Mindf*ck

Dat blijkt ook uit de voorbeelden die Victor Mids en Oscar Verpoort, de bedenkers van het spectaculaire programma MINDF*CK, in hun net uitgekomen boek laten zien. Van zowel het programma als het boek spat hun passie voor illusies, experimenten en wetenschap af. Je voelt dat ze er ontzettend veel plezier aan beleven om anderen op het verkeerde been te zetten. En dat doen ze uiterst gewiekst. Net zoals in het tv-programma, dat dit voorjaar het derde seizoen in gaat en vanaf het najaar ook op de Duits commerciële zender Sat 1 te zien zal zijn, worden ook in dit fraai geïllustreerde boek een aantal wondermooie visuele en cognitieve illusies gedemonstreerd.

Geheimen

In dit buitengewone boek geven zij, zoals op de achterflap wordt gemeld, voor het eerst de geheimen achter hun beste en meest spectaculaire illusies prijs. Op een boeiende en meeslepende manier maken zij de achter de illusies liggende principes duidelijk, zoals afleiding, non-verbale communicatie en beïnvloeding van het onderbewustzijn. De geheimen worden niet alleen onthuld, ook de daaronder liggende psychologische en neurologische mechanismen en effecten worden op meeslepende wijze uit de doeken gedaan. Voor hun illusies en experimenten maken ze gebruik van inzichten uit een breed scala aan wetenschappelijke disciplines. Zoals psychologie, fysiologie, neurowetenschappen, linguïstiek, sociologie, natuurkunde, scheikunde en wiskunde. In het boek geven Mids en Verpoort echter niet al hun geheimen prijs. Er wordt slechts een tipje van de sluier opgelicht. Wie goed kijkt ziet dat ze altijd gebruik maken van een combinatie van methoden en technieken.

Neuromagie

Mids en Verpoort laten bij diverse voorbeelden zien dat het brein vaak iets anders registreert dan dat zich in werkelijkheid voor hun neus afspeelt. Het brein is een raar instrument. We denken over het algemeen de wereld rationeel en in de juiste proporties te bekijken, maar toch gaat er vaak iets mis en laat het brein ons in de steek. Geleid door oeroude driften en ons vermogen onszelf voor de gek te houden laten we ons vaak leiden door illusies. We zien iets wat er niet is of wie zien niet wat er wel is. Victor Mids en Oscar Verpoort maken daarbij gebruik van technieken die ook de Engelse illusionist en mentalist Derren Brown gebruikt om de oeroude driften van de mens te laten zien. Ook Derrenmaakt gebruik van een combinatie van suggestie, psychologie, misleiding en show.

Gorilla's

Ook het boek zelf is een grote mindf*ck. Zo zijn verspreid over het hele boek 12 gorilla's verstopt. Aan de lezer de taak om deze op te sporen. Dat is niet gemakkelijk. Sommigen zijn zeer kundig verstopt, zo merkte ik. Maar ook op andere onderdelen is het zeer zorgvuldig geredigeerde boek een mindf*ck. Zo zouden er in het boek maar liefst 101 illusies en experimenten te zien zijn. Maar staan die er ook echt in? Kijkend naar de inhoudsopgave zou het boek ook 50 hoofdstukken tellen. Als je echter goed kijkt, dan ontbreekt hoofdstuk 28 niet alleen in de inhoudsopgave, maar ontbreekt het hoofdstuk ook daadwerkelijk. Zo springt het boek op pagina 169 van hoofdstuk 27 ineens naar hoofdstuk 29. Ook met het achterin het boek opgenomen overzicht van de 101 illusies en experimenten is iets eigenaardigs aan de hand. Zo ontbreken de hoofdstukken 4, 26, 28 en 47. En komt hoofdstuk 29 er twee keer in voor. En zo staan er nog wel meer illusies in dit fraai vormgeven en interactieve boek dat de lezer flink aan het denken zet over hoe hij, zonder het te weten, in de maling wordt genomen.

Dave van Ooijen studeerde tussen 1979 en 1985 sociologie en politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij studeerde twee keer 'cum laude' af; bij de vakgroep Toegepaste Sociologie en de vakgroep Internationale Betrekkingen. Van 1979 tot 2014 was hij werkzaam bij Vereniging Milieudefensie, de gemeente Amsterdam, Nicis Institute en Platform31. Vanaf maart  2014 is hij raadslid/fractievoorzitter voor de PvdA in de gemeente Castricum. Sinds 1 juli 2017 is hij strategisch adviseur bij de gemeente Den Haag op het gebied van sociale zaken en werkgelegenheid. Zijn blogs, artikelen en recensies verschijnen (op persoonlijke titel) onder meer op zijn website.