Freek put zijn expertise uit het tijdens zijn studie gerealiseerd 360-graden VR-video project Virtuele Droomvlucht voor de Efteling. Een pakkend onderwerp waar hij graag naar refereert. Dat is logisch. De Efteling is een bekende organisatie, de Droomvlucht een ervaring. Of je dat een expert maakt? Nu heeft ondergetekende op dit gebied, VR en AR (augmented reality) in ruim twintig serious gaming projecten ervaring. Binnen de minor Game Studio (038games) van Hogeschool Windesheim, waar ik werk als ik geen boeken lees of artikelen schrijf.
De businesscase
En vanuit dat oogpunt mist één belangrijk aspect: de business case. Een onontbeerlijke stap in elk innovatief project. Want let wel: een virtual reality project is niet makkelijk, oen ook al niet snel klaar. Het kost geld (afhankelijk van de kwaliteit die je nastreeft veel) en tijd, heel veel tijd. Tijd om dingen te ontwerpen, te realiseren, en te valoriseren. En daar gaat dit boek net iets te gemakkelijk aan voorbij.
Soms lijkt het een no brainer. Eén euro kost bij de politie één kogel in calculatiemodellen. Die wordt geschoten tijdens de verplichte trainingen. Een makkelijk uitgangspunt voor elk project dat innovatie nastreeft op dit gebied. Naast potentiele gehoorschade voor agent en instructeur. Milieuschade door al het lood dat gebruikt wordt. Maar die twee zijn weer een stuk moeilijker te bepalen. In de zin van kosten en opbrengsten. Dus hebben onze studenten een VR-schietspel gemaakt. Met als bonus een 3D geprint VR-pistool als controller. Na vier iteraties kan het naar de professionals, om het na te bouwen en dan kan het testen en implementeren beginnen. En het valorisatie-onderzoek starten. Kunnen agenten die op deze manier getraind worden (en blijven) minimaal net zo goed schieten als met de traditionele middelen? VR als techniek en de mogelijke toepassingen in de opleidingen bij de Nationale Politie en Politie Academie.
Maar meestal is de business case veel ingewikkelder en concurreert het met tientallen of honderden jaren oude inzichten en werkwijzen.
Immersie
Goede VR kan bijna theater zijn. Kort legt de auteur het begrip ‘immersie’ uit. Onderdompeling in een woord. Goede VR (maar alleen goede VR) speelt met je hersenen. Goede VR is niet alleen de camera met de beelden die je ziet, maar ook 360 graden geluid. Geknisper achter je in de struiken. En als je gek (of levendig) wilt, nog veel meer. En dit is makkelijk te ervaren, met een smartphone en een kartonnen VR-houder. Op VR-platformen is een spel te downloaden waarbij je tussen de Petronas-torens op 450 meter hoogte in Kuala Lumpur kunt lopen. Voor mensen met hoogtevrees al een uitdaging. Koop twee bakstenen en een plank van 3 meter. Zet de speler daar eens op. Nu kickt je evenwichtsorgaan in. Zoek op een website of streaming dienst naar wat geluid van wind en speel dit af. Zet een ventilator op de speler en spray met een plantenspuit wat koud water. Stoere persoon die nu met de VR-bril op naar de overkant gaat.
Voor een VR-escaperoom van de brandweer hebben we geëxperimenteerd met brandlucht, alleen de afvoer daarvan was lastig. Kortom: the sky is the limit.
Navigatie en controllers
Wat VR te gek maakt, en complex, is de navigatie in de VR-omgeving. Eén aspect zijn de controllers. De apparaten die de speler in zijn handen houdt om in de VR-omgeving dingen te pakken, van A naar B te gaan, elkaar aan te raken, een schot te lossen, enzovoort. Echte multiplayer VR is een complexe zaak om te realiseren. Want veel spelers willen geen controller, die willen een wapen in hun handen, of handschoenen aan. Maar het kan, studenten hebben het gebouwd. Samen puzzels maken in een VR-escaperoom, een ‘echt’ dienstwapen waarbij de instructeur kan ‘zien’ of dit goed wordt vastgehouden. Dat lijken details. Maar zonder die voor een bepaalde situatie niet te onderkennen en af te vinken, zal de VR-omgeving niet geaccepteerd worden.
Er is met VR heel veel te bereiken. Ik ben een fan. Om torenhoge kosten en ‘dure’ tijd te besparen (zoals de inzet van acteurs voor een realistische setting), of om dingen te ervaren die anders moeilijk of niet te ervaren zijn. In revalidatie therapieën kunnen patiënten gemotiveerd raken door leuke karakters. En kunnen trainers meekijken en evalueren. Stukjes AI kunnen patiënten makkelijker verder helpen. Op thema’s als spiegeltherapie, angststoornissen, schieten, autorijden, gevaar beheersing bij de politie, beheersing kennis gevaarlijke stoffen voor de brandweer, enzovoort, hebben de studenten de opdrachten uitgevoerd.
Dit boekje VR door een zakelijke bril had dus meer praktijkvoorbeelden en deskundigen aan het woord kunnen laten. Er zijn internationaal erkende, in Nederland actieve, belangrijke innovatieve spelers die heel mooie VR-producten maken. Maak daar als auteur gebruik van. En laat de bedrijven aan het woord die al de stap gemaakt hebben naar deze virtuele wereld. Daarmee kan een 360 graden beeld van zakelijke VR gebruik gemaakt worden.
Wat voor een volgend boek, of een tweede druk van dit boek, prettig is voor de zakelijke lezer, is juist die bril opzetten. Niet de technische. Al die tekst over spatial computing, 3Dof versus 6DoF brillen, het zal de meeste lezers alleen maar afleiden. En een verkeerd beeld schetsen van de potentie van deze technologie in al die zakelijke omgevingen.
Samenvattend: dit thema verdient een veel beter en breder georiënteerd boek. Er zijn genoeg actuele praktijkcasus te vinden. Het belangrijkste voordeel van de auteur is dat hij de eerste is over dit onderwerp.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.
