Elite tegenover ‘het volk’, rechts versus links, ‘de stad’ tegenover ‘het platteland’. Het woord polarisatie bestaat al lang, dat weten we, maar het werd gedurende mijn leven nooit zo intensief gebruikt als nu. Overal duikt het op. In media en politiek, in het wetenschappelijk debat, in bestuurskamers, maar ook in alledaagse gesprekken bij de koffieautomaat of aan de keukentafel.
Praktijk
Als polarisatie-expert train en begeleid ik nu twintig jaar professionals in masterclasses en strategische sessies. Steeds weer beland ik met hen in nieuwe cases waarbij er sprake is van een sterke dynamiek van wij-zij-denken. Op wereldwijde schaal, maar ook op microschaal. In samenlevingen en in vriendschappen. In binnen- en buitenland.
In 2016 verscheen mijn boek Polarisatie – Inzicht in de dynamiek van wij-zij-denken. Dat gaf mijn inzichten uit de praktijk weer en het verschafte me een heel mooi begin om vat te krijgen op deze dynamieken. Maar in de afgelopen tien jaar is polarisatie alleen maar prominenter geworden. Corona kwam langs, boerenprotesten, studentenprotesten, issues rond migratie, verkiezingen, gender en racisme, maar ook bedreigingen, aanslagen en oorlogen domineerden de kranten en talkshows.
bijleren
Elke dag leer ik bij. Mijn nieuwsgierigheid heb ik vastgehouden en ik leef met die ene vraag: hoe werkt het? En vervolgens ook met de vragen: wat moeten we bijleren? Hoe kunnen we onszelf verbeteren als leiderschap nodig is in dit tijdsgewricht waarin wij-zij-denken de boventoon voert? Juist door mijn eigen vragen te blijven koesteren, heb ik een slag kunnen maken die ik nu oogst met mijn nieuwe boek Meesterschap in Polarisatie - Doorbreek de dynamiek van wij-zij-denken.
Denkkader Polarisatie
De inzichten uit mijn eerste boek zijn beproefd en hebben standgehouden. Het Denkkader Polarisatie is nergens door de mand gevallen. Het hield stand van Cambodja tot Libanon, van Helsinki tot Barcelona en van Zanzibar tot Oekraïne; van de praktijk van de beroepsactivist en de journalist tot de vraagstukken waar een minister of burgemeester voor komt te staan. In al die gevallen bleek het denkkader behulpzaam voor inzicht én voor het bieden van strategische opties.
Vier delen
Mijn nieuwe boek Meesterschap in Polarisatie - Doorbreek de dynamiek van wij-zij-denken heb ik ingedeeld in vier delen:
• Deel I – Het Denkkader Polarisatie: hierin werk ik de drie basiswetten en de vijf rollen in polarisatie uit. De voorbeelden uit onze tijd helpen om inzicht te krijgen in de dynamiek van wij-zij-denken.
• Deel II – Het kleine broertje: conflict: hier komt de wisselwerking tussen conflict en polarisatie aan bod. Ook hier helpen voorbeelden om vat te krijgen op het samenspel tussen beide dynamieken.
• Deel III – Naar de zesde positie: met vier gamechangers bied ik uitzicht op strategie. Onder de overkoepelende term ‘de zesde positie’ werk ik uit hoe je leiderschap vanuit het midden vormgeeft. Ik reik acht effectieve ijkpunten aan voor een praktische aanpak van wij-zij-denken.
• Deel IV – Het handwerk: ik beschrijf zeven stappen waarmee je elke casus kunt aanpakken. Deze aanpak is het resultaat van tal van strategische sessies; een werkwijze die herhaalbaar is en ook zonder begeleiding toepasbaar.
vakmanschap
Meesterschap in Polarisatie - Doorbreek de dynamiek van wij-zij-denken reikt vakmanschap aan: een weg naar meesterschap in polarisatie. Dat hebben we nodig. Verdeeldheid krijgt op tal van plekken een steeds grimmiger uiterlijk, met verbale en fysieke dreigementen, geweld en het verval van (democratische) waarden, tot en met het kiezen van een zondebok. Ik wil een al te zware toon vermijden, maar ook niet verbloemen hoe dominant het wij-zij-denken in onze wereld is - en dus ook in die van onze kinderen. Juist daarom is het belangrijk om een handvat te hebben. Met het Denkkader Polarisatie hebben we een praktische weg. Ik loop die verder af, samen met vele anderen; we kunnen gezamenlijk voor dat meesterschap zorgen. Als antwoord op de onmacht die we kunnen voelen bij polarisatie.
Met Meesterschap in Polarisatie biedt Bart Brandsma professionals een bewezen denkkader en direct toepasbare aanpak om wij-zij-denken te herkennen, te duiden en effectief te doorbreken. Een essentieel boek voor iedereen die maatschappelijke spanning wil omzetten in constructieve samenwerking en leiderschap vanuit het midden. Nieuwsgierig? Bestel het boek op Managementboek.
Over Bart Brandsma
Bart Brandsma (1967) geldt onbetwist als dé polarisatie-expert in Nederland en België. Sinds 2005 heeft hij zich toegelegd op één enkele missie: doorontwikkeling van een aanpak – het Denkkader Polarisatie – om professionals in hun dagelijkse werk praktisch houvast te geven bij het doorgronden en doorbreken van wij-zij-denken.