Toen Artis de afgelopen jaren ingrijpend werd verbouwd, was dat niet omdat het geen effectieve dierentuin was, maar omdat het morele beeld van wat een goede dierentuin is, veranderd was. Ook bij ‘mensentuinen’ als kantoren zie je een morele wens tot verandering, maar die transitie verloopt niet altijd even goed. Max Wildschut en Mark van Vugt hebben hierop een antwoord.
In De Natuurlijke Organisatie onderzoeken Wildschut en Van Vugt hoe een transitie van een hiërarchisch, weberiaans systeem (systeem A) naar een decentraal, niet-hiërarchisch systeem (systeem B) verloopt en waar het vaak misgaat.
Casussen
Een van de casussen waarop de auteurs zich richten, is de Raad voor de Kinderbescherming. Hier werd in korte tijd een decentrale organisatie neergezet met veel professionele autonomie. De zelfsturing leidde echter tot onveiligheid, omdat er geen middelen meer waren om problematisch gedrag te corrigeren.
Een ander probleem is freeridersgedrag. Als er geen mechanismen zijn die ervoor zorgen dat iedereen bijdraagt, zullen altijd enkele teamleden verzaken. De natuur is hier hard in: freeriders overleven zelden.
handvatten
Het perspectief dat de auteurs bieden, bevat daarom veel handvatten uit de natuur. De organisatieveranderingen die zij beschrijven, toetsen ze aan de hand van tien principes uit de biologie en de evolutionaire psychologie. Die gaan onder meer over stabiliteit, groepsgrootte en identiteit. Ook afgestemde belangen, interdependentie en egalitaire verhoudingen zijn van belang. Daarnaast behandelen ze besluitvorming, normregulatie en conflictresolutie.
Aan de hand van deze thema’s en hun oorsprong laten Wildschut en Van Vugt zien hoe een transitie naar een meer decentrale organisatie wél kan slagen. De leider die daarbij naar voren komt, is de tuinier van de mensentuin. Dit deed mij sterk denken aan mijn rol als imker.
Het laatste deel van het boek gaat over persoonlijk leiderschap. In mijn ogen had dit beter een los verhaal kunnen zijn, want nu voelt het als ballast in een toch al dik boek. Bovendien kunnen de auteurs het niet laten hun frustratie te uiten over populaire managementtools zoals Management Drives.
verhelderend
Met De Natuurlijke Organisatie hebben Max Wildschut en Mark van Vugt, op basis van jarenlange ervaring, een verhelderende manier gevonden om naar reorganisaties te kijken. Door het perspectief van de natuur te gebruiken en de mens daarin te positioneren, wordt duidelijk waarom sommige reorganisaties mislukken en andere juist slagen. Daarmee leveren zij een welkome bijdrage aan de managementliteratuur én een steuntje in de rug voor iedereen die worstelt met een moeilijke reorganisatie.
Over Rick Lindeman
Rick Lindeman is Master Facilitator en Veranderaar. Daarnaast is hij Auteur van het Natuurcanvas.
Hij is de oprichter van het Faciliteer Atelier. Dit verzorgt strategische workshops voor klanten zo breed als de Indonesische overheid en de Nederlandse Gamedeveloper community.