Van het concern

Voorwoord bij de negende druk / V

Afkortingen / XIII

HOOFDSTUK I
Inleiding / 1
I.1 Concernbegrip en concernrecht / 1
I.2 De juridische duiding van het concern / 5
I.3 Het concern als ondernemingsvorm / 8
I.4 Motieven voor concernvorming / 10
I.4.1 Bedrijfseconomische motieven / 10
I.4.2 Organisatorische motieven / 12
I.4.3 Beschermingsmotieven / 13
I.4.4 Risico- en aansprakelijkheidsmotieven / 14
I.5 Concerngevaar / 17
I.5.1 Intragroepstransacties en transfer pricing / 18
I.6 Concernbelang en vennootschappelijk belang / 22
I.7 Europese ontwikkelingen / 25

HOOFDSTUK II
Het wettelijk systeem en begrippenstelsel / 31
II.1 Groep en groepsmaatschappij / 31
II.1.1 Een economisch groepsbegrip: art. 2:24b BW / 31
II.1.2 De functies van het economische groepsbegrip in art. 2:24b BW / 35
II.2 Dochtermaatschappij / 38
II.2.1 Bepalende criteria / 39
II.2.2 Territoriale reikwijdte / 39
II.2.3 Stemrecht krachtens aandelenbezit / 40
II.2.4 Stemrecht (mede) krachtens overeenkomst / 41
II.2.5 Stemrecht krachtens lidmaatschap / 42
II.2.6 Zeggenschap uit certificaat- of pandhouderschap / 43
II.2.7 De berekeningsgrondslag / 45
II.2.8 De personenvennootschap / 47
II.2.9 Het EESV en de SE / 48
II.2.10 Meerdere moeders, één dochter / 49
II.2.11 Een impliciet juridisch groepsbegrip / 50
II.2.12 Functies juridisch groepsbegrip / 51
II.3 Deelneming / 55

HOOFDSTUK III
De corporate governance van het concern / 59
III.1 Inleiding / 59
III.2 Onderlinge verbondenheid en bestuursautonomie / 59
III.3 Instructiebevoegdheid / 61
III.3.1 Inleiding en achtergrond / 61
III.3.2 Relevantie van het instructievraagstuk / 64
III.3.3 De rechtspraak / 69
III.3.4 Contractuele instructiebevoegdheid / 72
III.3.5 De bestuurdersovereenkomst / 72
III.3.6 De beheersovereenkomst / 73
III.3.7 Instructiemacht / 75
III.4 Moeder en dochter: goedkeuringsrecht / 77
III.5 Concernleidingsplicht / 79
III.6 Toezicht / 84
III.7 Minderheidsaandeelhouders / 86
III.7.1 Verzetsmiddelen bij (dreigende) concernvorming / 87
III.7.2 Minderheidsaandeelhouder en zorgplicht / 89
III.7.3 Uitstaprecht / 94

HOOFDSTUK IV
Structuurregeling / 97
IV.1 Inleiding / 97
IV.2 Achtergrond en wetsgeschiedenis / 97
IV.3 Toezicht en corporate governance / 99
IV.4 Structuurregeling en concernverhoudingen / 100
IV.4.1 Vennootschapsrechtelijke medezeggenschap in internationale concerns / 101
IV.5 Afhankelijke maatschappij / 102
IV.5.1 De afhankelijke rechtspersoon / 103
IV.5.2 De afhankelijke personenvennootschap / 104
IV.6 Toepassing / 104
IV.6.1 Kapitaal / 105
IV.6.2 Or en werknemers / 105
IV.6.3 Vrijstelling: inleiding / 107
IV.6.4 De dochtervrijstelling / 107
IV.6.5 De holdingvrijstelling / 109
IV.6.6 De joint venture-vrijstelling / 110
IV.6.7 Coöperatie en owm / 112
IV.7 Het verlichte regiem / 112
IV.7.1 Niet bij grotendeels Nederlands concern / 114
IV.7.2 Subholding / 115
IV.7.3 Het verlichte regiem voor besloten verhoudingen / 116
IV.8 Benoeming en samenstelling RvC en niet uitvoerend deel van het bestuur / 117
IV.8.1 Samenstelling RvC en niet-uitvoerend deel bestuur / 119
IV.9 Toezicht en goedkeuring besluiten / 121

