De videoreconstructie in het strafproces

1 Inleiding 13
1.1 Soorten reconstructies 14
1.1.1 De administratieve reconstructie 16
1.1.2 De technische reconstructie 17
1.1.3 De digitale reconstructie of audiovisuele reconstructie 18
1.1.4 De opsporingsreconstructie 19
1.1.5 De videoreconstructie 20
1.2 Afbakening van het onderzoek 21
1.3 Doel en belang van het onderzoek 21
1.4 Probleemstelling en onderzoeksvragen 24
1.5 Methode van onderzoek 26
1.5.1 Literatuur en (media)berichten 27
1.5.2 Enquête Procespartijen 28
1.5.3 Zakenonderzoek 29
1.5.3.1 Rechterlijke uitspraken 30
1.5.3.2 Archief LVRT 31
1.5.3.3 Dossiers gerechten 31
1.5.3.4 Niet gepubliceerde rechterlijke uitspraken 32
1.5.4 Analyse van het bronmateriaal 33
1.6 Indeling en opbouw 34

2 Casus ‘Het Steekincident’: een praktijkvoorbeeld 37
2.1 Casus ‘Het Steekincident’ 37
2.1.1 Het dossier 38
2.1.2 Het besluit tot het houden van een videoreconstructie 43
2.1.3 De voorbereiding van de videoreconstructie 44
2.1.4 De uitvoering van de videoreconstructie 46
2.1.5 De videoreconstructie ter terechtzitting 48
2.2 Onderdelen van de casus die nadere aandacht verdienen 48

3 Videoreconstructies in Nederland – aard en omvang 51
3.1 Het Landelijk Video Reconstructie Team (LVRT) 51
3.1.1 Aantallen 53
3.1.2 Gereconstrueerde feiten 54
3.1.3 Plaatsen van handeling 54
3.1.4 Fase in strafproces 57
3.2 Conclusie 57

4 De videoreconstructie tijdens het voorbereidend onderzoek 59
4.1 Het voorbereidend onderzoek 59
4.1.1 Verhoor – gevisualiseerde verklaring 61
4.1.2 Schouw 64
4.1.3 Deskundigenonderzoek 65
4.2 Conclusie 70

5 Het voornemen 73
5.1 De initiatiefnemers 74
5.1.1 De rechter(-commissaris) 74
5.1.2 Het openbaar ministerie 76
5.1.3 De verdediging 78
5.2 Aanleiding en doel 91
5.2.1 Het primaire doel: waarheidsvinding 92
5.2.2 Specifieke vraagstukken en doelen 96
5.2.2.1 Tegengestelde en of inconsistente verklaringen 98
5.2.2.2 Verklaring in strijd met sporenbeeld 99
5.2.2.3 De uitvoerbaarheid van de handelingen 100
5.2.2.4 Aanwezigheid gronden voor strafuitsluiting 101
5.2.2.5 Audiovisuele waarneming betrokkenen 101
5.2.2.6 Aandeel afzonderlijke betrokkenen 103
5.2.2.7 Ondersteuning oordeel deskundige 104
5.3 Conclusie 105

6 De voorbereiding en uitvoering 107
6.1 De actoren 107
6.1.1 De professionele procespartijen 108
6.1.1.1 De rechter-commissaris en de zittingsrechter 110
6.1.1.2 Het openbaar ministerie 112
6.1.1.3 De verdediging 112
6.1.2 De deelnemers 115
6.1.2.1 De verdachte 117
6.1.2.2 De getuige 122
6.1.2.3 De plaatsvervanger 123
6.2 De plaats van handeling en andere (fysieke) omstandigheden 125
6.2.1 Retrieval cues 127
6.2.2 Beperkingen bij het waarheidsgetrouw reconstrueren 128
6.3 De begeleiding en het verhoor 131
6.4 Conclusie 141

7 De registratie en vastlegging 145
7.1 Audiovisuele opnamen 146
7.2 De schriftelijke en audiovisuele vastlegging 150
7.3 Van reconstructie naar terechtzitting 153
7.4 Conclusie 155

8 De videoreconstructie tijdens het eindonderzoek 159
8.1 Het bewijs 159
8.1.1 Wettig bewijs 160
8.1.2 De rechterlijke overtuiging 162
8.1.3 Strafuitsluitingsgronden 164
8.1.4 Belastend of ontlastend? 165
8.1.5 Een bijzondere categorie 167
8.1.6 Verschil van inzicht 170
8.1.7 Bijkomende effecten 171
8.2 Conclusie 172

9 Conclusies en aanbevelingen 175
9.1 De resultaten van het onderzoek 177
9.1.1 Aard en omvang van de videoreconstructies in Nederland 177
9.1.2 Initiatief en doel 178
9.1.3 Positie in het strafproces 180
9.1.4 Normen en kwaliteitseisen – theorie en praktijk 180
9.1.5 De bijdrage van een videoreconstructie aan de waarheidsvinding in het strafproces 187
9.2 Aanbevelingen 189
9.3 Protocol Videoreconstructies in het strafproces (Ontwerp) 195

Bijlage 1 Enquête Procespartijen (2008) 201
Bijlage 2 Algemeen dossier (beknopt) 231
Bijlage 3 Draaiboek Videoreconstructie 243
Bijlage 4 Landelijk Video Reconstructie Team 249

Geraadpleegde literatuur 253
Regelgeving en parlementaire stukken 263
Jurisprudentie 267