Gerard stamde uit een handelsfamilie maar bezat geen kennis van het brouwersvak. Gerard was ondernemer en zou aan de wieg staan van tientallen bedrijven eerst binnen Amsterdam en later, toen zijn naam bekend was en zijn rijkdom toenam in heel Nederland en delen van Europa.
Gerard bezat deelnemingen in roerend en onroerend goed, in bedrijven als Krasnapolsky en De Telegraaf. Het echte ‘conglomoreren’ van de brouwerij was de verdienste van Willem Feltmann die dagelijks bezig was het bedrijf uit zijn voegen te laten groeien, resulterend in een uitdijend aantal vestigingen waaronder Amsterdam (op de plaats van het huidige Heineken Museum) en Rotterdam. Hier was het al snel samengegaan met brouwerij De Oranjeboom. Feltmann zocht doorlopend naar nieuwe ontwikkelingen en innovaties op het gebied van smaak, het brouwproces en logistiek. Hij kreeg de ruimte steeds te innoveren en zo zijn concurrenten als Amstel de loef af te steken. Gerard hield zich bezig met managen en marketing.
Annejet van der Zijl heeft (ter ere van het 150-jarige bestaan van de brouwerij) met Gerard Heineken (‘De man, de stad en het bier’) een intrigerende biografie geschreven over de oprichter van een multinational die eigenlijk al weer vergeten bleek te zijn. Dit is veroorzaakt door een samenloop van omstandigheden. Gerard ontmoette al op jonge leeftijd zijn vrouw Mary Tindal met wie hij trouwde net toen hij als brouwer gestart was. Ze leefden een upperclass leven in het opbloeiende Amsterdam en Parijs. Maar Gerard en Mary kregen geen kinderen. Bijna onverwachts werd in 1887 zoon Henry Pierre Heineken geboren. Gerard was toen 46 jaar oud, Mary 38. Geruchten gingen dat het kind niet van Gerard maar van huisvriend Julius Petersen was.
Gerard overleed plots op 18 maart 1893, 51 jaar oud. Mary was erfgenaam en zat niet bij de pakken neer. Ze bleef grootaandeelhouder en benoemde al snel Julius Petersen als directeur van de brouwerij. Hij werkte in de jaren na zijn aanstellingen alle bekenden uit directie en raad van commissarissen. In 1895 trouwde hij met Mary en werd ‘vader’ en beschermer van de jonge Heineken telg. De naam van Gerard Heineken werd in deze jaren nauwelijks meer gebezigd in het bedrijf.
De biografische feiten vormen niet de overhand in deze onderhoudende biografie. Van Gerard is immers weinig meer bekend. Liefde voor het brouwersvak en een opbloeiend en snel groeiend Amsterdam, dat heeft Gerard wel achter gelaten. En is door de auteur mooi gevangen.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
