Het juryrapport oordeelde over 'Sturing en ruimte' dat 'Het managementconcept een spannend traject is waarbij bewust grenzen worden opgezocht en steeds op een andere manier tegen de managementvraagstukken aan wordt gekeken.' Leo van de Vorst en Henk Roelofs stellen dat er twee organisatieconcepten zijn die elkaar nauwelijks vinden: een sturingsfilosofie waarbij gedacht kan worden aan termen als: efficiency, doelmatig handelen en sturen op cijfers en feiten en daarnaast een ruimtelijke filosofie die gelooft in talenten en ontwikkeling en evolutionair leren.
De auteurs willen niet voor de ene of andere benadering kiezen, maar geven de voorkeur aan een 'en-en-benadering'. Organisaties zijn naar de mening van de auteurs doorgeslagen in hun drang naar resultaatgerichtheid. Te veel metertjes en dashboards met als pijnlijke resultaat dat we 'ja' zeggen en 'nee' doen. Een herkenbaar beeld. De vraag die zij zich stellen en ook trachten te beantwoorden in hun boek is, of je sturing kunt combineren met beweging.
Het boek gaat dus over tegenstellingen en over het overbruggen daarvan. Kunnen we naar meerdere beelden van de werkelijkheid kijken en die beide als waar beschouwen? Van de Vorst en Roelofs pleiten ervoor om - ingegeven door ons Poldermodel - te denken in paradoxen in plaats van compromissen. Als alternatief voor het denken in dilemma's, stellen zij voor om voortaan de paradox als leidraad te gebruiken.
Zoals gezegd kunnen daarbij meerdere werkelijkheden naast elkaar bestaan en is er dus meer onzekerheid of het antwoord wordt gevonden. Maar onzekerheid past goed bij deze tijdsgeest, dus die keuze lijkt me heel verantwoord. Het managementconcept dat de auteurs hebben ontwikkeld, is gebaseerd op de paradox van 'ruimte en sturing'. Zij polariseren de twee (schijnbare) tegenstellingen.
De polarisatie zorgt ervoor dat standpunten die tegenover elkaar staan, en beide waar zijn, binnen een discussie besproken worden. Helaas trakteren de auteurs ons niet op wat praktijkvoorbeelden. Hoe ziet zo'n dialoog er dan uit? Nu blijft dat alles wat 'zweven' in theorie. Weliswaar wordt de praktijk van Waterschap De Dommel besproken, maar heel concreet is dat allemaal niet.
Sterk daarentegen vind ik het zogenaamde PAR-model dat - nadat de twaalf waarheden in kaart zijn gebracht - ondersteuning biedt bij de Positionering, Ambitie en Reis om de huidige situatie te overbruggen naar de ambitie. Al met al blijft het boek wel boeien, omdat het nergens langdradig wordt en elke zin to-the-point is. Geen overbodige uitwijdingen over alles en nog wat. Niet verkeerd in deze informatiemaatschappij.
Over Peter de Roode
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat.
