trefwoord
Zelfsturend leren: de sleutel tot duurzame professionele ontwikkeling
In een wereld waarin kennis en vaardigheden steeds sneller verouderen, wordt zelfsturend leren een essentiële competentie. Het gaat om het vermogen om actief richting te geven aan je eigen leerproces, doelen te stellen, strategieën te kiezen en je voortgang te evalueren. Zelfsturend leren stelt professionals in staat om zich continu te ontwikkelen en aan te passen aan veranderende omstandigheden. Dit artikel biedt inzicht in wat zelfsturend leren precies inhoudt, welke methodieken er zijn en hoe je dit kunt implementeren in je eigen praktijk of organisatie.
Wat is zelfsturend leren?
Zelfsturend leren is een methodiek waarbij medewerkers of professionals zelf actief sturing geven aan hun leerproces. Het gaat verder dan alleen kennis absorberen; het omvat het zelfstandig bepalen van leerdoelen, het kiezen van leerstrategieën, het monitoren van de voortgang en het evalueren van resultaten. Het is een cyclisch proces waarin ervaringen, reflectie en handelen met elkaar worden verbonden. Deze aanpak vergroot niet alleen de effectiviteit van het leren, maar versterkt ook de intrinsieke motivatie en het eigenaarschap over de eigen ontwikkeling.
Dick Ratering
Koos Hafkamp
Zelfsturend leren
Het boek 'Zelfsturend leren' van Dick Ratering en Koos Hafkamp biedt een praktisch 12-stappen model voor zelfsturend leren in organisaties. Het geeft concrete handvatten om leerprocessen zo in te richten dat medewerkers eigenaarschap nemen over hun ontwikkeling en daarmee duurzame resultaten behalen.
Boek bekijken
Vandaag voor 17:00 besteld, morgen in huis
De vier fasen van zelfsturend leren
Om zelfsturend leren effectief toe te passen, is het belangrijk om inzicht te hebben in de verschillende fasen die het proces doorloopt. Deze fasen vormen samen een cyclus die steeds opnieuw doorlopen kan worden bij ieder nieuw leerdoel.
Toos van Huijgevoort
Gea Koren
Narratief coachen
In 'Narratief coachen' beschrijven Gea Koren en Toos van Huijgevoort de vier fasen van zelfsturend leren: ervaren, reflecteren, conceptualiseren en toepassen. Ze benadrukken het belang van het verbinden van ervaringen uit de praktijk met reflectie en nieuwe handelingsperspectieven.
Boek bekijken
In herdruk, verwacht op 16‑07‑2025
Gea Koren is een expert op het gebied van narratieve coaching en zelfsturend leren. Ze begeleidt professionals en teams bij het ontwikkelen van vaardigheden om zelfstandig te leren van ervaringen. Haar aanpak, die ervaring verbindt met reflectie, heeft vele professionals geholpen hun zelfsturend leervermogen te versterken.
Zelfsturend leren is een leerproces waarbij iemand actief sturing geeft aan het eigen leerproces door ervaring, reflectie en handelen met elkaar te verbinden. Het gaat niet alleen om wát je leert, maar vooral om hóe je leert.
Uit: Narratief coachen
Jeroen Busscher: ‘Leren belangrijkste voorwaarde voor succes in 21ste eeuw’
Jeroen Busscher
In dit interview met Jeroen Busscher wordt het belang van permanent leren benadrukt: 'Gebrek aan lerend vermogen is het analfabetisme van de 21e eeuw.' Hij stelt dat organisaties een cultuur moeten creëren waarin het leuk is om nieuwe inzichten, kennis en vaardigheden op te doen - een kernprincipe van zelfsturend leren.
Auteurs die schrijven over 'zelfsturend leren'
Zelfsturend leren en intervisie
Een krachtige methode om zelfsturend leren in teams te bevorderen is intervisie. Bij intervisie brengen professionals casuïstiek in uit hun eigen praktijk, waar ze vervolgens gezamenlijk op reflecteren en van leren. Dit versterkt niet alleen het individuele leerproces, maar draagt ook bij aan de ontwikkeling van een collectief leervermogen in teams.
Marijke Lingsma
Ger van Doorn
Intervisiecoaching
Marijke Lingsma en Ger van Doorn laten in 'Intervisiecoaching' zien dat het hoofddoel van intervisie is dat groepen zelfsturend worden in hun leerproces. Ze bieden praktische handvatten om intervisiesessies zo in te richten dat deelnemers eigenaarschap nemen over hun gezamenlijke leerproces.
Boek bekijken
Vandaag voor 17:00 besteld, morgen in huis
SPOTLIGHT: Marijke Lingsma
Marijke Lingsma wordt binnen het coachvak gezien als toonaangevend en inspirerend. Als oprichter van opleidingsinstituut Coach Boulevard heeft ze talloze professionals opgeleid in coachingstechnieken die zelfsturend leren bevorderen. Haar systeemdenken helpt organisaties om integraal naar ontwikkelprocessen te kijken.
