De meerwaarde van meervoud
Verschillen en overeenkomsten tussen meervoudige en enkelvoudige rechtspraak in het bijzonder in civiele zaken
Samenvatting
Beslissen is vaak omgaan met onzekerheid. Dit geldt ook voor de rechtspraak. Door met meerdere rechters een zaak te behandelen probeert men meer zekerheid te krijgen en daardoor een beter oordeel. Deze uitgave onderzoekt of meervoudige rechtspraak inderdaad deze meerwaarde heeft.
Rechters proberen tot een beter oordeel te komen door een zaak gezamenlijk (meervoudig) te behandelen. Daar staat tegenover dat met rechtspraak door één rechter (enkelvoudig) kosten worden bespaard en er sneller uitspraak volgt. Door deze voordelen worden sinds veertig jaar de meeste rechtbankzaken enkelvoudig behandeld. Opmerkelijk aan deze ontwikkeling is het gebrek aan discussie waarmee steeds meer zaken aan één rechter worden voorgelegd. Ook is er nauwelijks empirische onderbouwing voor de gedachte dat meervoudig tot betere rechtspraak leidt en enkelvoudig efficiënter is.
De meervoudige kamer
De meerwaarde van meervoud geeft inzicht in hoe rechters tot een oordeel komen, welke meerwaarde hun samenwerking heeft en hoe oordeelsvorming kan worden verbeterd. Daartoe zijn zittingen en raadkamers geobserveerd, rechters bevraagd en jurisprudentie geanalyseerd. Ook is er aandacht voor de toedeling van zaken aan een of meer rechters en het meelezen van uitspraken door een collega.
De meerwaarde van meervoud is in Nederland en daarbuiten een van de zeer weinige titels waarin meervoudige en enkelvoudige rechtspraak is onderzocht. Het boek is bruikbaar voor iedereen met belangstelling voor oordeelsvorming door groepen, in het bijzonder voor juristen en sociaalpsychologen.
Trefwoorden
rechtspraak enkelvoudige rechtspraak meervoudige rechtspraak rechterlijke oordeelsvorming rechterlijke macht besluitvorming civiele rechtspraak kwaliteit rechtspraak zaakstoedeling organisatie raadkameroverleg empirisch onderzoek groepsbesluitvorming meelezen jurisprudentieanalyse rechterlijke organisatie psychologie gerechtelijke procedure strafrecht bestuursrecht rechterlijke onafhankelijkheid financiering rechtspraak
Trefwoorden
Specificaties
Inhoudsopgave
COPYRIGHT PAGINA
OVERZICHT VAN TABELLEN, SCHEMA’S EN FIGUREN
OVERZICHT VAN BIJLAGEN
BEGRIPPEN
VOORWOORD
1 INLEIDING
1.1 Achtergronden en ontwikkelingen van meervoudige en enkelvoudige rechtspraak
1.2 Maatschappelijke relevantie
1.3 Wetenschappelijke relevantie
1.4 Probleemstelling en onderzoeksvragen
1.5 Methoden en verantwoording
1.6 Inhoudsoverzicht
2 HISTORIE EN BELEID
2.1 Een nieuwe rechterlijke organisatie
2.2 Nieuwe rechterlijke instellingen
2.3 Opmars van enkelvoudige rechtspraak
2.4 Streven naar efficiëntie en kwaliteit
2.4.1 Beleid van de Raad voor de rechtspraak
2.4.2 Adviezen en voorstellen
2.5 Conclusie
3 INZICHTEN IN BESLUIT- EN OORDEELSVORMING
