Circulair Leiderschap - 'Herkenbare voorbeelden'

De belofte van een kennismaking met een nieuwe leiderschapsmethode wordt niet expliciet waargemaakt en vraagt veel van de verbeeldingskracht van de lezer.

Circulair Leiderschap is een vertaling van ‘The Circle Way‘, in 2010 geschreven door de Amerikaanse auteurs Christina Baldwin en Ann Linnea. Baldwin en Linnea verzorgen seminars en schrijven boeken vanuit hun bureau Peer-Spirit. Baldwin is educationeel psycholoog en Linnea heeft een botanische achtergrond. Tatiana van Rijwsijk, een van de vertalers, heeft Innervida opgericht, is geaccrediteerd en gecertificeerd ACTor, assessor, therapeut en al 30 jaar trainer en coach. Renske Wienen, de co-vertaler, is net afgestudeerd aan het University College Roosevelt.

Het boek neemt de lezer in vier delen mee in de methodiek van de cirkel methode. Deel 1 beschrijft de achtergrond van de methode. Deze vindt zijn oorsprong in tijden dat de mens rondom het vuur kringgesprekken hield en sociale normen ontwikkelde. Zaken als hoe je een bijeenkomst voorbereidt, hoe je mensen uitnodigt en faciliteert – de elementen van de cirkel - passeren de revue. Het tweede deel diept deze onderwerpen verder uit en besteedt onder andere aandacht aan de verschillende rollen die in de cirkel vervuld worden; die van gastheer, procesbewaker en schrijver. Ook de pijlers en principes van de cirkel krijgen aandacht. Het groepsproces is onderwerp van gesprek in deel 3. Hoe gaan groepen om met de minder fraaie verhalen en de duistere kanten die zowel personen als groepen met zich mee dragen en hoe faciliteer je dat. Het vierde deel bestaat vooral uit beschrijvingen van situaties waarin de cirkel methode is toegepast en is bedoeld ter inspiratie. Het hoofdstuk sluit af met gebieden in het dagelijks leven waar de cirkelmethodiek kan worden toegepast.

Het boek is mooi vormgegeven en maakt een verzorgde indruk. De vaak abrupte overgang tussen beschrijvingen van situaties die de schrijvers hebben meegemaakt, algemene theorieën (van inheemse wijsheden tot Jung) en implicaties die dit heeft voor het toepassen van ‘de cirkel’, maakt het boek wat mij betreft niet altijd even prettig leesbaar. Zo staan er voorbeelden van de praktijk van Tatiana in het boek, wat onduidelijk maakt of het nu om een vertaling of een interpretatie van het oorspronkelijke boek gaat. En soms vraag je je als lezer echt af wat er bedoeld wordt: “Binnen een hiërarchisch wereldbeeld zoekt men zijn plek. Ze kunnen accepteren wat hun plek is, of constant een hoger doel nastreven, wat hen schijnbaar meer zekerheid en privileges kan bieden. Dat is een typisch heldenverhaal: de reis naar de macht en de ontsnapping naar de echte vrijheid.”
Wat echt afleidt van de inhoud zijn de vele taalfouten en slechte zinsconstructies. Dit roept de vraag op of dit in de oorspronkelijke versie ook het geval is. Verder bestaat het boek meer uit beschrijvingen en bespiegelingen dan uit echt concrete aanwijzingen en uitleg. Enige bekendheid met de methodiek of in ieder geval ervaring met het begeleiden van groepen helpen dan ook bij de leesbaarheid van het boek.

Ondanks deze kritische kanttekeningen vond ik het boek interessant om te lezen. De herkenbare voorbeelden laten je stil staan bij de manier waarop vergaderingen vaak gaan. Hoewel ik als mobilteitsadviseur bij met name overheidsinstanties vergaderen in een kring met een praatstuk en een aantal symbolische voorwerpen in het midden niet direct zie gebeuren, zie ik zeker elementen die direct toepasbaar zijn om de effectiviteit en zin van bijeenkomsten te verhogen.

De kernboodschap van wat we kunnen bereiken als we echt naar elkaar én onszelf luisteren, open staan voor een ieders inbreng en vooral kijken naar wat we willen bereiken zonder franje van ego’s en andere belangen, is zeker de moeite waard.