trefwoord
Handelingsgericht werken: onderwijs afstemmen op de behoeften van elk kind
In het hedendaagse onderwijs staat het afstemmen op de behoeften van leerlingen centraal. Handelingsgericht werken (HGW) biedt hiervoor een systematische aanpak die steeds meer scholen implementeren. Deze methodiek helpt onderwijsprofessionals om planmatig te werken en het onderwijs zo in te richten dat alle leerlingen optimaal kunnen profiteren van het onderwijsaanbod. Op deze pagina vind je informatie over wat handelingsgericht werken inhoudt, hoe je het kunt toepassen en welke literatuur er beschikbaar is.
Wat is handelingsgericht werken?
Handelingsgericht werken is een systematische manier van werken waarbij het onderwijsaanbod doelgericht wordt afgestemd op de onderwijsbehoeften van leerlingen. Het is een cyclisch proces waarbij observatie, analyse, planning en evaluatie elkaar voortdurend opvolgen. Deze aanpak wordt steeds vaker gezien als essentieel onderdeel van passend onderwijs.
Boek bekijken
De kern van handelingsgericht werken ligt in het cyclisch werken, waarbij de focus verschuift van 'wat is er mis met deze leerling?' naar 'wat heeft deze leerling nodig en hoe kunnen we dat bieden?'. Door deze positieve en doelgerichte benadering worden leraren aangemoedigd om hun onderwijsaanbod beter af te stemmen op de diversiteit in de klas.
Auteurs die schrijven over 'handelingsgericht werken'
De cyclus van handelingsgericht werken
Handelingsgericht werken verloopt volgens een vaste cyclus met vier fasen: waarnemen, begrijpen, plannen en realiseren. Deze systematische aanpak helpt onderwijsprofessionals om doelgericht te werken aan het verbeteren van het onderwijs voor individuele leerlingen of groepen.
Boek bekijken
De HGW-cyclus begint met waarnemen: het verzamelen van gegevens over leerlingen door observaties, toetsen en gesprekken. Vervolgens worden deze gegevens geanalyseerd om de onderwijsbehoeften te begrijpen. In de planningsfase worden doelen gesteld en interventies ontworpen. Ten slotte worden deze plannen uitgevoerd en geëvalueerd, waarna de cyclus opnieuw begint.
Spotlight: Ronald Keijzer
Boek bekijken
Handelingsgericht werken en passend onderwijs
Met de invoering van passend onderwijs is handelingsgericht werken nog belangrijker geworden. Het biedt een kader om onderwijs af te stemmen op de diversiteit van leerlingen en zorgt ervoor dat alle leerlingen, ook degenen met specifieke onderwijsbehoeften, optimaal kunnen profiteren van het onderwijs.
Boek bekijken
De rol van de intern begeleider bij handelingsgericht werken
Intern begeleiders spelen een cruciale rol bij de implementatie en borging van handelingsgericht werken binnen scholen. Zij ondersteunen leerkrachten bij het doorlopen van de HGW-cyclus en zorgen voor de nodige professionalisering en begeleiding.
Boek bekijken
De intern begeleider heeft een spilfunctie in het verbinden van verschillende niveaus binnen de school: van klasniveau naar schoolniveau en vice versa. Door handelingsgericht werken systematisch te implementeren, kan de intern begeleider bijdragen aan een coherente zorgstructuur binnen de school.
Stapsgewijs onderwijs: het kind centraal! Bij het werken met jonge kinderen is observatie een essentiële component van handelingsgericht werken. Door systematisch te observeren en hierop te reflecteren, kunnen leerkrachten hun onderwijsaanbod beter afstemmen op de ontwikkelingsbehoeften van jonge kinderen, zo blijkt uit 'Stapsgewijs onderwijs: het kind centraal!'.
Handelingsgericht werken en communicatie met ouders
Een belangrijk uitgangspunt van handelingsgericht werken is de samenwerking tussen school, ouders en leerling. Effectieve communicatie met ouders is daarom essentieel voor het succes van deze aanpak.
Spotlight: Tonnis Bolks
Boek bekijken
"Handelingsgericht werken 2.0 verschuift de focus van remediëren naar preventief handelen en van het 'repareren' van leerlingen naar het creëren van een onderwijsomgeving waarin alle leerlingen tot hun recht komen." Uit: Minder onderwijzen, meer leren
Handelingsgericht werken en onderzoekend vermogen
Voor het effectief implementeren van handelingsgericht werken is een onderzoekende houding van onderwijsprofessionals essentieel. Door systematisch te reflecteren op de eigen praktijk, kunnen leraren hun handelen blijven verbeteren en afstemmen op de behoeften van leerlingen.
Spotlight: Lisette Munneke
Boek bekijken
Praktische implementatie van handelingsgericht werken
De theorie van handelingsgericht werken moet uiteindelijk worden vertaald naar de dagelijkse praktijk in het klaslokaal. Dit vraagt om concrete strategieën en instrumenten die leerkrachten kunnen gebruiken in hun lespraktijk.
Boek bekijken
Handelingsgerichte diagnostiek in het onderwijs Effectieve handelingsgerichte diagnostiek begint bij een concrete hulpvraag. Door eerst helder te krijgen wat de vraag is en welk doel men wil bereiken, kan de diagnostiek doelgericht worden ingezet en direct leiden tot praktische interventies in de klas, zoals Pameijer en Van Beukering benadrukken.
Conclusie: handelingsgericht werken als fundamentele onderwijsaanpak
Handelingsgericht werken biedt een krachtig kader voor het vormgeven van onderwijs dat aansluit bij de behoeften van alle leerlingen. Door systematisch te werken volgens de HGW-cyclus, kunnen onderwijsprofessionals hun onderwijs voortdurend verbeteren en afstemmen. De literatuur die op deze pagina is besproken, biedt een rijke bron aan inspiratie en praktische handvatten voor iedereen die met handelingsgericht werken aan de slag wil gaan. Of je nu een startende leerkracht bent, een ervaren intern begeleider of een schoolleider die handelingsgericht werken wil implementeren: er zijn talloze bronnen beschikbaar om je te ondersteunen bij deze waardevolle werkwijze die bijdraagt aan onderwijs waarin elk kind tot zijn recht komt.
