Een Futureproof Organisatie is een organisatie die toekomstbestendig is. Hard nodig gezien de vele grote uitdagingen waarmee we te maken hebben. Denk aan vergrijzing, klimaatverandering, schaarste van natuurlijke hulpbronnen, groei van de wereldbevolking, vervuiling, armoede, etc. Een Futureproof Organisatie kan met dit soort uitdagingen overweg. Zij speelt in op de uitdagingen en kansen van de toekomst, houdt rekening met de tijdgeest en is flexibel. Maar wat betekent dat in de praktijk? Wat moet je doen om een Futureproof Organisatie te zijn? Jolein Baidenman beschijft de belangrijkste kenmerken van een toekomstbestendige organisatie in haar boek 10 Kenmerken van de Futureproof Organisatie. Jolein Baiderman werkt als adviseur, lobbyist en partnershipbroker op het snijvlak van politiek, overheid en bedrijfsleven. Ook is ze specialist op het gebied innovatie en duurzaamheid, en dat lees je in het boek terug.
Om je niet langer in spanning te houden, dit zijn volgens de auteur de tien kenmerken van een Futureproof Organisatie: ze zijn slim, hebben impact, kiezen voor het nieuwe werken, opereren als een netwerk én in netwerken, zorgen voor zingeving, zijn transparant, omarmen diversiteit, kiezen voor circulariteit, werken glocal en tonen leiderschap. Zijn dit alle kenmerken die er toe doen? Nee, zo schrijft de auteur, maar dit zijn wel tien elementen die in belangrijke mate het verschil kunnen en gaan maken. Daarbij bestaan sommige (hoofd)kenmerken uit diverse subkenmerken die op zichzelf ook een grote rol spelen. Zo gaat het nieuwe werken over thema’s als flexibele werkplek, flexibele organisatie (wendbaarheid), flexibilisering van de arbeidsmarkt (opkomst zzp-er) en aansturing van professionals. Per kenmerk beschrijft de auteur wat het kenmerk inhoudt en hoe het zich heeft ontwikkeld in de laatste zestig jaar, onder invloed van socio-economische ontwikkelingen. Die ontwikkeling wordt geïllustreerd aan de hand van inspirerende en herkenbare voorbeelden van bedrijven en organisaties. Elk kenmerk wordt afgesloten met een aantal praktische tips en verwijzingen naar interessante websites met meer informatie.
De keuze van de auteur om de tien kenmerken vanuit historisch perspectief te beschrijven is opvallend en geslaagd wat mij betreft. Maar al te vaak kijken dit soort boeken alleen naar de toekomst met de gebruikelijke lofzangen over de ongekende mogelijkheden van nieuwe technologieën en innovaties, zonder te kijken naar en te leren van het verleden. Hoewel het verleden geen garantie geeft voor de toekomst, zijn veel ontwikkelingen die nu en de komende decennia actueel zijn, al langer gaande. Want zo schrijft de auteur: ‘de reden voor het gebruik van een historisch perspectief is dat terugkijken ons een breder begrip geeft van de achterliggende gedachten bij de kenmerken. Het geeft ons ook het besef dat niets statisch is, maar dat concepten voortdurend aan ontwikkeling onderhevig zijn, beïnvloed worden door de maatschappij en die op haar beurt ook weer beïnvloeden.’
Zo lezen we bij het kenmerk ‘slim’ dat in 1602 voor het eerst geschreven werd over ‘slim koopmanschap’ in de handel met Oost- en West-Indië. IBM vertaalt in de jaren vijftig als een van de eerste bedrijven het idee van ‘slim’ naar de zakelijke praktijk via het concept van Business Intelligence. Daarna volgen ontwikkelingen als het gebruik van smart-doelen, aandacht voor de lerende organisatie, de komst van internet, het ontstaan van sociale netwerken en de kracht van de ‘crowd’ en de verregaande digitalisering van producten, diensten en maatschappij wat tot concepten leidt als smart grids en nieuwe businessmodellen als die van Uber. De auteur schotelt de lezer op deze manier bij ieder kenmerk wel een aantal interessante wetenswaardigheden voor. Ook maakt deze aanpak duidelijk dat veel ‘nieuwe’ ontwikkelingen niet uit de lucht komen vallen, maar al veel langer gaande zijn. Dat roept bij mij de vraag op: welke (disruptieve) ontwikkelingen zien we als bestuurder, directeur of manager nu nog over het hoofd, maar zijn al veel langer gaande?
10 Kenmerken van de Futureproof Organisatie sluit af met een kort hoofdstuk waarin de auteur voor een kijkje in de toekomst verwijst naar de verschillende soorten toekomstscenario’s zoals opgesteld door Het Millennium Project, The Global Scenario Group, Europese Scenario’s en de Shell Scenario’s 2050. De auteur heeft een compact (100 pagina’s), goed leesbaar en interessant boek geschreven over de toekomstbestendige organisatie. Het bevat een aantal interessante wetenswaardigheden, inzichten en praktische tips om je daar verder in te verdiepen.
De auteur verwacht dat ‘singularity’ een belangrijk toekomstthema zal zijn, namelijk de fase waarin machine-intelligentie superieur en veel slimmer is dan de gehele mensheid. Dat doet me denken aan wat Albert Einstein ooit zei: ‘I fear the day technology will surpass our human interaction. The world will have a generation of idiots.’
Over Sjors van Leeuwen
Sjors van Leeuwen (Indora Managementadvies) is adviseur, auteur en spreker op het gebied van klantgericht ondernemen, strategie en marketing. Door zijn ervaring is hij goed thuis in vele strategische vraagstukken en het toenemend belang van de ‘de klant’ als onderscheidende factor. Sjors schreef o.a. Wendbare strategie op één A4, Zorgmarketing in de praktijk en CRM in de praktijk.
