Met het ontvangen van het boek viel ook Managementboek Magazine in de brievenbus. Een eerste gedachte: zal ik eens met een schaar alle artikelen eruit halen waarvan Engelfriet in zijn tweede deel van Het Grote Managementboeksprookjesboek aangeeft dat het op non-wetenschap gebaseerd goeroegeklets is? Er zou weinig van overblijven.
Hoe kan het, vroeg ik mij af, dat op pagina 40-42 Engelfriet nagenoeg het hele verdienmodel van managementboek.nl onderuithaalt? En bijvoorbeeld: Simon Sinek’s Start With Why naar het land de fabelen verwijzen? Ik sla de pagina om en zie tot mijn verrassing en verbazing dat Kiki Verbeek, eigenaar van een GLASHELDERVERHAAL nog steeds in Sinterklaas gelooft. Haar nummer 1 is Begin met het Waarom van, inderdaad Simon Sinek. Gelukkig is nummer 3 Maak ze gek! Zonder het te beseffen, heeft Kiki zelfspot.
Eigenlijk zijn we al decennialang, collectief knettergek gemaakt. En is elke nieuwe ‘managementhype’ een nieuw hoofdstuk in het Grote Boek van Sinterklaas? STOP. Natuurlijk niet. De stijlfiguur humor en spot die ruim wordt gehanteerd, is alleen maar bedoeld om af te leiden dat Engelfriet in zijn boek geen enkel bewijs levert voor zijn stelling. Hij haalt natuurlijk een paar andere anti-goeroe auteurs van stal, maar enig eigen bewijs komt er niet. En zijn ook de volgende ‘bewijsvoeringen’ nodig: Hebben de Eskimo’s echt 70 woorden voor sneeuw? (Bron: Eskimo’s kennen wel 70 woorden voor sneeuw, p.134). Volgens Engelfriet is dat niet zo. Het zouden er veel minder zijn. Andere bronnen melden veel meer. Eigenlijk weten we het niet goed want er is niet één Eskimo-taal.
De mensen die werken en geloven in iteratieve processen als Lean, Six Sigma, Agile en Scrum komen er ook allemaal karig vanaf. Sukkels die voor de gek zijn gehouden. Door dure consultants. Engelfriet’s beschrijving van het (on)nut van de Plan Do Check Act (PDCA, van Deming) cyclus: ‘Ingewikkelde manier om te zeggen dat u aan de slag moet, maar ook moet blijven nadenken of alles goed gaat. Categorie open deuren die achteraf altijd kloppen. Heeft u succes? Dan heeft de PDCA-cyclus wederom zijn meerwaarde bewezen. Mislukt? Dan heeft u het niet goed toegepast. In de praktijk blijkt Plan, Delay, Cancel, Apologise overigens een betere toepassing te zijn van de PDCA-cyclus, evenals het bij bureaucraten bekende Please Don’t Change Anything.’
Engelfriet zijn hele stelling, waar allerlei anti-goeroe frutsels omheen geschreven zijn, is dat al dit geloof in succes nooit leidt tot succes. Zijn voornaamste bron van irritatie zit bij het positief denken. ‘Het is helemaal niet onomstotelijk vastgesteld dat positief denken leidt tot succes.’ De wereld van positieve psychologie biedt echter onderzoek en methoden om, onder andere, de KANS op succes te vergroten, meer te bereiken dan andere resultaten met je bedrijf dan financiële winsten. De methoden die op het vakgebied van de positieve psychologie zijn ontwikkeld zijn op diverse manieren onderzocht en gevalideerd. Hersenonderzoekers hebben al flink vooruitgang geboekt om relaties te leggen tussen positief denken en gezondheid. Regelmatig lachen helpt stofjes aan te maken die bepaalde functies in je lichaam verbetert. Zo zijn er andere activiteiten die stress, negatieve emoties, veroorzaken. Ook dat gaat via stofjes in je lichaam.
Tot slot: als je ergens aan begint, hoe klein ook, dan is hoop op het bereiken belangrijk. Iedereen weet bij het begin van een relatie, het schrijven van een boek of het starten van een bedrijf dat ‘falen’ een mogelijkheid is. Statistisch is er zelfs een grote kans te mislukken. Om de kans op succes te verbeteren, is geloven in slagen erg belangrijk. En veel methoden en technieken (die dus door Engelfriet naar het rijk der fabelen worden verwezen) zijn ontwikkeld om risico’s te verkleinen. En de kans op succes, de hoop op het slagen van bijvoorbeeld een onderneming te vergroten. Ja, dat mag je zien als een geloof. En er zijn honderden onderzochte en bewezen methoden en technieken om dat te managen.
De schellen vielen van Engelfriets’ ogen toen Joan Franka faalde bij het Songfestival 2012. Maar lekker zichzelf gebleven was. Heerlijk. Authentiek. (niet bewezen). Positief (bestaat niet). Wat Engelfriet niet begrepen heeft, is dat het Joan om iets anders ging: meedoen is belangrijker dan winnen. Er komen en er staan, was succes voldoende voor haar. Meer was niet nodig.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
