Politiek samenspel

'Politiek samenspel' begint in het dorpje Empe, waar Dolman geboren wordt en opgroeit. Na het gymnasium gaat hij economie studeren in Amsterdam. De politieke loopbaan van Dolman start al tijdens zijn studententijd, wanneer hij actief wordt voor de Nieuwe Koers, de jongerenorganisatie van de PvdA. Na zijn militaire dienst wordt Dolman ambtenaar, eerst bij Sociale zaken en Volksgezondheid en later bij Economische Zaken. In 1970 treedt hij als Kamerlid, namens de PvdA, toe tot de Tweede Kamer. In 1990, na zijn afscheid van de Tweede Kamer, wordt Dolman lid van de Raad van State, wat hij tot 2005 zal blijven. Dolman heeft een groot deel van zijn werkzame leven in de politiek doorgebracht en daarmee een schat aan ervaring opgedaan. Van deze ervaring komt helaas weinig terug in het boek. Dolman beschrijft de personen in zijn boek in notievorm; puntsgewijs en met weinig toelichting. Hij schreef zijn memoires in drie weken en dat is te merken. Het boek blijft aan de oppervlakte. Doordat het grootste deel van het boek zich ver voor 'mijn tijd' afspeelt en ik geen uitgebreide kennis heb van de belangrijke (politieke) gebeurtenissen ten tijde van de loopbaan van Dolman, is het soms lastig om de beschreven gebeurtenissen in de juiste chronologie en context te plaatsen. Dolman beperkt zich namelijk tot anekdotes en geeft weinig informatie over de context. Hierdoor is de rode draad in het boek lastig te volgen en moet je als lezer goed je aandacht erbij houden. Ondanks deze kleine tekortkomingen biedt het boek een interessant inkijkje in politieke besluitvorming in de jaren '70 en '80 van de vorige eeuw, waarvan het effect tot op de dag van vandaag merkbaar is. Zo beschrijft Dolman hoe hij, als voorzitter van de Kamercommissie Financiën, betrokken was bij de totstandkoming van de Oosterscheldekering, 'het paradepaardje van de Deltawerken'. Dolman beschrijft hoe hij, samen met premier Joop den Uyl, urenlang inpraat op toenmalig minister van Financiën Wim Duisenberg om hem ervan te overtuigen dat de duurdere Oosterscheldekering een betere optie is dan het definitief afsluiten van de Oosterschelde. Uiteindelijk gaat Duisenberg overstag, opvallend genoeg nadat Den Uyl over zijn eigen opvolging begint: 'Je weet toch Wim, als ik onder een tram kom, ben jij de man.' Door het lezen van het boek heb ik het beeld van Dolman gekregen van een vasthoudende, eigengereide, strenge en onafhankelijke Kamervoorzitter. Eigenschappen waardoor hij door zowel tegenstanders als medestanders gewaardeerd en gerespecteerd werd. Dit leidde er bijvoorbeeld toe dat Dolman in 1981 en 1986, hoewel de PvdA niet de grootste partij in de Tweede Kamer was, werd herkozen als Kamervoorzitter. Zo bezien kun je het boek lezen als een boek over leiderschap. Dolman bleek, door bovengenoemde eigenschappen, namelijk een stabiele factor gedurende één van de meest roerige politieke decennia van de twintigste eeuw. Als Kamervoorzitter gaf hij immers 'leiding' aan het parlement in de jaren van economische terugval door de oliecrisis, de ontketende kraakbeweging, de vele protesten en rellen rond de kroning van koningin Beatrix, de afbreuk van het communisme in Oost-Europa en de militaire coup en Decembermoorden in Suriname. Kortom: ondanks een aantal tekortkomingen is het boek het lezen waard. Het biedt een mooi inkijkje achter de schermen van de Nederlandse politiek tijdens de zeventiger en tachtiger jaren. Daarnaast kan ik, als jonge adviseur, nog veel leren van de vastberadenheid en onafhankelijkheid die Dolman als Kamervoorzitter ten toon spreidde. Daarmee illustreert 'Politiek samenspel' het nut van politieke memoires; het stelt volgende generaties in staat om te leren van de ervaring van hun voorgangers. Zoals Frits Bolkestein op 13 januari 2013 in het tv-programma Buitenhof over het waarom van zijn eigen memoires opmerkte: 'Ik geloof in geschiedschrijving (..) ik vind dat belangrijk, want politici die er nu aankomen (..) hebben het recht, en misschien zelfs wel een beetje meer dan dat, om te lezen wat er in het verleden is gebeurd, zodat zij kunnen handelen in het besef van dat verleden.'