3.1 Besluitvorming
3.1.1 Denken en beslissen
3.1.2 Heuristieken
3.1.3 Denkfouten
3.2 Besluitvorming door groepen
3.2.1 Informatieverzameling, -uitwisseling en -verwerking
3.2.2 Meerwaarde en valkuilen
3.3 Rechterlijke oordeelsvorming
3.3.1 Zoeken, vinden en rechtvaardigen
3.3.2 Praktische oordeelsvorming
3.4 Studies naar besluitvorming in meervoudige en enkelvoudige kamers
3.4.1 Kwaliteit van besluitvorming door groepen en individuen
3.4.2 Kwaliteit van meervoudige en enkelvoudige handelsvonnissen
3.4.3 Strafrechtelijke besluitvorming door groepen en individuen
3.5 Argumenten voor en tegen meervoudige en enkelvoudige rechtspraak
3.6 Conclusie
4 WETGEVING
4.1 Bevoegdheid tot meervoudige en enkelvoudige rechtspraak
4.2 De meervoudige kamer
4.3 De enkelvoudige kamer
4.3.1 Kantonrechter
4.3.2 Politierechter
4.3.3 Kinderrechter
4.3.4 Voorzieningenrechter
4.3.5 Rechter-commissaris
4.3.6 Rolrechter
4.4 Het rechtsgeding
4.4.1 Behandeling
4.4.2 Besluitvorming
4.4.3 Uitspraak
4.4.4 Bijstand van de griffier
4.5 Verdeling van rechtsmacht
4.5.1 Zaakstoedeling
4.5.1.1 De rechtbank
4.5.1.2 Het gerechtshof en de bijzondere beroepsinstanties in bestuurszaken
4.5.1.3 De gerechten overzee
4.5.1.4 De Hoge Raad
4.5.2 ‘Rechterlijke arbitrage’
4.6 Gebreken in de samenstelling van een kamer
4.7 Wettelijke waarborgen voor de onafhankelijke zaakstoedeling aan meervoudige en enkelvoudige kamers
4.8 Conclusie
5 DE PRAKTIJK VAN TOEDELING EN BEHANDELING VAN ZAKEN
5.1 Toedeling van civiele zaken in de rechtbanken
5.1.1 Toedeling aan een meervoudige of enkelvoudige kamer
5.1.2 Voorbeelden van zaakstoedeling
5.1.2.1 Rechtbank Oost-Brabant
5.1.2.2 Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, locatie Arnhem
5.2 Toedeling van familie-, straf- en bestuurszaken in de rechtbanken
5.2.1 Familiezaken
5.2.2 Strafzaken
5.2.3 Bestuurszaken
5.3 Criteria en overwegingen voor de toedeling van zaken
5.4 Toedeling aan een minder geschikte kamer en verwijzing
5.4.1 Toedeling aan een minder geschikte kamer
5.4.2 Verwijzing
5.4.3 Jurisprudentie
5.5 Conclusie
6 DE ZITTING VAN DE MEERVOUDIGE KAMER
6.1 De rol van de rechter ter zitting
6.1.1 Meer zittingen, meer actie
6.1.2 Aanwijzingen voor de voorbereiding op en behandeling ter zitting
6.2 Onderzoeksaanpak
6.3 De zittingen en hun deelnemers
6.4 Verloop van de zitting
6.4.1 Startfase
6.4.2 Informatie- of exploratiefase
6.4.3 Onderhandelingsfase
6.4.4 Inlichtingenfase
6.4.5 Procesplanningsfase
6.4.6 Sluitingsfase
6.4.7 Duur van de zitting
6.5 Verwijzing naar de zitting in de vonnissen
6.6 Rechterlijk optreden tijdens de zitting
6.6.1 Interactie tussen de rechters
6.6.2 Stijl en bejegening van partijen
6.6.3 Bijstand van de griffier
6.7 Procesbeleving
6.8 Conclusie
7 HET BESLUITVORMINGSPROCES IN DE MEERVOUDIGE KAMER
7.1 Het raadkameroverleg: begripsbepaling en onderzoeksaanpak
7.1.1 Begripsbepaling
7.1.2 Onderzoeksaanpak
