trefwoord
Ongewenst gedrag op de werkvloer: herkennen, bespreekbaar maken en aanpakken
Ongewenst gedrag komt helaas veel voor op de werkvloer. Uit onderzoek blijkt dat maar liefst één op de vijf werknemers in Nederland jaarlijks slachtoffer wordt van ongewenst gedrag. Het gaat hierbij om een breed spectrum aan gedragingen: van pesten en intimidatie tot discriminatie en seksuele intimidatie. Organisaties staan voor de uitdaging om een sociaal veilige werkomgeving te creëren, waarin medewerkers worden beschermd tegen dergelijk gedrag. Op deze pagina vind je actuele inzichten, praktische handvatten en expertvisies voor het herkennen, bespreekbaar maken en aanpakken van ongewenst gedrag.
Wat is ongewenst gedrag?
Ongewenst gedrag op de werkvloer kan worden omschreven als gedrag dat door anderen als vervelend, ongepast of grensoverschrijdend wordt ervaren. Het omvat verschillende vormen zoals pesten, intimidatie, discriminatie, seksuele intimidatie, en agressie. De impact hiervan kan verstrekkend zijn: het tast niet alleen het werkplezier aan, maar kan ook leiden tot stress, burn-out, ziekteverzuim en uiteindelijk zelfs vertrek van medewerkers.
Natasja van Schaik
Het waait niet vanzelf over
In 'Het waait niet vanzelf over' biedt Natasja van Schaik concrete handvatten voor leidinggevenden om ongewenst gedrag vroegtijdig te herkennen, bespreekbaar te maken en aan te pakken. De auteur benadrukt dat het cruciaal is voor leidinggevenden om niet weg te kijken, maar daadkrachtig op te treden om een veilige werkomgeving te creëren.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
De verschillende vormen van ongewenst gedrag
Ongewenst gedrag kent vele gezichten. Van expliciete vormen zoals fysieke agressie tot subtielere vormen zoals sociale uitsluiting of het ondermijnen van iemands autoriteit. Juist die subtiele vormen zijn vaak moeilijker te herkennen en aan te pakken, terwijl ze evenveel schade kunnen aanrichten.
Bij sociale veiligheid gaat het om de bescherming tegenover agressief gedrag van anderen. Sociale veiligheid gaat over het tegengaan van intimidatie, discriminatie, pesten, corruptie en geweld ('de destructieve vijf'). Met psychologische veiligheid doelen we op subtiele, soms ook denkbeeldige risico's in de interpersoonlijke sfeer. Psychologische veiligheid heeft te maken met gezien, gehoord en gewaardeerd voelen.
Uit: Giftig gedoe op de werkplek
Ongewenst gedrag op de werkvloer - Een heikel onderwerp
Paul Groothengel
Het artikel 'Ongewenst gedrag op de werkvloer - Een heikel onderwerp' biedt een overzicht van de omvang van het probleem. Met voorbeelden uit verschillende sectoren en cijfers die aantonen dat dit geen incidenteel probleem is maar een structureel fenomeen dat serieuze aandacht verdient. Ook worden praktische preventiemaatregelen, checklists en oplossingen geboden.
SPOTLIGHT: Caroline Koetsenruijter
Caroline Koetsenruijter is een toonaangevende expert op het gebied van agressie en conflicten op de werkvloer. Met haar achtergrond in Rechten en Onderhandelen & Mediation brengt ze een uniek perspectief op het aanpakken van ongewenst gedrag. Als directeur van Instituut KCB traint ze organisaties in agressiepreventie, conflicthantering en bemiddeling.
Meer over Caroline Koetsenruijter
Caroline Koetsenruijter
Hans van der Loo
Giftig gedoe op de werkplek
'Giftig gedoe op de werkplek', winnaar van Managementboek van het Jaar 2024, belicht hoe ongewenst gedrag zich binnen organisaties kan manifesteren als 'giftig gedoe'. Koetsenruijter en Van der Loo analyseren niet alleen het gedrag van daders, maar leggen ook de nadruk op de rol van omstanders en systemische factoren die ongewenst gedrag mogelijk maken.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
De rol van leidinggevenden en organisatiecultuur
Leidinggevenden spelen een cruciale rol bij het creëren van een veilige werkomgeving. Ze hebben niet alleen de verantwoordelijkheid om ongewenst gedrag te signaleren en aan te pakken, maar ook om het goede voorbeeld te geven en een cultuur te bevorderen waarin respectvol met elkaar wordt omgegaan. Tegelijkertijd blijkt uit onderzoek dat leidinggevenden zelf in 70% van de pestgevallen het probleem zijn, wat aantoont hoe complex deze problematiek kan zijn.
