Professioneel communiceren met ouders en kinderen

Inleiding

1 School en ouders 21
1.1 Leefwerelden 21
1.2 Pedagogische opdracht van de school 24
1.3 Rollen van ouders 25
1.4 Ouderbetrokkenheid en ouderparticipatie 26
1.5 Actieve en niet-actieve ouders 28
1.6 Niveaus van ouderbetrokkenheid 29
1.7 Typen scholen 31
1.8 Partnerschap 32
1.9 Visie op ouders 34
1.10 Passend onderwijs: handelingsgericht werken 36

2 Communiceren 41
2.1 Het communicatieproces 42
2.2 Inhouds- en betrekkingsniveau 44
2.3 Verbale en non-verbale communicatie 45
2.4 Lagen binnen communicatie 47
2.5 Communicatiestijlen 49
2.6 Storingen in de communicatie 53
2.7 Interculturele communicatie 57
2.8 Metacommunicatie 60
2.9 Communiceren met kinderen 61

3 Ouderschap 65
3.1 Ouders zijn ouders 65
3.2 Deskundigheid van ouders 68
3.3 Ouderschapstheorie 69
3.4 Basisvaardigheden 71
3.5 Timen en doseren 75
3.6 Emoties van ouders 76
3.7 Bufferprocessen 79
3.8 Leefwereld 81

4 Gesprekken met ouders (en hun kinderen) 83
4.1 Niet-geplande gesprekken 83
4.2 Geplande gesprekken 84
4.3 Gesprekssoorten 85
4.4 Tienminutengesprek 94
4.5 Het huisbezoek 97
4.6 Lagen van communicatie 98
4.7 Gespreksvoorwaarden 99

5 Afstemming 103
5.1 Respect, openheid, veiligheid en (zelf)vertrouwen 103
5.2 Samen opvoeden 105
5.3 Afstemming als opdracht 105
5.4 Grenzen en gradaties 108
5.5 Aandacht 109
5.6 Luisteren 110

6 Vertrouwen 113
6.1 Zelfvertrouwen en assertiviteit 113
6.2 Vertrouwen: persoonlijkheid en vaardigheden 114
6.3 Vertrouwen vergroten 117
6.4 Vertrouwen in de ouders 119

7 Het voeren van een oudergesprek 121
7.1 Voorbereiding op het gesprek 121
7.2 Regulerende vaardigheden 125
7.3 Terugblik op het gesprek 130

8 Het voeren van een kindgesprek 133
8.1 Basishouding 133
8.2 Luisteren naar kinderen 135
8.3 Basisbehoeften 138
8.4 Gesprekken met kinderen; de voorbereiding 140
8.5 Regulerende vaardigheden 143
8.6 Terugblik op het gesprek 147

9 Gespreksinterventies 151
9.1 Interventies in gesprekken 151
9.2 Ontvanger- en zendervaardigheden 152
9.3 Doelbewust interveniëren 153
9.4 De tien gespreksinterventies 154

10 Moeilijke situaties in de samenwerking met ouders 167
10.1 Als het mis dreigt te gaan … 167
10.2 Conflicten 170
10.3 Perspectiefneming 172
10.4 Omgaan met conflicten 174
10.5 De vier G’s 176
10.6 Voorkomen is beter … 178
10.7 Richtlijnen bij moeilijke gesprekken 179
10.8 Blijf positief 181

Afsluiting 183
Literatuur 185
Trefwoordenregister 188
Over de auteur 192