7.2 Het raadkameroverleg: deelnemers, aantal en duur
7.3 Het raadkameroverleg voorafgaand aan de zitting
7.4 Het raadkameroverleg tijdens een schorsing van de zitting
7.5 Het raadkameroverleg na afloop van de zitting
7.5.1 Aanvang
7.5.2 Verdere verloop
7.5.3 Afsluiting
7.6 Het vonnis
7.7 Omstandigheden van het raadkameroverleg en individuele bijdragen
7.7.1 Omstandigheden
7.7.2 Bijdragen van rechters
7.7.3 Bijdragen van de griffier
7.8 Rechterlijke besluitvorming in meervoudige kamer
7.8.1 Deelneming aan de besluitvorming en geheimhouding
7.8.2 De praktijk van besluitvorming
7.8.3 Wijze van beslissen
7.8.4 Meerwaarde van meervoudige besluitvorming
7.8.5 Vergelijking met andersoortig onderzoek naar beslissingsgedrag
7.9 Conclusie
8 MEELEZEN
8.1 Inleiding
8.2 Samenwerking tussen rechter en juridisch ondersteuner
8.3 Percentage meegelezen zaken
8.4 Bij wie wordt meegelezen?
8.5 Wat wordt door wie meegelezen?
8.6 Hoe vaak wordt meegelezen?
8.7 Selectie van uitspraken
8.8 Aandachtspunten
8.9 Conclusie
9 CIJFERS EN FINANCIERING
9.1 Meervoudige rechtspraak: normen en realisatie
9.1.1 Rechtbanken
9.1.2 Gerechtshoven
9.2 Hoger beroep
9.2.1 Mate van ingesteld hoger beroep
9.2.2 Motieven van partijen om al dan niet in hoger beroep te gaan
9.3 Financiering
9.3.1 Het financieringssysteem van de rechtspraak
9.3.2 Financiering van meervoudige en enkelvoudige zaken
9.4 Conclusie
10 WAARDERING EN ERVARINGEN
10.1 Voor- en nadelen van meervoudige en enkelvoudige rechtspraak
10.1.1 Voordelen van meervoudige rechtspraak
10.1.2 Nadelen van meervoudige rechtspraak
10.1.3 Voordelen van enkelvoudige rechtspraak
10.1.4 Nadelen van enkelvoudige rechtspraak
10.2 Effecten van meervoudige rechtspraak en meelezen op kwalitei
10.3 Arbeidsvreugde door meervoudige en enkelvoudige behandeling
10.4 Waardering van de zaakstoedeling
10.5 Waardering van de verruiming van de bevoegdheid van enkelvoudige kamers
10.6 Conclusie
11 JURISPRUDENTIEANALYSE
11.1 Onderzoeksaanpak
11.1.1 Hoger beroep en cassatie
11.1.2 Paarsgewijze vergelijking
11.1.3 Analysemodel
11.1.4 Eindbeslissing en gronden
11.2 Resultaten van de jurisprudentieanalyse over aansprakelijkheid voor asbestziekten
11.3 Resultaten van de jurisprudentieanalyse over bestuurdersaansprakelijkheid
11.4 Conclusie
12 SAMENVATTING EN CONCLUSIES
SUMMARY AND CONCLUSIONS
LITERATUUR
BIJLAGEN
CURRICULUM VITAE
Anderen die dit boek kochten, kochten ook
Rubrieken
- cadeauboeken
- computer en informatica
- economie
- filosofie
- flora en fauna
- geneeskunde
- geschiedenis
- gezondheid
- jeugd
- juridisch
- koken en eten
- kunst en cultuur
- literatuur en romans
- mens en maatschappij
- naslagwerken
- non-fictie informatief/professioneel
- paramedisch
- psychologie
- reizen
- religie
- schoolboeken
- spiritualiteit
- sport, hobby, lifestyle
- thrillers en spanning
- wetenschap en techniek
- woordenboeken en taal