Winstwaarschuwing

 De VS kent dwingende en gedetailleerde voorschriften vastgelegd in Generally Accepted Accounting Standards (US GAAP). In Nederland is de norm een 'getrouw beeld van resultaat en vermogen'. Veel meer speelruimte en min of meer haaks op de Amerikaanse standaard. Ons land is daarom zeker niet immuun voor enronitis. In het boek komen de verschillen in boekhoudregels regelmatig terug. Allereerst nemen de auteurs de belangrijkste spelers op de schop: de bedrijven zelf, de beleggers, de bankiers, de analisten en natuurlijk de accountants. De laatste groep heeft een flinke deuk in haar imago opgelopen. De Enron-affaire leidde zelfs tot het uiteenvallen van accountantsreus Arthur Andersen. In de basis wringt er iets in de verhouding tussen de ondernemingsleiding en de accountant. En het zijn de controleurs van jaarrekeningen die het daarbij moeilijk hebben. De klant kiest zelf een accountant en zorgt er voor dat deze brood op zijn plank krijgt. De drempel om van accountant te wisselen is niet hoog. Verkoop dan als accountant maar eens hardop nee tegen je klant! Het tweede deel gaat over het reglementaire veld waarbinnen er met winst kan worden gespeeld. Sprekende voorbeelden laten gapende winstkloven zien bij de toepassing van Nederlandse en Amerikaanse regels. En zo komt ook de trukendoos van Ahold langs. 'Hier pompen, daar knijpen', luidt de inleiding van deel 3. De auteurs halen een onderzoek aan waaruit is gebleken dat er ten minste 85 manieren zijn om de winst te sturen! Hoe te schuiven met voorzieningen? Het optische bedrog van EBITDA. En ook de manier waarop met goodwill wordt omgegaan in de boeken. Allemaal foefjes uit de goocheldoos waarmee bedrijven de illusie van maakbare winst kunnen volhouden. En dat het een illusie blijft, wordt keurig uitgelegd. Hier en daar aangevuld met de inmiddels genomen maatregelen door instanties en wetgevers. Dit deel bevat ook weer praktijkvoorbeelden. Zo komen ondermeer KPN Quest, UPC en wederom Ahold voorbij. Tot slot maken De Haas en Haenen een rangschikking van de meest creatieve tot de meest conservatieve boekhouder. Het blijkt dat topmanagers motieven genoeg hebben om creatief te zijn met cijfers. Hun lot is immers verbonden aan de onderneming. Helaas blijkt dat het persoonlijk belang niet altijd met dat van de belegger strookt. Sportief is dat ook 'keurige' bedrijven worden aangehaald. Zo blijkt Unilever de ideale schoonzoon als het gaat over openhartigheid over de optieplannen en beloningskosten. Bruno de Haas en Hein Haenen zijn redacteuren van Het Financieele Dagblad. In deze krant schreven zij reeks artikelen over dit onderwerp. Hieruit ontstond het idee voor dit boek. De schrijvers leveren een journalistiek hoogstandje. Goede analyses, actueel en in chronologische volgorde weergegeven. Het is echt zo'n boek waarbij je na het lezen van de eerste hoofdstukken zin krijgt om het in een keer uit te lezen. Jammer dat soms iets te snel over financieel technische zaken wordt heen gewalst. Hoewel in het boek een begrippenlijst is opgenomen, is een enige kennis van en gevoel voor deze materie nodig om het helemaal te begrijpen. 'Winstwaarschuwing' biedt de actieve belegger handvatten om kritisch naar gepubliceerde cijfers kijken. Het is ook zeker een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in maatschappelijke en financiële degelijkheid.