Het stopzetten van KEI-civiel nader bezien

Lijst van afkortingen 13

1 Inleiding 17
1.1 Het project Kwaliteit en Innovatie rechtspraak 17
1.2 Probleemstelling en relevantie 18
1.3 Methodologie 19
1.4 Plan van behandeling 20

2 De geschiedenis van KEI 23
2.1 Inleiding 23
2.2 De aanloop naar KEI 23
2.2.1 Inleiding 23
2.2.2 Het interimrapport en eindrapport Fundamentele herbezinning Nederlands burgerlijk procesrecht 24
2.2.3 Andere initiatieven 31
2.2.3.1 Het ministerie van (Veiligheid en) Justitie 31
2.2.3.2 De Rechtspraak 33
2.3 Inhoud en richting van KEI 37
2.3.1 Inleiding 37
2.3.2 De doelstellingen van KEI 37
2.3.3 De betrokken partijen 45
2.3.4 De scope van KEI: deelprogramma’s en werkstromen 49
2.3.4.1 Innovatie en Informatietechnologie (I&I) 52
2.3.4.2 Organisatie en Ontwikkeling (O&O) 57
2.3.4.3 De algemene organisatiestructuur van KEI-Rechtspraak 60
2.3.4.4 De organisatiestructuur van KEI-civiel 63
2.3.5 De middelen tot het doel: digitalisering en automatisering 67
2.3.6 Het middel tot de middelen: stroomlijning en vereenvoudiging van de civiele procedure 70
2.3.7 Kostenraming en financiering 72
2.4 De KEI-wetgeving 81
2.4.1 Inleiding 81
2.4.2 De civiele procedure volgens KEI in vogelvlucht 82
2.4.3 Terminologische wijzigingen 86
2.4.4 De vijf wezenlijke veranderingen 87
2.4.4.1 De eerste wezenlijke verandering: de geüniformeerde procesinleiding en de geüniformeerde basisprocedure 87
2.4.4.2 De tweede wezenlijke verandering: afschaffing van de verplichte betekening bij deurwaardersexploot 88
2.4.4.3 De derde wezenlijke verandering: invoering of aanscherping van wettelijke termijnen 90
2.4.4.4 De vierde wezenlijke verandering: de regierol van de rechter 91
2.4.4.5 De vijfde wezenlijke verandering: digitaal procederen 91
2.4.5 De wijzigingen in hoger beroep en cassatie 97
2.4.5.1 Hoger beroep 97
2.4.5.2 Cassatie 99
2.4.6 Griffierechten 99
2.4.7 De ketenpartners en implementatie van het project 100
2.5 Digitalisering 102
2.5.1 Inleiding 102
2.5.2 Oriënterende fase 103
2.5.2.1 Het plan 103
2.5.2.2 Een kijkje over de grens 105
2.5.2.3 De werkwijze 106
2.5.3 Bouw van het systeem 108
2.5.3.1 Het platform 108
2.5.3.2 Digitale zaakdocumentatie 109
2.5.3.3 Vereenvoudiging en automatisering 111
2.5.4 Inwerkingtreding 113
2.5.4.1 Inleiding 113
2.5.4.2 Uitrol in kleine stapjes 114
2.5.4.3 Beveiliging 118
2.5.5 Samenwerking met de ketenpartners 122
2.5.5.1 De ketenpartners 122
2.5.5.2 Silex 123
2.5.5.3 Performance 125
2.5.6 Het is zover 127
2.5.6.1 Het goede nieuws 127
2.5.6.2 Het begin van de gefaseerde inwerkingtreding 128
2.6 De implementatie van KEI 130
2.6.1 Inleiding 130
2.6.2 Inwerkingtreding KEI-wetgeving voor alle procedures 130
2.6.3 Implementatie Hoge Raad 134
2.6.3.1 Wetgeving 134
2.6.3.2 Praktijk 136
2.6.3.3 Functioneren 137
2.6.4 Implementatie pilotarrondissementen 138
2.6.4.1 Wetgeving 139
2.6.4.2 Praktijk 142
2.6.4.3 Functioneren 143
2.6.5 Spoedwet KEI 144
2.7 Noodsignalen en de terminale fase 146
2.7.1 Inleiding 146
2.7.2 Het jaar 2015: de eerste signalen 146
2.7.2.1 Het jaarplan van de Rechtspraak voor 2015 146
2.7.2.2 Kritiek uit de Kamer 148
2.7.2.3 De waarschuwing van de Algemene Rekenkamer 154
2.7.2.4 Begroting voor 2016 156
2.7.2.5 Voortgang en de bijstelling van de zaakstroom Civiel 159
2.7.2.6 Draagvlak 2015 161
2.7.3 Het jaar 2016: vertraging 164
2.7.3.1 Het jaarplan van de Rechtspraak voor 2016 164
2.7.3.2 Voortgang en de bijstelling van de zaakstroom Civiel (vervolg) 165
2.7.3.3 Begroting voor 2017 en het Prijsakkoord 2017-2019 168
2.7.3.4 Vertraging inwerkingtreding 170
2.7.3.5 Draagvlak 2016 173
2.7.4 Het jaar 2017: het begin van het einde 175
2.7.4.1 Het jaarplan van de Rechtspraak voor 2017 175
2.7.4.2 De zesde voortgangsrapportage en de begroting voor 2018 175
2.7.4.3 De zevende voortgangsrapportage 177
2.7.4.4 Draagvlak 2017 181
2.7.5 Het jaar 2018: het einde 182
2.7.5.1 Het jaarplan van de Rechtspraak voor 2018 182
2.7.5.2 De zevende voortgangsrapportage (vervolg) 183
2.7.5.3 Het rapport van TRConsult 184
2.7.5.4 De reacties op het rapport van TRConsult 187
2.7.5.5 Draagvlak 2018 195
2.7.6 De reset van KEI 197
2.7.6.1 De nieuwe IV-governance 197
2.7.6.2 Het basisplan digitale toegankelijkheid 199

