De acht poorten naar verandering en groei

'De acht poorten' is het verhaal van Bram en Tom. Ze zijn al lang vrienden en ze ontmoeten elkaar op een sfeervolle plek, het landhuis van Tom. Bram woont al jaren in Australië, is getrouwd en werkt voor een internationaal bedrijf. Tom is ook getrouwd, is psycholoog en runt een bedrijf in persoonlijke begeleiding. Ze praten honderduit met elkaar over hun werk en hun leven, waarbij allerlei onderwerpen de revue passeren die te maken hebben met verandering en groei. Ze wisselen hun gedachten en opvattingen uit over blokkades bij veranderingen,het aanvoelen van anderen, acceptatie van veranderingen, uitdagingen en belemmeringen. Tom vertelt vanuit zijn achtergrond als psycholoog over de metafoor van een kasteel, het kasteel der gewoonte, waarbij de muren bescherming bieden tegen veranderingen en bedreigingen van buitenaf, en de torens om vijanden aan te zien komen. De slotgracht van dit kasteel geeft de angst weer om te veranderen en de brug der moed dient om veranderingen binnen te laten. Op die manier wordt de basisformule voor verandering en groei geïntroduceerd, bestaande uit de factoren willen, kunnen, bewuste keuze maken en doen. Door deze aspecten op verschillende manieren te combineren en te accentueren komen we uit bij de acht poorten om het kasteel van gewoonte te kunnen verlaten, de acht poorten van verandering en groei: - Waartoe? - De eigen verantwoordelijkheid - Verborgen talenten en mogelijkheden - Keuzevrijheid - Innerlijke verplichting - Terugkoppeling - Passie - Voortdurende verandering In de acht daaropvolgende hoofdstukken werken Bram en Tom deze thema's uit. De eerste poort gaat over je doelstellingen, de rollen die je in verschillende contexten wilt spelen, zoals de vaderrol of de rol van werknemer. Die doelen kun je alleen bereiken als je verantwoordelijkheid neemt voor je keuzes en je handelen, en je niet afhankelijk maakt van de omstandigheden (poort twee). Vervolgens maak je een keuze op basis van je kracht en talenten, rekening houdend met je beperkingen, waarbij je natuurlijk wel volledig achter die keuze moet gaan staan (poorten drie, vier en vijf). Als je dan aan de slag gaat, kun je jezelf corrigeren door feedback van anderen en aan jezelf. Door je innerlijke motivatie - je drijfveer - blijf je op gang om te groeien (poorten zes en zeven). En tenslotte vertelt Tom dat door te blijven veranderen in een Plan-Do-Check-Act cyclus je steeds verder groeit in de veranderende wereld en je veranderende leven. Er is op zich niks mis is met deze benadering, maar het is niet wereldschokkend of vernieuwend te noemen. Wel verrassend is de formule die de schrijver heeft gekozen om zijn verhaal te vertellen: de dialoog tussen de twee vrienden Bram en Tom, die later nog vergezeld worden door de vrouw van Tom, Marianne. Het landhuis is een prima entourage voor een gezellige, intieme sfeer waar de vrienden onder het genot van een drankje bij een knapperend haardvuur van gedachten wisselen. Jammer is echter dat het hele verhaal zo sfeerloos is. Het is een nogal rationeel verslag van bijna zakelijke conversaties. Situaties worden geschetst door een feitelijke beschrijving, zonder dat je als lezer een sfeerbeeld opbouwt. En bij de personages ontbreekt de persoonlijke diepgang - je weet dat ze getrouwd zijn, maar daar wordt weinig mee gedaan in het verhaal. Het is lastig je als lezer te identificeren met een van hen, of werkelijk te verplaatsen in de wereld van het boek. Het effect van afstandelijkheid wordt verder nog versterkt doordat het geheel in de verleden tijd is geschreven, alsof iemand het verhaal vertelt. Maar het blijft onduidelijk door wiens ogen je kijkt. En in het laatste hoofdstuk verlaat de schrijver zelfs de oorspronkelijke formule en richt hij zich rechtstreeks tot de lezer met een samenvatting van de enkele adviezen; hij had dit beter door de personage Tom kunnen laten vertellen. Al met al vind ik dit boekje een teleurstelling, wat ook door het mooie glanzende kwaliteitspapier niet goedgemaakt wordt.