'Er is geen hoop. Voor het eerst in de geschiedenis van de Verenigde Staten hebben mensen geen hoop meer.' Arthur Levitt, oud-voorzitter van de Securities and Exchange Commission (SEC) en auteur van het boek 'Take on the Street', zet de toon voor een debat over de wereld in 2009. Er is geen ontkomen aan, daar in de Zuiveringshal op het Westergasterrein in Amsterdam tijdens de jaarlijkse FD Outlook Summit: de wereld verkeert in een diepe, diepe crisis. En niet alleen in een economische crisis maar ook in een morele, een leiderschaps-, milieu- en grondstoffencrisis. En hoe de andere deelnemers aan het debat ook hun best doen om nog iets van optimisme uit te stralen ('In China en India hebben jonge mensen juist heel veel hoop.'), het mag allemaal niet meer baten. Ja, er glinsterde nog een sprankje hoop tijdens de jaarlijkse Outlook van het Financieele Dagblad, maar dat was dan tijdens de pauze waarin Eveline Aendekerk van Dance4Life iets over haar organisatie mocht vertellen. Zij herinnerde het publiek aan de acht millenniumdoelen waar de wereld zich aan gecommitteerd heeft en sprak de hoop uit dat de economische crisis geen excuus is om die doelstellingen maar op de lange baan te schuiven.
En toch, volgens Sijbolt Noorda, oud-bestuursvoorzitter van de Universiteit van Amsterdam, is het allemaal nog lang niet erg genoeg. Hij hoopt dat er nu echt iets gaat veranderen en daarvoor, zo leert de geschiedenis, moet de crisis serieus en pijnlijk zijn. Denk aan de grote depressie, denk aan de Tweede Wereldoorlog. En zover is het nog lang niet. Want er zit nog genoeg olie in de grond om generaties lang op te kunnen teren en veel landen zetten hun groene voornemens al weer op een laag pitje. Terwijl de opwarming van de aarde de grootste bedreiging vormt voor de wereld en haar bewoners. Daar waren de heren het dan wel over eens.
Econoom Willem Buiter rekende voor dat de meeste geïndustrialiseerde landen het gebruik van fossiele brandstoffen eerder stimuleren dan afremmen. Als alle kosten van dat gebruik worden meegerekend, dus inclusief vervuiling, CO2-uitstoot en dergelijke, dan zou de prijs van benzine aan de pomp een veelvoud zijn van wat zij nu is. Een probleem daarbij is natuurlijk dat de bevolking in opkomende economieën nu eindelijk ook wel eens wil genieten van de geneugten van het rijke westerse leven, zoals een koelkast en een auto. Het zou van westerse arrogantie getuigen om ze dat allemaal maar te ontzeggen.
En zo was er na twee uur debat nog geen unanieme conclusie, laat staan een begin van een oplossing voor enkele van de problemen waar de wereld zich voor geplaatst ziet. Het was somberheid troef. Gelukkig kon het publiek dit gevoel wegspoelen met een goed glas wijn en nog betere hapjes. De crisis was toen al weer ver van ons bed. Crisis? Welke crisis?
Over Ben Kuiken
Ben Kuiken is filosoof, schrijver en ontregelaar. Als organisatiefilosoof helpt hij mensen om anders te denken, te kijken en te praten over organisaties en de problemen die daar ontstaan. Ben is auteur van een groot aantal boeken over organiseren, spelen, en filosofie, waaronder De laatste manager, De Organisatiefilosoof, en Het Zinnigste boek dat je ooit zult lezen.
