Veranderen lijkt vaak te gaan over strategieën, structuren en plannen. Maar de kern ligt dieper: in de binnenwereld van mensen. Hoe we situaties waarnemen, betekenis geven, emoties ervaren en keuzes maken, bepaalt in hoge mate hoe we ons tot verandering verhouden. Zodra we elkaars perspectieven onderzoeken en bevragen, ontstaat er ruimte voor nieuwe betekenissen en verhalen. Dáár ligt volgens ons de werkelijke motor van verandering en ontwikkeling.
Sociaal-adaptief veranderen
Psychologie van veranderen is een pleidooi voor sociaal-adaptief veranderen: een benadering waarin betekenisgeving, wederkerigheid en gedeelde verantwoordelijkheid centraal staan. Het bestaat uit twee delen. In het eerste deel lichten we toe wat sociaal-adaptief veranderen inhoudt en hoe het toegepast kan worden. In het tweede deel volgen 13 praktische bouwstenen die helpen om deze aanpak in de praktijk te brengen. Daarnaast bevat ons boek bijdragen van gastauteurs die dieper ingaan op thema’s als psychologische veiligheid, verwondering, verantwoordelijke samenwerking en het werken met verhalen.
Vijf uitgangspunten
Vijf uitgangspunten vormen de kern van sociaal-adaptief denken en handelen:
- Veranderen vraagt om actieve participatie. Een manager of professional is deelnemer aan het proces, niet slechts een sturende buitenstaander.
- Veranderen is relationeel. De kwaliteit van interacties en onderlinge afstemming aan de voorkant voorkomt gedoe aan de achterkant.
- Veranderen vraagt om proceskwaliteit. Niet alleen het wat van verandering telt, maar juist ook het wie, hoe en waarom.
- Veranderen is wederkerig. We beïnvloeden en worden beïnvloed. Feedback geven én ontvangen is essentieel.
- Veranderen begint bij het onderzoeken van assumpties. Wie leert zijn aannames te onderzoeken, creëert ruimte voor nieuw gedrag en andere perspectieven.
Het is een merkwaardige paradox dat mensen pas veranderen als ze zichzelf herkennen in wat ze doen. Psychologie van veranderen komt voort uit de ervaring die we de afgelopen tien jaar opdeden in het begeleiden van professionals bij een MBA-opleiding.
Daarin werkten we met persoonlijke narratieven van deelnemers, waarvan enkele ook in dit boek zijn opgenomen. Zicht krijgen op je eigen aannames, waarden en de gevolgen daarvan voor je gedrag, creëert ruimte om jezelf en anderen op een nieuwe manier in beweging te brengen.
Wil je leren hoe sociaal-adaptief veranderen werkt in de praktijk en hoe je met betekenisgeving en wederkerigheid duurzame verandering realiseert? Ontdek de bouwstenen in dit boek en bestel via Managementboek.
Over Antonie van Nistelrooij
Antonie van Nistelrooij is bedrijfskundige, psycholoog en universitair docent ‘Organisatieverandering en -ontwikkeling’ aan de Faculteit der Sociale- en Geesteswetenschappen aan de Vrije Universiteit Amsterdam en kerndocent aan de MBA opleiding van TSM.
Over Marcel Kuhlmann
Marcel Kuhlmann is psycholoog en consultant bij Kessels & Smit, The Learning Company. Hij richt zich op leiderschapsontwikkeling en organisatieverandering.