Om recht en gerechtigheid
Paul Scholten (1875-1946), een biografie
Samenvatting
De Amsterdamse Paul Scholten wordt door velen gezien als de grootste Nederlandse rechtsgeleerde van de vorige eeuw. In juridische kring is nog steeds veel aandacht voor zijn originele gedachten over recht en rechtsvinding. Hij baseerde zijn rechtsgevoel op zijn christelijk geloof. Hij was kerkelijk actief en zorgde er mede voor dat de Nederlands Hervormde Kerk in de oorlog stelling ging nemen tegen de bezetter. Ook was Scholten een goed organisator, hij richtte onder andere de Rechtshogeschool op in Batavia.
Vanwege zijn politieke en maatschappelijke betrokkenheid en zijn objectieve voorstelling van zaken kwam Scholten vaak in de voorzittersstoel terecht van tal van organisaties. Tegenover de bezetter was hij onverbiddelijk. Zijn houding en rechtsgevoel, vooral waar de gewetensvrijheid en de beginselen van de rechtstaat in het geding kwamen, inspireerden veel van zijn leerlingen. Ook na de oorlog, bij de wederopbouw van het land. Scholten werd zo een nationale figuur, maar overleed een jaar na de bevrijding.
Veel van zijn werk is bekend, maar tot nu toe is een biografie van deze veelzijdige persoonlijkheid uitgebleven.eelden bij de wederopbouw.
'Het boek biedt nieuwe, interessante perspectieven op Scholten. Vooral de hoofdstukken over de Tweede Wereldoorlog laten zien dat ook helden die geroemd worden om hun kennis van recht en moraal, vatbaar zijn voor misstappen, inschattingsfouten en angst.' – Maria Bouwman, Nederlands Dagblad
'Chorus weet met dit goed leesbare boek duidelijk te maken wat de grote betekenis van Paul Scholten, zeker op juridisch gebied, is geweest.' – Sjoerd Karsten, biografieportaal
Trefwoorden
biografie rechtsgeleerdheid rechtsfilosofie paul scholten rechtsvinding geschiedenis recht en moraal tweede wereldoorlog nederlands-indië rechtshogeschool batavia verzet rechtsbewustzijn hervormde kerk rechtswetenschap universiteit van amsterdam joods verzet natuurrecht gewetensvrijheid algemeen deel filosofie zuivering hoger onderwijs burgerlijk wetboek wederopbouw
Trefwoorden
Specificaties
Inhoudsopgave
U kunt van deze inhoudsopgave een PDF downloaden
OPMAAT 15
I Een jeugd in het hart van de hoofdstad (1875-1898) 17
Kooplieden en dominees - Amsterdam herrezen - Een degelijke opvoeding - Een ‘oude’ studierichting aan een jonge universiteit - Een gezien student - De splitsing
II De jonge wetenschapper (1898-1910) 31
Een veelbelovend proefschrift - Een algemene grond voor de schadeplicht? - Beroep, geloof en wetenschap - Geen sluitende causaliteitsleer - Een band voor het leven - De stap naar de wetenschap - De waarde van het Romeins recht - De praktijk van het doceren
III Publicist met groeiend gezag (1902-1922) 50
Een veeleisende uitgever - De juridische tijdschriften - Contacten met Meijers - Maatschappelijke activiteiten - Het jonge gezin - Een inspirerende vriend - De Schakel - Democratie en gewetensvrijheid - Gewetensvrijheid en politieke actie - Macht, recht en levensbeschouwing - Onze Eeuw - Een bijzondere school
IV Recht in de kolonie (1922-1924) 79
Het voorstel van Creutzberg - Het onderwijs in Nederlands-Indië - Hoger onderwijs? - De Rechtshogeschool in het vizier - De aanloop in Nederland - Het brievenboek - Een kritische pers - Voorbereidend werk vanuit Des Indes - De twee kanten van het koloniale leven - De nota-Scholten - Het studieprogramma - Een eerste ronde ten paleize - Een oriënteringsreis door Java - De zending in Indië - Het vervolg van de rondreis - Een paasweekeinde in Garoet - De lijst van kandidaten - De terugreis
V De oprichting van de Rechtshogeschool (1924) 118
Nederlands intermezzo - Intussen in Indië - De najaarsreis - De laatste voorbereidingen - Geschenken - Een plechtige opening - Scholtens toespraak - Naar de Vorstenlanden - Het christendom op Java - Afscheid van Indië - De eerste jaren van de Rechtshogeschool - Het vervolg
VI Naar de toppen van de wetenschap (1925- 1934) 146
‘Recht en billijkheid’ - De Akademie - Coryfee aan de universiteit - Meer juridisch schrijfwerk - Recht en moraal - Het Algemeen Deel - Bevelsrecht of belofterecht - Opinies die gezag hebben – Rechtsbewustzijn - Hulshorst - De onderwijsraad - Het derde eeuwfeest - De festiviteiten - De Sorbonne - 25 jaar hoogleraar
VII De kerk in het midden (1930-1940) 178
De Hervormde Kerk in het interbellum - Kerkherstel en Kerkopbouw - De NCSV en de keuze voor de N.H. Kerk - Volkseenheid - De Leidse colleges - De Duitse dreiging - De oecumene - Oxford - God, Nederland en Oranje? - Kerkopbouw: een nieuwe poging - Noordmans - Woord en Wereld - De schaduw van de oorlog - Het Burgerlijk Wetboek - Een veelheid van adviesfuncties - Het gezin in de late jaren dertig - De vrienden
VIII Gerechtigheid in oorlogstijd (1940-1942) 220
Mobilisatie en de meidagen - Twee fronten - Den Vaderlant ghetrouwe - Een merkwaardig advies - Vader en zoon op de bres - Verzet vanuit de kerken - Een roep om barmhartigheid - Denken over de toekomst - Ontslag en verbanning
IX Ballingschap (1942-1945) 244
Valkenburg - De structuur van het recht - Terug naar Hulshort - Staatsinrichting na ‘de omkeer’ - Verder werk van de Pauliden - De N.H. Kerk: van werkorde naar kerkorde - Kenmerken van recht - Over het natuurrecht - Contacten vanuit Hulshorst - Huizinga - Het laatste oorlogsjaar
X Wederopbouw en afscheid (1945-1946) 270
Bevrijding - De Nationale Adviescommissie - Zuivering van ambtenaren en rechters - De Hoge Raad gezuiverd? - Kerk en Wereld - Afscheid van de universiteit - De Haagse viering van een kroonjaar - De laatste maanden - Rouwbetuigingen - De pers
Conclusies 297
Paul Scholten in jaartallen 309
Noten 315
Verantwoording afbeeldingen 344
Literatuur 345
Registers 351
Rubrieken
- cadeauboeken
- computer en informatica
- economie
- filosofie
- flora en fauna
- geneeskunde
- geschiedenis
- gezondheid
- jeugd
- juridisch
- koken en eten
- kunst en cultuur
- literatuur en romans
- mens en maatschappij
- naslagwerken
- non-fictie informatief/professioneel
- paramedisch
- psychologie
- reizen
- religie
- schoolboeken
- spiritualiteit
- sport, hobby, lifestyle
- thrillers en spanning
- wetenschap en techniek
- woordenboeken en taal
