Wie kent die communicatie-indeling niet: het verbale niveau, het non-verbale en het appellerend niveau? Menig communicatietraining referereert aan deze bekende indeling. Maar naast het kunnen oplepelen van dit rijtje, lijkt Marie José Falke zich af te vragen hoe goed we de vaardigheden ervan eigenlijk beheersen - en dan met name op dat derde niveau. De vraag stellen is haar natuurlijk beantwoorden. Falke heeft mooi werk verricht door een heel boek te wijden aan dit relatief onbekende derde niveau. De andere twee niveaus laat ze daarmee buiten beschouwing. Falke stelt dat we ons een hoop ellende kunnen besparen als we bewuster de aandacht zouden richten op de manier waarop we met een ander communiceren. Haar doel is het realiseren van 'de ultieme positie'. Daaronder verstaat ze 'de manier waarop je op optimale wijze (zowel voor jezelf als voor de ander) aanwezig kunt zijn in interactie'. Het vereist dat mensen zich bewustzijn van de wijze waarop ze met anderen interacteren. Dat valt nog lang niet mee, want mensen krijgen doorgaans geen feedback van anderen op hun houding. Zoals de schrijfster zelf ook opmerkt, leer je communiceren niet uit een boek. Desondanks wil ze een stimulans bieden tot bewustwording en ervaringsleren. Daarin lijkt ze me zeker geslaagd. De materie is niet gemakkelijk. Maar wie de moeite neemt om elk hoofdstuk geconcentreerd door te lezen en bewust te letten op de verschillende communicatie-ingrediënten van het derde niveau, zal bemerken dat het verschil in kleine dingen kan zitten. De kracht van Onzichtbare interactie' is soms ook de zwakte. De auteur knipt dingen op waardoor de lezer een goed beeld krijgt van alle communicatie-elementen. Tegelijkertijd dreigt de lezer daardoor soms ook de samenhang te verliezen door de veelheid van de dingen. De schrijfster heeft de neiging om veel algemeenheden aan de orde te stellen en geeft vaak eenzelfde boodschap: 'scheid de dingen van elkaar'. Wie echter geïnteresseerd is om op het derde niveau meer te weten te komen over onderwerpen als fysieke aanwezigheid, communicatieposities, de ultieme positie en vele andere, kan niet om dit boek heen.
Over Peter de Roode
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat.
