De Ultieme Kudde

'De ultieme kudde' van Mark Earls is de Nederlandse vertaling van zijn Engelstalige bestseller 'The herd'. Earls beschrijft hoe massagedrag tot stand komt en met name de rol van kopieergedrag hierbij. Hij schreef het boek voor iedereen die het gedrag probeert te veranderen van grote aantallen mensen. Dit kunnen klanten, werknemers of burgers zijn. 'De ultieme kudde' gaat voornamelijk over massagedrag en dus niet over individuen of individueel gedrag. De stelling van Earls is dat u meer kans heeft om massagedrag te veranderen als u opnieuw begint bij uw eerste beginselen. U dient terug te gaan tot waar we als mens vandaan komen om een beter begrip te krijgen van de menselijke soort. De aanname dat mensen individualistisch zijn loopt als een rode draad door onze cultuur. Desondanks wijzen recente ontdekkingen van vooraanstaande hersen- en gedragswetenschappers er op dat we veel minder zelfstandig zijn dan we graag denken. Sterker nog: wij zijn de meest dominante diersoort ter wereld geworden juist omdat we zo weinig individualistisch zijn! Mark Earls begint als eerste om u te degraderen tot een kopieermachine ofwel een sociale aap. Tegelijkertijd laat hij u zien dat dit helemaal geen degradatie is. Sterker nog, hij bevrijdt u van de illusie van het individu. 'U zult na het lezen van 'De ultieme kudde' realiseren dat vrijwel alles wat u in het dagelijkse leven doet gekopieerd is.' Volgens Earls hoeft u zich daarvoor niet te schamen. De auteur is namelijk van mening dat het verstandig en zinvol is om te kopieergedrag te vertonen. U komt zelfs in de problemen als u de kopieerkunst niet goed onder knie krijgt. Tevens blijkt dat kennis van sociale beïnvloeding voor u noodzakelijk is om iets te begrijpen van marketing en gedrag van de massa. 'De ultieme kudde' is opgehangen aan drie door Mark Earls beschreven constateringen die duidelijk maken dat we als mens helemaal niet zo individualistisch zijn zoals velen denken. We zijn namelijk kuddedieren in hart en nieren. Ten eerste is alles sociaal gedrag. Het gedrag van de mens bestaat uit reacties op anderen en op de omgeving. We vertonen vrijwel nooit daadwerkelijk individueel gedrag, we denken namelijk eerst voordat we handelen. En dat we dit denken enorm overschatten, blijkt uit de conclusie dat we in vrijwel alle gevallen handelen op basis van ervaring uit het verleden, ervaringen van anderen of onderbuikgevoel. De stelling van Mark Earls is dat de beste manier om er voor te zorgen dat er niets gebeurt, is door mensen te laten nadenken. Mooie metafoor voor veel instellingen waar veel gedacht en vergaderd wordt en weinig gebeurt! De tweede constatering is het kopiëren. Het is niet de originaliteit die overleeft. De mens is al vlak na de geboorte heer en meester in het kopiëren van menselijk gedrag. Ons hele leven staat bewust en onbewust in het teken van social learning. Ten derde wordt de mens in onze maatschappij geacht mee te bewegen met de normen en waarden van de omgeving. Het wordt niet gewaardeerd als je dingen anders doet dan normaal. Kopieergedrag wordt dus in sterke mate verwacht en gevraagd. Earls maakt een flink aantal verwijzingen naar het kopieergedrag van de mens. Hier voert hij veelal onbekende namen en weinig tot de verbeelding sprekende voorbeelden ten tonele. Na 366 pagina's bereik in met mijn ultieme kudde eindelijk de conclusies. Maar ook hiermee stelt Earls mij enigszins teleur. Hij vangt aan met een verhaal van een anonieme schrijver: 'Het leven, de kosmos en de reusachtige schildpadden'. De enige link die ik kan leggen, is die met de snelheid van schrijven van de auteur. Vervolgens sluit Earls af met tien conclusies. Waarom tien? Earls heeft kennelijk zijn schaapjes op het droge want hij geeft hier zelf de volgende ijzersterke reden voor: 'Het is gebruikelijk het aantal conclusies tot een handzaam aantal te beperken - tien is een mooi rond getal. Meer dan tien en de lijst wordt te lang; minder en de conclusies lijken niet gewichtig genoeg. Tien conclusies dus.' Persoonlijk kom ik tot één conclusie: Earls springt van de hak op de tak en vliegt van de ene verwijzing naar de andere. Ook de door mij zeer gewaardeerde Engelse humor kan ik waarschijnlijk als zwart schaap binnen de ultieme kudde niet waarnemen. In het voorwoord krijgt u het advies nog één keer in spiegel te kijken. 'Want als u dit boek straks uit heeft, zal u uzelf en uw omgeving in een ander daglicht aanschouwen.' Mijn advies is dat je het schaap moet scheren als het wol heeft, want een ziek schaap steekt de hele kudde aan. Lees voordat u dit boek aanschaft nog één keer in de spiegel. En zeg hardop: ''Gebruik je hersens' bij 'Kuddegedrag in crisistijd''. Vervolgens zegt u het volgende spreekwoord hardop: 'Om een onberispelijk medelid van de kudde te kunnen wezen, moet men voor alles schaap zijn.' En maak vervolgens uw keuze.