3 Visies op KEI 203
3.1 Inleiding 203
3.2 Survey advocaten 204
3.2.1 Inleiding 204
3.2.2 Onderzoeksdoelen 205
3.2.3 Onderzoeksmethode 205
3.2.4 Onderzoeksresultaten: algemene informatie respondenten 207
3.2.4.1 Aantal jaren ervaring 207
3.2.4.2 Aantal jaren ervaring met civiele handelszaken 209
3.2.4.3 Arrondissement waarin respondent (overwegend) ervaring met civiele handelszaken heeft opgedaan 211
3.2.4.4 Arrondissement(en) waarin respondent werkzaam was gedurende het van toepassing zijn van KEI 212
3.2.4.5 Aantal civiele vorderingszaken volgens KEI 213
3.2.5 Onderzoeksresultaten: overige vragen 214
3.2.5.1 Deelname aan vrijwillige pilot 214
3.2.5.2 Digitalisering van de rechtspraak 216
3.2.5.3 Niet zozeer proces- als wel informatiegerichte digitalisering 217
3.2.5.4 Gebruiksvriendelijkheid digitale omgeving 218
3.2.5.5 Versterkte regierol rechter 221
3.2.5.6 Positieve aspecten aan KEI 223
3.2.5.7 Algemene ervaring met KEI 228
3.2.5.8 De Spoedwet KEI 229
3.2.5.9 Overige opmerkingen 231
3.2.6 Intermezzo: interviews met twee advocaten 233
3.2.6.1 Interview met Gerrit Bogaers 234
3.2.6.2 Interview met Ernst van Voolen 235
3.2.7 Analyse 236
3.2.7.1 Invloed aantal jaren ervaring 236
3.2.7.2 Invloed arrondissement 245
3.2.7.3 Invloed aantal civiele vorderingszaken volgens KEI 247
3.2.7.4 Invloed standpunt ten opzichte van digitalisering 249
3.3 Survey rechters 251
3.4 Survey gerechtsdeurwaarders 254
3.4.1 Inleiding 254
3.4.2 Onderzoeksdoelen en -methode 255
3.4.3 Onderzoeksresultaten: algemene informatie respondenten 256
3.4.3.1 Aantal jaren ervaring 256
3.4.3.2 Aantal civiele vorderingszaken volgens KEI 256
3.4.4 Onderzoeksresultaten: overige vragen 258
3.4.4.1 Oproeping: art. 112 contra art. 113 KEI-Rv 258
3.4.4.2 Digitalisering van de rechtspraak 259
3.4.4.3 Werkvermindering door KEI 260
3.4.4.4 Oproepingsperikelen onder KEI 261
3.4.4.5 Algemene ervaring met KEI 263
3.4.4.6 Overige opmerkingen 264
3.5 Interviews 266
3.5.1 Inleiding 266
3.5.2 Onderzoeksdoelen 267
3.5.3 Onderzoeksmethode 267
3.5.4 Onderzoeksresultaten 268
3.5.4.1 Interview met Frits Bakker 268
3.5.4.2 Interview met Monique Commelin 270
3.5.4.3 Interview met minister Sander Dekker en André Dingemanse 271
3.5.4.4 Interview met Dory Reiling 272
3.5.4.5 Interview met Han Groen 276
3.5.4.6 Interview met Maurice Dohmen 277
3.5.4.7 Interview met Jurian Hermeler 278
3.5.4.8 Interview met Alexander Hijmering 280
3.5.4.9 Interview met Martijn Muller 282

4 Analyse 285
4.1 Inleiding 285
4.2 De oorzaak 285
4.3 De factoren 291
4.3.1 Het digitale systeem 291
4.3.2 De governance 295
4.3.3 Het draagvlak 297
4.3.4 Het risicomanagement 299

5 Conclusie 303

Summary 307

Bijlage 1 Aangehaalde bepalingen uit KEI-Rv 311
Bijlage 2 Route bij het digitaal aanbrengen van een zaak 325
Bijlage 3 Surveyflow survey advocaten 327
Bijlage 4 Surveyflow survey rechters 329
Bijlage 5 Surveyflow survey gerechtsdeurwaarders 331

Lijst van geraadpleegde en verkort aangehaalde literatuur 333
Trefwoordenregister 347