HOOFDSTUK V
Werknemers / 125
V.1 Inleiding / 125
V.2 Problemen rond het werkgeverschap in concernverhoudingen / 125
V.2.1 Pluraliteit van werkgevers / 126
V.2.2 Aansprakelijkheid jegens werknemers van andere groepsmaatschappij / 130
V.2.3 Opvolgend werkgever / 131
V.2.4 Vervanging van werkgever / 132
V.3 Informatie, raadpleging en medezeggenschap van werknemers / 134
V.4 Toepassing van de WOR / 135
V.4.1 Concernverbonden en niet-concernverbonden onderneming / 137
V.4.2 Samenwerkende ondernemers / 138
V.4.3 In de onderneming werkzame personen / 140
V.4.4 Gemeenschappelijke or / 141
V.4.5 Cor/gor / 142
V.4.6 Overleg met de concernleiding / 144
V.4.7 De ‘Nederland-constructie’ / 145
V.5 Uitoefening en inhoud van de WOR-bevoegdheden / 146
V.5.1 ‘Van gemeenschappelijk belang’ / 147
V.5.2 Concernbeleid / 149
V.5.3 Gelijke afdoening / 149
V.5.4 Adviesrecht en centrale leiding / 150
V.5.5 Toerekening, vereenzelviging en medeondernemerschap / 151
V.5.6 Toerekening / 152
V.5.7 Vereenzelviging / 154
V.5.8 Medeondernemerschap / 155
V.5.9 Overdracht van aandelen / 158
V.5.10 Evaluatie / 160
V.5.11 Concernbelang / 161
V.5.12 Informatieverstrekking / 165
V.6 De WOR en het buitenland / 166
V.7 De Europese ondernemingsraad / 170
V.7.1 Toepassingsgebied / 171
V.7.2 Bijzondere onderhandelingsgroep / 173
V.7.3 Overeenkomst over de Europese ondernemingsraad / 174
V.7.4 Verplichte Europese ondernemingsraad / 175
V.7.5 Bevoegdheden van de Europese ondernemingsraad / 176
V.7.6 Verhouding tot de WOR / 177
V.8 Informatie en raadpleging bij concernreorganisaties / 178
V.8.1 Reorganisatie in Nederland / 178
V.8.2 Grensoverschrijdende reorganisatie / 180

HOOFDSTUK VI
Vrijwillige aansprakelijkheid (403-verklaring c.a.) / 191
VI.1 Inleiding / 191
VI.2 Diverse vormen van zekerheid / 192
VI.3 De 403-verklaring / 195
VI.3.1 Achtergrond en ratio / 195
VI.3.2 Kwalificatie / 196
VI.3.3 Uitleg van de 403-verklaring / 201
VI.4 Materiële reikwijdte / 201
VI.5 Temporele reikwijdte / 203
VI.6 Intrekking en beëindiging van de 403-verklaring / 207
VI.6.1 Intrekking / 207
VI.6.2 Beëindiging overblijvende aansprakelijkheid / 209
VI.6.3 Omvang overblijvende aansprakelijkheid / 210
VI.7 Gevaren van de 403-verklaring / 212

HOOFDSTUK VII
Concernfinanciering / 217
VII.1 Inleiding / 217
VII.2 Modaliteiten en financiële kruisverbanden / 219
VII.3 Actio Pauliana / 221
VII.4 Doeloverschrijding / 224
VII.4.1 Begrip doeloverschrijding / 224
VII.4.2 Doeloverschrijding en secundaire handelingen / 227
VII.4.3 De rechtspraak over doeloverschrijding / 231
VII.5 Tegenstrijdig belang / 235
VII.5.1 Een nieuwe wettelijke regeling / 235
VII.5.2 De rechtspraak van de Hoge Raad, voor zover nog van belang / 236

