De waarde van onroerend goed

De reden waarom ik besloot om dit boek van Rob Toornend te lezen was de titel: 'De waarde van onroerend goed'. Want over de bron van de huidige kredietcrisis, de vastgoedmarkt en de daaraan gekoppelde frauduleuze hypotheken wil ik alles weten. Omdat ik veel in de gezondheidszorg werk, ben ik erg geïnteresseerd in kennis over vastgoed. Binnenkort speelt onroerend goed ook in de Nederlandse gezondheidszorg een belangrijke rol: de nominale huisvestingscomponent (NHC) wordt integraal onderdeel van de kostprijsberekening van gezondheidszorgproducten. In iedere dokters- en ziekenhuisrekening betaalt de Nederlandse patiënt binnenkort dus een bijdrage voor de huisvesting. Vanwege de ingetreden marktwerking in de gezondheidszorg zal er dus alles aan gelegen zijn om, uit concurrentieoverwegingen, de kosten voor onroerend goed zo laag en flexibel mogelijk te houden. Het boek is gepubliceerd in 2007. In die tijd had ik nog nooit van een subprime crisis gehoord. En de schrijver, geloof ik, ook niet, want op bladzijde 145 schrijft hij 'een redelijke verwachting is dat, na herstel in de periode 2005-2010, de omstandigheden in de volgende jaren gunstiger worden en er rond 2020 weer sprake van een terugval kan zijn.' Gelukkig luidt de laatste zin van het boek: 'goed waarderen doet relativeren en wederom is aangegeven dat elke waardebeoordeling tijdgebonden is.' Dat is dus maar al te waar. Weet u dus na lezing van dit boek wat de waarde van onroerend goed is? Nee, dat niet. U weet dat het ergens tussen een hoogste punt en een diepste punt zal liggen, maar ja, dat weet u ook al voordat u dit boek heeft gelezen. u weet ook al dat de ligging het belangrijkste aspect van onroerend goed is en dat dit voor winkelpanden dat zelfs geïllustreerd wordt in de vorm van de marktkraam: 't ziet er niet uit, maar wel op de goede plek! Het is dus een boek dat vooral op hoofdlijnen is geschreven. Maar het biedt wel een stappenplan om structureel over onroerend goed na te denken. De voorbeelden van onder andere de luchthaven Schiphol en het psychiatrisch ziekenhuis Santpoort zijn interessant. De grond van Schiphol bijvoorbeeld, is sinds de drooglegging in 1848 verhonderdvoudigd. Maar destijds was niet te voorzien dat de 18.535 hectare die Haarlemmermeer groot is, ooit een andere bestemming zou krijgen dan landbouwgrond. Dat gold ook voor het terrein van 29 hectare van de voormalige hofstede Meer en Berg, later het psychiatrisch ziekenhuis Santpoort, dat uitgroeide tot 44 hectare met 1.500 patiënten. De plannen die in 1996 werden gemaakt om huisvesting op het terrein te ontwikkelen en moeizaam van de grond kwamen, kregen door de gestegen verkoopprijzen in de periode 1996-1999 een geweldige lift mee. Dat had ook niemand voorzien. Dit onderstreept de betrekkelijkheid van een op een bepaald tijdstip uitgevoerde waardebepaling in relatie tot toekomstige ontwikkelingen in de markt, zoals Toornend stelt. Mij heeft het boek niet overtuigd. Het blijft te veel in algemeenheden steken. Bovendien is de regelgeving tot 2006 in dit boek verwerkt en dat geeft, gelet op de turbulente ontwikkelingen van 2008 en 2009, toch al snel een gedateerde indruk. Specifieke doelgroepen kiezen, lijkt mij een goed advies voor de herdruk.