Minderheidskabinetten in Nederland en Denemarken

Sinds 1917 is in Nederland geen minderheidskabinet meer gevormd. De enige uitzondering daarop vormt het kortstondige kabinet-Colijn V, dat in 1939 al na twee dagen bij het debat over de regeringsverklaring door de Tweede Kamer naar huis werd gestuurd. Terwijl Nederlandse politieke partijen een sterke voorkeur voor meerderheidskabinetten aan de dag leggen, stellen politicologen dat de vorming van minderheidskabinetten grote voordelen voor de Nederlandse politiek met zich kan brengen. Dat laatste roept de vraag op waarom een traditie van minderheidskabinetten in Nederland ontbreekt.

In dit boek wordt deze vraag vanuit een staatsrechtelijke invalshoek benaderd. Aan de hand van drie voorwaarden waaronder minderheidskabinetten kunnen ontstaan, wordt onderzocht welke onderdelen van het Nederlandse staatsrecht de vorming van minderheidskabinetten kunnen belemmeren. Daarnaast wordt nagegaan welke staatsrechtelijke veranderingen nodig zouden zijn om de vorming van minderheidskabinetten als volwaardig, duurzaam alternatief voor meerderheidskabinetten mogelijk te maken. 

Daartoe wordt het Nederlandse staatsrecht vergeleken met dat van Denemarken, dat een rijke traditie van minderheidskabinetten kent. Daarbij komen niet alleen de voor de hand liggende staatsrechtelijke factoren zoals de formatieprocedure en de vertrouwensregel aan bod, maar worden ook het wetgevingsproces, het begrotingsproces en de rol van de Tweede Kamer bij de totstandkoming van Europese en internationale afspraken besproken. 

Dit is een boek in de Meijers-reeks. De reeks valt onder verantwoordelijkheid van het E.M. Meijers Instituut voor Rechtswetenschappelijk onderzoek van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Leiden. Het onderzoek werd verricht in het kader van het facultaire onderzoeksprogramma ‘De legitimiteit en effectiviteit van recht en bestuur in een veellagige rechtsorde’