Je hoopt - of denkt - dat het in jouw organisatie nooit voorkomt, maar de werkelijkheid is vaak anders. Heb je voldoende zicht op wat er binnen jouw organisatie gebeurt? En weet je hoe je moet handelen als er een melding binnenkomt? Wat zijn in zo’n situatie precies je taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden? En hoe voer je die uit wanneer de sociale veiligheid onder druk staat?
reputatievet
Dat je rol als toezichthouder of commissaris anders is dan die van een bestuurder, is doorgaans wel helder. Maar wat als de melding juist over de bestuurder zelf gaat? Dan wordt het vraagstuk nóg complexer, en is het bijna onmogelijk om het voor iedereen goed te doen. Waar vind je dan houvast om je rol zo zorgvuldig mogelijk te vervullen?
Frank Peters, bekend van eerdere publicaties over onder meer reputatiemanagement en ‘Het goede doen als niemand kijkt’, biedt die houvast. Van hem komt ook de term ‘reputatievet’, een begrip dat ik in mijn rol als toezichthouder regelmatig benut bij risicomanagement. Nu is er een nieuw, actueel en relevant boek verschenen, waarin Peters ingaat op sociale veiligheid en de cruciale rol van toezicht daarbij: Grensoverschrijdend gedrag en de rol voor commissarissen en toezichthouders.
do’s-and-don’ts
Centraal staat het handelen van de raad van toezicht bij meldingen van grensoverschrijdend gedrag. Zo’n melding kan afkomstig zijn vanuit de organisatie en betrekking hebben op een medewerker, maar kan ook gaan over een bestuurder - of zelfs ontstaan binnen de boardroom zelf. Ben je als toezichthouder in staat om signalen te herkennen en erop te handelen? En wat zijn de do’s-and-don’ts in zo’n precair proces? Laat je een bestuurder aanblijven of schors je hem of haar tijdelijk? Kies je voor extern onderzoek? En hoe houd je contact met zowel het slachtoffer (of de slachtoffers) als de beklaagde?
praktische handvatten
Het boek biedt in acht heldere hoofdstukken praktische handvatten voor dit soort situaties. Het eerste deel maakt duidelijk dat je nooit de illusie moet hebben dat grensoverschrijdend gedrag in jouw organisatie níét voorkomt. Het tweede deel beschrijft hoe de raad van toezicht effectief kan optreden, en het derde gaat in op de vraag hoe je grensoverschrijdend gedrag in de toekomst kunt voorkomen. Maar kun je dat eigenlijk wel volledig voorkomen? Dat blijft voor mij een open vraag.
De belangrijkste lessen:
Wees voorbereid als raad van toezicht.
Toon leiderschap.
Crisiscommunicatie is essentieel.
Blijf het gesprek voeren.
Voor al deze lessen formuleert Peters praktische tips. Ze staan in de bijlage, maar zijn zeker niet minder belangrijk.
Grensoverschrijdend gedrag en de rol voor commissarissen en toezichthouders heeft mij aangezet om opnieuw te onderzoeken hoe het binnen mijn eigen organisaties gesteld is met sociale veiligheid. Hoe is het gesteld met de sociale veiligheid in jouw organisatie?
Over Christel Deckers
Christel Deckers is een onafhankelijk denker, expert op het gebied van governance, change management, innovatie en digitalisering. Zij is gepromoveerd aan de Business School of Economics in Nijmegen en doet onderzoek naar Bestuur en Toezicht in de zorg. Kernwoorden in haar werk zijn: We doen het samen, met plezier naar je werk en de juiste mens op de juiste plek.