HOOFDSTUK VIII
Doorbraak van aansprakelijkheid / 241
VIII.1 Inleiding / 241
VIII.2 Directe en indirecte doorbraak / 241
VIII.3 Vereenzelviging / 243
VIII.3.1 Vereenzelviging en de economische werkelijkheid / 243
VIII.3.2 Vereenzelviging als grondslag voor aansprakelijkheid / 247
VIII.3.3 Vereenzelviging en misbruik/gebruik van identiteitsverschil / 251
VIII.3.4 Vereenzelviging als meest aangewezen vorm van redres? / 253
VIII.4 Doorbraak uit onrechtmatige daad / 255
VIII.4.1 Van zorgvuldigheid naar zorgplicht / 256
VIII.4.2 Het Albada Jelgersma II-arrest / 258
VIII.4.3 Het Securicor-arrest / 260
VIII.4.4 Het arrest Coral/Stalt / 261
VIII.4.5 Het Sobi/Hurks-arrest / 264
VIII.4.6 Het Comsys-arrest / 266
VIII.4.7 Curator doorbraakbevoegd? / 268
VIII.4.8 Evaluatie en vooruitblik / 269
VIII.5 Moeder als (mede)beleidsbepaler / 272
VIII.5.1 Het faillissement van de dochter / 273
VIII.5.2 Het optreden van moeder als (mede)beleidsbepaler / 273
VIII.5.3 Kennelijk onbehoorlijke taakvervulling door het dochterbestuur / 280
VIII.5.4 De aannemelijkheid van een belangrijk causaal verband / 281

HOOFDSTUK IX
Enquêterecht / 283
IX.1 Inleiding / 283
IX.2 Enquêtebevoegden / 284
IX.2.1 Inleiding / 284
IX.2.2 Een extensieve uitleg aan een limitatieve opsomming / 287
IX.2.3 De advocaat-generaal / 288
IX.2.4 Houders van (certificaten van) aandelen en leden / 289
IX.2.5 Opwaartse concernenquête / 293
IX.2.6 Vakorganisaties / 294
IX.2.7 De concernenquête: enkele openstaande vragen / 297
IX.2.8 Samenvatting en evaluatie / 300
IX.3 Nauw verbonden rechtspersonen / 301
IX.4 Het beleid en de gang van zaken van een rechtspersoon / 305
IX.4.1 Enquête bij (alleen) de moeder / 306
IX.4.2 Enquête bij (alleen) de dochtermaatschappij / 306
IX.5 Normatieve invloed van concernverhoudingen / 308
IX.5.1 Concernverhoudingen disculperen niet / 308
IX.5.2 Belangenparallellie tussen groepsmaatschappijen / 311
IX.5.3 Gedragingen moedermaatschappij / 312
IX.5.4 Concernbelang / 313

HOOFDSTUK X
Jaarrekening / 315
X.1 Inleiding / 315
X.2 Jaarrekening en concernverhoudingen / 317
X.3 Geconsolideerde jaarrekening / 321
X.3.1 Consolidatieplicht / 322
X.3.2 Consolidatiekring / 324
X.4 Groepsvrijstelling / 328
X.4.1 Instemmingsvereiste / 330
X.4.2 Verklaring van hoofdelijke aansprakelijkheid / 330
X.5 Jaarrekeningprocedure; belanghebbende / 330

HOOFDSTUK XI
Herstructurering en insolventie / 333
XI.1 Inleiding / 333
XI.2 Herstructurering en ontvlechting / 334
XI.3 Herstructureringsscenario’s / 335
XI.3.1 Het afzonderen van de gezonde onderdelen / 335
XI.3.2 Het afzonderen van de ‘zieke’onderdelen / 337
XI.3.3 Sanering binnen het bestaande concernverband / 338
XI.4 Besluitvorming bij herstructurering / 339
XI.5 Belangenafweging bij herstructurering / 342
XI.6 Van herstructurering naar faillissement: de pre-pack / 347
XI.7 De Europese Insolventie Verordening / 349
XI.7.1 Het concern in faillissement / 349
XI.7.2 Coördinatie / 353
XI.7.3 Samenwerking en communicatie / 354

Verkort aangehaalde werken / 357

Rechtspraakregister / 367

Artikelenregister / 389

Trefwoordenregister / 397