Het boek van psychiater Keith Ablow met de titel 'Wees eerlijk naar jezelf' gaat over de invloed van negatieve ervaringen uit het verleden op huidige denkwijzen en gedragingen. Volgens Ablow heeft de mens de neiging om vroegere ervaringen te negeren en te ontkennen. Geen goede oplossing, want de pijn zal tot uiting komen in andere vormen van lijden, zoals obsessief gedrag (teveel eten, obsessief diëten, roken, gokken, drinken, etcetera). De lezer van het boek wordt dan ook aangespoord de ware aard van de pijn op te sporen en terug te gaan in het verleden. Hierbij worden voorbeelden aangehaald van patiënten die Ablow in zijn praktijk is tegengekomen. De problemen van zijn cliënten zijn veelal terug te voeren op agressieve ouders, pesterijen in iemands jeugd of seksueel misbruik.
Het doel van 'Wees eerlijk naar jezelf' is om de waarheid van het verleden onder ogen te zien, 'hoe ongemakkelijk, droevig of beangstigend deze ook is - en ondervinden hoeveel kracht deze zoektocht je oplevert'. Ablow doet hierbij verregaande beloftes: hij schetst beelden van grote veranderingen in vriendschap, romantiek en carrière, die na het lezen van het boek binnen handbereik liggen. 'Samen zullen we je leven drastisch gaan verbeteren', aldus Ablow. De auteur doet hiermee zijn eigen geloofwaardigheid enigszins teniet: kan iemand die zijn eigen verleden niet onder ogen wil zien een radicale ommekeer in zijn gedrag bewerkstelligen door het lezen van een boek? Is hier niet meer voor nodig? Ablow probeert zijn lezers aan zich te binden door hen aan het begin van het boek een intentieverklaring te laten tekenen. Hij spoort zijn publiek aan om enkel een handtekening te zetten als men écht bereid is om de waarheid van het eigen leven onder ogen te zien. Eerlijkheid naar jezelf is mooi, maar een lezer met een alcoholprobleem of een gokverslaving kan beter professionele hulp zoeken en dit stukje proza terzijde leggen. Voor de minder beschadigden onder ons, is de methode waarmee Ablow 'pijnpunten' uit het verleden naar boven probeert te brengen best aardig. Hij stelt in zijn boek verschillende kritische vragen aan de lezer (met schrijfruimte om deze ter plekke te beantwoorden). Persoonlijk heb ik gemerkt deze vragen kunnen aanzetten tot zelfreflectie, mits je er als lezer voor openstaat. Bij mij wist Ablow af en toe de juiste snaar te raken door me steeds aan te sporen om tot de kern van het probleem te komen. Maar wat ik vervolgens met dit nieuw 'gewonnen' probleem zou moeten doen, laat hij in het midden. Concrete handvatten om pijnlijke ervaringen uit het verleden aan te pakken, worden namelijk niet echt gegeven. Ablow komt in dat opzicht niet veel verder dan: 'Persoonlijke groei moet je zien als een oorlog die op vele fronten wordt uitgevochten: je moet bereid zijn om te knokken.' Duidelijk is dat een doos Kleenex en een reep chocola hiertoe niet volstaat. Hoe de lezer deze oorlog dan wél moet uitvechten, wordt niet voldoende geëxpliciteerd. Het boek gaat daarnaast voorbij aan de persoonlijkheid van de mens. De één heeft van nature wellicht een grotere mate van optimisme dan de ander. Maar Ablow gaat er vanuit dat de mens volledig wordt gevormd door de ervaringen die hij of zij in het leven meemaakt. Dit concept van het individu als 'tabula rasa' (onbeschreven blad) is in de psychologie zeker niet onomstreden. Hij beweert eigenlijk dat ieder mens zijn leven volledig onder controle heeft en zijn eigen geluk precies naar eigen hand kan zetten. Een hoopgevende gedachte... Maar is dat geen boodschap die in elk zelfhulpboek centraal staat? Misschien wel. Maar sta je open voor de vragen die Keith Ablow stelt en zijn je problemen enigszins te overzien, zet dan die handtekening onder de intentieverklaring en waag een poging om je leven een klein duwtje in de goede richting te geven. Verwacht alleen niet dat het je meer zal brengen dan de andere boeken die op dit gebied zijn uitgebracht...