Meer over Marijke Lingsma
Zelfsturend leren in organisaties
Voor organisaties die hun adaptief vermogen willen versterken, is het stimuleren van zelfsturend leren een strategische keuze. Het gaat hierbij niet alleen om individuele ontwikkeling, maar ook om het creëren van lerende teams en een lerende organisatiecultuur. De rol van leidinggevenden verschuift daarbij van instructeur naar facilitator van leerprocessen.
Anton Vanhoucke: ‘Leidinggeven aan zelfsturende teams is veel relaxter’
Anton Vanhoucke
In het artikel 'Leidinggeven aan zelfsturende teams is veel relaxter' wordt beschreven hoe leidinggeven aan zelfsturende teams fundamenteel anders is dan bij traditionele teams. De leidinggevende benoemt het doel, maar laat de teams vrij in hoe dat doel bereikt wordt. Dit sluit perfect aan bij principes van zelfsturend leren.
Gertjan Schuiling
Hans Vermaak
Heleen Tours
Leren in organisaties
In 'Leren in organisaties' gaan Gertjan Schuiling, Hans Vermaak en Heleen Tours in op de spanning tussen zelfsturend leren en georganiseerde leersituaties. Ze stellen kritische vragen over hoe organisaties structuren kunnen creëren die zelfsturend leren faciliteren in plaats van belemmeren.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 12 werkdagen
SPOTLIGHT: Hans Vermaak
Hans Vermaak is een vooraanstaand expert op het gebied van complexe veranderingen en leerprocessen in organisaties. Met meer dan honderd publicaties op zijn naam over veranderkunde, systeemdenken en leerprocessen, heeft hij een grote bijdrage geleverd aan ons begrip van hoe leren in organisaties werkt.
Meer over Hans Vermaak
Zelfsturend leren in het onderwijs
Ook in het onderwijs wint zelfsturend leren terrein. Docenten zoeken naar manieren om studenten meer eigenaarschap te geven over hun leerproces. Dit vereist een andere didactische aanpak, waarbij docenten leerlingen begeleiden in het ontwikkelen van metacognitieve vaardigheden die nodig zijn voor zelfsturend leren.
Jimmy Frerejean
Drs. Iwan Wopereis
Bert Hoogveld
Ameike Janssen
Jeroen van Merrienboer
Innovatief onderwijs ontwerpen - 3e editie
In 'Innovatief onderwijs ontwerpen' wordt een apart hoofdstuk gewijd aan zelfsturend leren. De auteurs laten zien hoe dit concept geïntegreerd kan worden in het 4C/ID-model, een methode voor het ontwerpen van effectieve leeromgevingen die zelfsturing en competentieontwikkeling stimuleren.
Boek bekijken
Nog niet verschenen, verwacht op 27‑06‑2025
Janke Cohen-Schotanus
Klaas Visser
Joyce Brouwer
Werken aan de kwaliteit van hoger onderwijs
Het boek 'Werken aan de kwaliteit van hoger onderwijs' belicht belangrijke misconcepties rondom zelfsturend leren. De auteurs laten zien dat zelfsturing niet betekent dat studenten aan hun lot worden overgelaten, maar juist een andere vorm van begeleiding vraagt van docenten.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
De rol van reflectie in zelfsturend leren
Een essentieel onderdeel van zelfsturend leren is reflectie. Door systematisch terug te kijken op leerervaringen kunnen professionals hun impliciete kennis expliciet maken, patronen herkennen en nieuwe inzichten opdoen. Dit versterkt het vermogen om bewust sturing te geven aan toekomstige leerprocessen.
Marcel Hoonhout
Christa van Luijk
Antoon Duijnker
Annemieke Knuwer
Rinus Merkies
Professioneel reflecteren
In 'Professioneel reflecteren' wordt uitgelegd hoe reflectie bijdraagt aan het vermogen tot zelfsturend leren van werkervaringen. De auteurs bieden concrete methoden om reflectievaardigheden te ontwikkelen en zo het zelfsturend leervermogen te versterken.
Boek bekijken
Vandaag voor 17:00 besteld, morgen in huis
Marcel Hoonhout is gefascineerd door ervaringsleren en het professioneel stimuleren daarvan. Als supervisor, docent supervisiekunde en certified coach begeleidt hij professionals in het ontwikkelen van reflectievaardigheden die essentieel zijn voor zelfsturend leren.
Professioneel reflecteren
Een belangrijk inzicht uit professioneel reflecteren is dat reflectie pas echt waardevol wordt als het leidt tot nieuwe handelingsperspectieven. Het gaat er niet alleen om terug te kijken, maar vooral om vooruit te denken: wat ga ik met deze inzichten doen in toekomstige situaties?
