Operatie Jedburgh

In de weken na de geallieerde invasie van 6 juni 1944 op de stranden van Normandië, parachuteerden speciaal opgeleide eenheden onder de codenaam `Jedburgh tot ver achter Duitse linies. Hun opdracht was lokale verzetsgroepen te helpen organiseren en aan te sturen, om zo een bijdrage te leveren aan de bevrijding van West-Europa. Deze geheime operaties, opgezet door de Britse Special Operations Executive en het Amerikaanse Office of Strategic Services, vonden vanaf september 1944 ook in Nederland plaats. De multinationale Special Forces teams, met onder meer Nederlandse officieren, speelden een belangrijke rol bij het mobiliseren van het binnenlandse gewapende verzet en bij het verzamelen van inlichtingen voor de oprukkende geallieerde legers.

Jedburgh-teams in Nederland
Aan de hand van tot voor kort geheime documenten vertelt dit boek voor het eerst in volledigheid het indrukwekkende verhaal van de Jedburgh-teams die in bezet Nederland opereerden. De lezer wordt meegenomen naar de origine van het Jedburgh-concept, de rekrutering en speciale opleiding van de Jedburgh-militairen, en ten slotte de geschiedenis van hun inzet in bezet Nederland in 1944-1945. De gevaarlijke operaties van de Jedburgh-teams worden daarbij gedegen en op indringende wijze beschreven.

Operatie Market Garden en de bevrijding
In september 1944, toen geallieerde strijdkrachten Nederland binnentrokken, werden de eerste Nederlandse Jedburgh-teams boven bezet gebied neergelaten. Tijdens operatie Market Garden speelden deze ploegen, onder leiding van Nederlandse officieren, een belangrijke rol bij het inschakelen van het gewapende verzet. Na het mislukken van het geallieerde offensief zetten verscheidene Jedburghs hun werkzaamheden in vijandelijke gebied onder zeer gevaarlijke omstandigheden voort. In april 1945 werden de laatste Jedburgh-ploegen boven bezet gebied neergelaten. Zij moesten, in samenwerking andere speciale eenheden en het gewapende verzet, de bevrijding van Midden- en Noord Nederland ondersteunen. Uiteindelijk wisten de Jedburgh-commandos in nauwe samenwerking met het verzet een verdienstelijke bijdrage te leveren aan de bevrijding van Nederland.

Origine, rekrutering, opleiding en inzet
De lezer wordt meegenomen naar de origine van het Jedburgh-concept, toen het diep in belegerd Engeland in 1942-1943 werd ontwikkeld door de Britse Special Operations Executive (SOE) en het Amerikaanse Office of Strategic Services (OSS). Verder komen de rekrutering en speciale opleiding van de Jedburgh-militairen aan bod, en ten slotte de geschiedenis van hun inzet in bezet Nederland in 1944-1945. De gevaarlijke operaties van de Jedburgh-teams worden daarbij gedegen en op indringende wijze beschreven.

Over de auteur(s):
Jelle Hooiveld is freelance wetenschappelijk onderzoeker bij het Nederlands Instituut voor Militaire Historie in Den Haag. Hij is tevens docent in het hoger onderwijs.