Volgens mij mikt Slaman vooral op de persoonsgevaarlijke en continuïteitscrises. Zeg maar: een echte crisis. Voor de chaosmanager de definitie van crisis, zoals Hans Slaman die verwoordt: 'Het gevolg van een plotselinge en onverwachte gebeurtenis waardoor gevaar voor personen kan ontstaan en/of de continuïteit, reputatie en integriteit van een organisatie in gevaar kan komen.'
'Crisismanagement' bestaat uit drie delen: Crisis en de oorzaken daarvan, De vier fasen van crisismanagement en Aanvullende informatie. Ieder deel bevat hoofdstukken met een duidelijke paragrafenstructuur. In de (sub)paragrafen tref je veel opsommingen aan. We hebben het over een boekje van 176 pagina's met het nodige witruimte. Is dit wat de auteur met 'Orde in de chaos' bedoelt?
Met belangstelling zocht ik naar situationele oplossingen in echte persoonsgevaarlijke en continuïteitscrises. Helaas die trof ik die niet aan. Dat blijkt ook niet de bedoeling van de auteur te zijn. Zoals hij zelf in het eerste deel op bladzijde 28 schrijft: er is een preventieve en curatieve benaderingsmogelijkheid en dit boek richt zich op de eerste. Redenen van crises kunnen door schuldgebeurtenissen (teveel risico, onderschatting, overschatting) of opzetgebeurtenissen (wraak, verrijking) komen.
Het tweede deel werkt in lijstjes de vier fasen van crisismanagement uit (zie inhoudsopgave). De analysefase wijkt niet veel af van aanpakken die we kennen uit diverse projectmethodes en in de tweede fase, de preventieve fase dient een crisismanagement- en crisiscommunicatieplan te worden opgesteld waar handreikingen voor worden gedaan hoe deze op te stellen. Met deze geboden informatie zal dat voor ervaren (project)managers of beleidsmedewerkers voldoende informatie bieden om zelfstandig met deze plannen aan de slag te gaan.
In de derde acute of dreigende fase is het motto eerst denken, dan doen, structureren en coördineren. Hopelijk heeft het crisismanagementplan voorzien in het concrete acute scenario, verzucht je dan.
Opvallend is dat de laatste fase, die niet veel afwijkt van een standaard product- en procesevaluatie, wel zegt dat een rapport met verbetermaatregelen moet worden opgemaakt, maar niet dat er een revisie moet zijn op het bestaande crisismanagementplan en crisiscommunicatieplan op basis van de geleerde lessen.
Gezien de hevige impact van een doorgemaakte crisis geeft de schrijver wel aan dat er plaats gemaakt moet worden voor het uiten van emoties, maar ik vind het een gemiste kans om geen suggesties te doen welke rituelen verwerking kunnen ondersteunen. Graag had ik meer gelezen over praktijkervaringen en de daaruit geleerde lessen. Kennelijk was dat niet de opzet van dit boek, al doet de flaptekst dit wel vermoeden.
Lezenderwijs kun je constateren dat het een hulpmiddel is om zelf een crisismanagementplan op te stellen. Meer het wat te doen, dan hoe uit te voeren. Midden in een crisis zal dit boek u niet de tips en tricks aanreiken hoe de crisis te bezweren. Van een auteur die lid is geweest van een politiearrestatieteam en betrokken is geweest bij ontvoeringen, gijzelingen en chantage verwacht je smakelijke verhalen hoe deze crises werden gemanaged. Maar een nieuwe Baantjer zit er niet in.
Met distantie wordt bijvoorbeeld het onderhandelingsproces bij een kaping door Somalische piraten beschreven, terwijl deze case toch zoveel aanknopingspunten biedt voor een smeuïge en leerzame anekdote. Andere voorbeelden zijn nog meer geanonimiseerd, waardoor ze ook aan zeggingskracht inboeten. Jammer, zeker aangezien de auteur bijvoorbeeld ook in het arrestatieteam van de Heineken-ontvoering zat. Praktijkervaring te over, maar het komt er door de terughoudendheid niet lekker uit.
Als je gewend bent om projectmatig te werken, vind je hier weinig antwoorden. Die moet je tussen de regels lezen: richt een projectorganisatie in en zorg dat de lopende business ook door blijft gaan. Daarbij nog de opmerking: blijf efficiënt communiceren met alle stakeholders inclusief de media en ik heb een goede samenvatting gegeven. De lijstjes en aandachtspunten hoe een projectorganisatie op te zetten is in veel literatuur uitgebreider beschreven. En dat is jammer, als de auteur zich juist zou focussen op zijn crisisinhoudelijke expertise zou dit boek zoveel krachtiger overkomen.
Als u geholpen bent met een protocollenboekje dat zelfs lijstjes opneemt met bureaubenodigdheden en u heeft nog even de tijd voordat de pleuris... eh crisis uitbreekt, dan zou 'Crisismanagement' iets voor u kunnen zijn.
