Doel van Youssef Azghari met zijn boek 'Aan de slag met diversiteit' is meer helderheid te scheppen rondom het begrip diversiteit. En wel vanuit een positieve diversiteitsgedachte. Een boek voor iedereen, maar met name voor professionals uit zorg-, welzijns- en veiligheidsdienstverlening, om steeds vanuit zichzelf te kijken naar hoe we elkaar kunnen vinden. Diversiteit als oplossing om effectief te kunnen communiceren met mensen met verschillende culturele achtergronden.
De afgelopen 30 jaar is de dominante houding ten opzichte van diversiteit bepaald vanuit het cultuurrelativisme. Acceptatie van andere culturen, tolerantie en een gelijkheidsbesef stonden centraal. Inmiddels is die houding in Nederland verschoven naar het principe van het pluralisme. Deze gedachte gaat uit van de acceptatie van het bestaan van verschillende culturen naast elkaar, zonder de verschillen te ontkennen.
Om die reden pleit Youssef Azghari in 'Aan de slag met diversiteit' voor een nieuwe aanpak om de verschillen tussen partijen te overbruggen. Om in dialoog te komen met de ander is het goed bijvoorbeeld goed om u steeds af te vragen, 'Waarom reageert iemand zo?'
In het eerste hoofdstuk schept Azghari een theoretisch kader van waaruit hij het begrip diversiteit duidt. Het belangrijkste uitgangspunt is volgens de schrijver dat er aandacht is voor het belang van culturele diversiteit. 'Mensen verschillen en we moeten die verschillen niet op willen heffen. Maar hoe gaan we er mee om en komen we tot een effectieve communicatie?' Een voorbeeld van pluralistisch denken. De manier waarop wij communiceren komt voort uit een achttal dimensies zoals etniciteit, gender, seksuele geaardheid en het wereld- en mensbeeld dat we hanteren, betoogt de schrijver.
Bij het diversiteitsdenken draait het om de vraag hoe we elkaar vanuit wederzijds begrip kunnen 'verstaan'. Stel je open op, wees empathisch en wees je bewust van vanzelfsprekendheden, zegt Azghari daarover. Een effectieve communicatie begint bij onszelf.
Om het diversiteitsdenken gemakkelijk in de praktijk te kunnen brengen heeft de auteur verder een brugmodel met drie stappen ontwikkeld. Het uitgangspunt is dat wij een situatie en de ander altijd vanuit onze eigen waarden benaderen. Als voorbeeld geeft de schrijver de situatie waarin een moslimman een vrouw bij een ontmoeting geen hand geeft. Dit kan bij de vrouw verschillende reacties teweeg brengen. Van 'wat een onbeschofte of vrouwonvriendelijke man' tot 'laat maar, het zal wel bij zijn cultuur horen'.
In stap 1 van het brugmodel probeert de vrouw te achterhalen welke waarden in deze situatie een rol spelen. De vrouw vraagt aan de man hoe hij gewend is om de ander te begroeten. Ze is benieuwd of hij hierin verschil maakt tussen mannen en vrouwen.
In de tweede stap gaat de vrouw na wat voor haar de belangrijkste waarde in deze situatie is. Gelijkheid tussen man en vrouw bijvoorbeeld. Zij geeft dit ook aan bij de man.
In de laatste stap besluit de vrouw welke waarde voor haar prioriteit heeft en daar handelt ze vervolgens naar. U stelt - door de drie stappen te volgen - uw (voor)oordeel uit. Het geeft ook de ander de kans om te reageren.
Resultaat, een effectieve communicatie. In het laatste deel van het boek geeft Youssef Azghari een tiental voorbeeldsituaties waarin hij de stappen van het brugmodel praktisch toelicht. . Van een Marokkaanse moeder die aanklopt bij jeugdzorg voor hulp bij de opvoeding van haar dochter tot een hulpverleenster in de jeugdreclassering die door haar Indonesische roots moeizaam communiceert met een Hollandse jongen. Azghari maakt heel inzichtelijk wat een bepaalde vraag of reactie teweeg kan brengen in het gesprek.
Het boek heeft dezelfde structuur als veel wetenschappelijke publicaties. Door de verschillende losse theoretische onderdelen is het eerste hoofdstuk wat onsamenhangend. Maar verder in het boek komen deze steeds terug in de praktijkvoorbeelden en worden ze duidelijk.
Het tweede deel van het boek doet zeker recht aan de titel 'Aan de slag met diversiteit'. Wat mij betreft is het brugmodel niet alleen toepasbaar bij diversiteitvraagstukken maar biedt het in ieder gesprek een handige leidraad om de dialoog aan te gaan. Tot slot, een tip voor iedereen die zich nog verder wil verdiepen in nationale culturen en de basiswaarden daarin. Lees ook Allemaal andersdenkenden van Geert Hofstede.
