaan over tot het beschrijven van veel onderwijskundige theorieën. Daarmee gaat het boek toch een beetje als een nachtkaars uit: we bevonden ons als lezer in de praktijk, hebben naar aanleiding van de reflecties kunnen vaststellen hoe weerbarstig 'werkleren' is en dan krijgen we veel theorie over ons heen die weliswaar prima is beschreven, maar nauwelijks bijdraagt om dit onderwerp naar een hoger plan te trekken. In feite een boek met wat gemiste kansen over een prima onderwerp.
Over Peter de Roode
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat.