Zelfsturend leren en HRD
Human Resource Development (HRD) heeft een belangrijke rol in het faciliteren van zelfsturend leren binnen organisaties. Dit vraagt om een verschuiving van 'opleiden' naar het creëren van rijke leeromgevingen waarin medewerkers zelf verantwoordelijkheid kunnen nemen voor hun leerproces.
Rob Poell
Joseph Kessels
Handboek Human Resource Development
Joseph Kessels en Rob Poell wijden in hun 'Handboek Human Resource Development' een volledig hoofdstuk aan zelfsturend leren. Ze presenteren het als een belangrijke trend in modern HRD en bieden handvatten voor HRD-professionals om zelfsturend leren in organisaties te bevorderen.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
SPOTLIGHT: Joseph Kessels
Joseph Kessels is een internationaal erkende autoriteit op het gebied van Human Resource Development. Zijn onderzoek naar kennisproductiviteit en het ontwerpen van leeromgevingen heeft grote invloed gehad op hoe organisaties leerprocessen faciliteren.
Meer over Joseph Kessels
Jille Tabak: ‘Waarden moet je kunnen vertalen in concreet gedrag’
Jille Tabak
In het artikel 'Waarden moet je kunnen vertalen in concreet gedrag' wordt het belang van bewuste reflectie op je eigen waarden benadrukt. Dit sluit perfect aan bij zelfsturend leren, waarbij zelfbewustzijn een cruciale rol speelt in het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen ontwikkeling.
Zelfsturend leren versus zelfsturende teams
Hoewel zelfsturend leren en zelfsturende teams vaak in één adem worden genoemd, zijn het verschillende concepten. Zelfsturend leren gaat over het leerproces van individuen, terwijl zelfsturende teams gaat over hoe werk wordt georganiseerd. Toch versterken ze elkaar: in zelfsturende teams is zelfsturend leren een belangrijke competentie.
Sturen op resultaat - Een aanrader
Henny Portman
Het artikel 'Sturen op resultaat' belicht het verschil tussen aangestuurde, zelfsturende, zelforganiserende en zelfbesturende teams. Het laat zien dat zelfsturing niet betekent 'doe maar wat', maar juist heldere doelen, kaders en verwachtingen vraagt - net zoals bij zelfsturend leren.
Zonder leiders geen zelfsturing - Organisatiemodel voor teams
Michel Rosius
In 'Zonder leiders geen zelfsturing' wordt benadrukt dat zelfsturing niet betekent dat alles wordt losgelaten. Net als bij zelfsturend leren gaat het om heldere verwachtingen, duidelijke kaders en complementair leiderschap dat focust op het activeren van deskundigheid.
De toekomst van zelfsturend leren
In een snel veranderende wereld waarin kennis steeds sneller veroudert, wordt het vermogen tot zelfsturend leren steeds belangrijker. Het gaat niet meer om wat je weet, maar om hoe snel je kunt leren. Organisaties die zelfsturend leren faciliteren, versterken hun adaptief vermogen en innovatiekracht.
Zelfsturend leren
Een cruciale les uit het boek 'Zelfsturend leren' is dat het implementeren van zelfsturend leren in organisaties niet alleen gaat om individuele vaardigheden, maar ook om het creëren van de juiste organisatiecultuur en -structuur. Het vraagt om een geïntegreerde aanpak waarin zowel individuen, teams als de organisatie als geheel betrokken zijn.
De Vanzelforganisatie - Een onbevangen kijk op organisatieontwikkeling
Simon van der Veer
In 'De Vanzelforganisatie' wordt bepleit dat elke organisatie van nature al leert en zichzelf organiseert. De uitdaging is om deze 'vanzelfdynamiek' te onderkennen en te versterken, in plaats van populaire managementconcepten van bovenaf te implementeren. Dit geldt ook voor zelfsturend leren.
Conclusie
Zelfsturend leren is geen modeverschijnsel, maar een essentiële competentie in een wereld waarin kennis snel veroudert en verandering de enige constante is. Het stelt professionals in staat om continu te leren, zich aan te passen en te innoveren. Door de principes van zelfsturend leren toe te passen in je eigen praktijk of organisatie, investeer je in duurzame ontwikkeling en een toekomstbestendige organisatie. De sleutel ligt in het creëren van een cultuur waarin leren wordt gewaardeerd, reflectie wordt gestimuleerd en eigenaarschap wordt gefaciliteerd. Zo wordt zelfsturend leren niet alleen een individuele competentie, maar een collectieve kracht.
De bestsellers
-
€ 24,95
-
€ 28,75
-
€ 36,50
-
€ 35,95
-
€ 79,00
