Dit is mijn derde recensie voor managementboek en met afstand moeilijkste. In Clear Leadership probeert dr. Bushe uit te leggen waardoor werkrelaties in organisaties worden verstoord en op welke manier dat structureel is op te lossen. Een zeer nobel streven en de inzichten die hij met ons deelt zijn m.i. even waar als waardevol. Maar de manier van schrijven en waarop het boek is opgebouwd zal zeker niet aan iedereen besteed zijn. Waar hij in werkrelaties de 'interpersoonlijke troebelheid' probeert te verhelpen, zorgen de teksten voor een enorme hoeveelheid troebel bij het lezen. Ik was na elk hoofdstuk dan ook weer erg dankbaar voor de samenvatting. Wat Bushe wil zeggen is dat veel werkrelaties verstoord raken doordat mensen niet goed en niet voldoende met elkaar praten. Iedereen ervaart een situatie anders en neemt daar een eigen werkelijkheid uit mee. We passen wat er gebeurt zo aan dat het in ons denkplaatje past. Dit zorgt voor nogal wat troebelheid zoals hij dat noemt. Door heel het boek geeft hij tal van praktijk voorbeelden die dit illustreren. De manier om deze troebelheid te voorkomen en verhelpen is vooral heel goed met elkaar te praten. Deze gesprekken noemt hij organisatieleergesprekken. Het komt er op neer dat je alleen leert als je elkaar echt begrijpt en er na het gesprek ook daadwerkelijk wat verandert. Om een goed leergesprek te voeren moeten de deelnemers zich aan een aantal regels houden, maar ook noodzakelijke persoonlijke eigenschappen bezitten. Zo kun je de technieken uit het boek alleen toepassen als je in staat bent tot zelfdifferentiatie. Dat betekent zoveel als voldoende naar andere mensen luisteren en oprechte interesse in ze tonen om een zelfstandige en onafhankelijke beslissing te kunnen nemen. Daarnaast is het zaak je bewuste zelf, je beschrijvende zelf, je nieuwsgierige zelf en je waarderende zelf in te zetten. Oftewel, je moet je heel erg bewust zijn van je eigen ervaringen om te her- en onderkennen dat daar de troebelheid door ontstaat. Daarnaast moet je in staat zijn jou ervaringen te kunnen beschrijven aan de ander op zo'n manier dat de ander deze ook echt begrijpt. Je moet oprecht nieuwsgierig zijn naar de ervaringen van een ander. Tot slot moet je oog hebben voor wat de ander kan, zijn deugden en ontwikkelmogelijkheden. Een positieve instelling dus, er niet al vanuit gaan dat de ander het toch niet begrijpt of kan. Het moge hiermee duidelijk zijn dat het begrip ervaring een van de kernbegrippen in het boek is. De troebelheid tussen mensen ontstaat doordat iedereen zijn eigen ervaring heeft van een gebeurtenis. Bushe modelleert ervaring met behulp van The Cube. Ook weer iets waar hij een futuristisch klinkende naam aan heeft gegeven, maar in de praktijk niet meer is dan een lijst van vier samenhangende manieren waarop ervaringen bij ons binnen komen; door observatie, denken, doen en voelen. Hoewel de een van nature gemakkelijker ervaart via denken dan de ander, komen ze altijd alle vier bij ons binnen. We moeten onszelf alleen trainen om ze alle vier te gebruiken. De boodschap van het boek is volledig juist en zeer belangrijk voor goede werkrelaties. Ook qua onderbouwing is er nauwelijks een speld tussen te krijgen. Voor mensen die echt willen weten hoe het zit biedt het boek tot in detail achtergronden. Wat mij betreft zit het boek vooral vol troebelmakerij en hadden de samenvattingen ook volstaan om het punt duidelijk te maken, maar dat is mijn ervaring met het boek natuurlijk maar…
Over Wouter Fioole
Wouter Fioole (1981) verwonderde zich tijdens zijn studie bedrijfskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam al over de enorme hoeveelheid managementstijlen en -concepten. In zijn werk als managementtrainee en nu als strategie- en managementconsultant is die verwondering alleen maar groter geworden.