Huub Pennock
Stop pesten op het werk
In 'Stop pesten op het werk' biedt Huub Pennock concrete handvatten voor het aanpakken van pestgedrag op de werkvloer. Het boek behandelt verschillende vormen van ongewenst gedrag, de impact ervan, en geeft praktische stappen voor zowel leidinggevenden als medewerkers om pestgedrag te herkennen en een stop toe te roepen.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Huub Pennock is een ervaren trainer en coach op het gebied van sociale veiligheid op de werkvloer. Met jarenlange ervaring in het trainen van vertrouwenspersonen heeft hij een diepgaand inzicht in de dynamiek van ongewenst gedrag en de rol van vertrouwenspersonen bij het aanpakken hiervan.
Huub Pennock
De nieuwe vertrouwenspersoon
In 'De nieuwe vertrouwenspersoon' benadrukt Huub Pennock de urgentie van een goed opgeleide vertrouwenspersoon binnen organisaties. Het boek behandelt de rol van vertrouwenspersonen bij de eerste opvang van medewerkers die te maken hebben met ongewenst gedrag en biedt praktische handvatten voor effectieve ondersteuning.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Giftig gedoe op de werkplek - ‘Onmisbaar boek’
Karlijn Pijnenburg
Het artikel 'Giftig gedoe op de werkplek - 'Onmisbaar boek'' belicht hoe organisaties vaak een vruchtbare voedingsbodem bieden voor 'giftig gedoe'. Het artikel benadrukt het belang van het identificeren van risicofactoren zoals vage normen, hoge werkdruk en machtsverhoudingen, en geeft inzicht in hoe je naar een positievere en productievere organisatiecultuur kunt toewerken.
Het bespreekbaar maken van ongewenst gedrag
Een van de grootste uitdagingen bij het aanpakken van ongewenst gedrag is het bespreekbaar maken ervan. Veel slachtoffers zwijgen uit angst voor represailles of omdat ze niet zeker weten of hun ervaring 'ernstig genoeg' is om te melden. Ook bestaat er vaak onduidelijkheid over wat wel en niet acceptabel is in een professionele omgeving.
Christien Smit
Kan dit wel?
'Kan dit wel?' van Christien Smit is een waardevol hulpmiddel om ongewenst gedrag bespreekbaar te maken. Met situatiekaarten die specifiek gaan over (on)gewenst gedrag op de werkvloer nodigt het boek uit tot het voeren van open gesprekken over grenzen en verwachtingen binnen teams.
Spel bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Waar ligt de grens?
Uit 'Waar ligt de grens?' leren we dat het herkennen van ongewenst gedrag begint bij bewustwording van de eigen grenzen én die van anderen. Door regelmatig met elkaar in gesprek te gaan over wat wel en niet acceptabel is, kunnen teams een gemeenschappelijk referentiekader ontwikkelen waarmee ongewenst gedrag eerder wordt herkend en aangepakt.
Van omstander naar opstander
Bij het tegengaan van ongewenst gedrag spelen niet alleen slachtoffers en daders een rol, maar ook de omstanders. Vaak zien collega's ongewenst gedrag gebeuren maar grijpen ze niet in. Het omvormen van 'omstanders' naar 'opstanders' is essentieel voor het creëren van een sociaal veilige werkomgeving.
Caroline Koetsenruijter: ‘Een giftige cultuur maak je met z’n allen’
Caroline Koetsenruijter
In het artikel 'Een giftige cultuur maak je met z'n allen' wordt benadrukt dat niet alleen daders, maar ook omstanders die wegkijken en niets doen, bijdragen aan het in stand houden van ongewenst gedrag. Het artikel pleit voor het principe 'van omstander naar opstander': durf je mond open te trekken en in opstand te komen wanneer je ongewenst gedrag signaleert.
Maak van omstanders opstanders! Je moet over de vaardigheid beschikken om in te grijpen en dat ook goed te timen. Je ziet iets, wilt ingrijpen maar weet in de gauwigheid niet hoe je dat moet doen. En dan is het moment alweer voorbij. Dit vermogen tot handelen kun je goed trainen.
Uit: Waarom zegt niemand er wat van?!
Gytha Heins
Waarom zegt niemand er wat van?!
In 'Waarom zegt niemand er wat van?!' behandelt Gytha Heins specifiek het aankaarten van ongewenst gedrag binnen teams. Het boek geeft inzicht in waarom mensen vaak zwijgen wanneer ze ongewenst gedrag signaleren en biedt praktische handvatten voor het doorbreken van deze zwijgcultuur.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
SPOTLIGHT: Gytha Heins
Gytha Heins is een autoriteit op het gebied van aanspreekgedrag in organisaties. Als bedrijfskundige en oprichter van de Aanspreek Academie heeft ze diepgaand onderzoek gedaan naar waarom mensen elkaar niet aanspreken op ongewenst gedrag en hoe dit kan worden verbeterd.
Meer over Gytha Heins
Voorbij het toekijken - Nuttig boek over ongewenst gedrag
Rudy Kor
Het artikel 'Voorbij het toekijken - Nuttig boek over ongewenst gedrag' introduceert het 'Actieve Bijstander Model', een praktische aanpak om omstanders te helpen bijdragen aan het tegengaan van ongewenst gedrag. Het model richt zich op vijf elementen: sociale norm, procedures, motivatie, vaardigheden en persoonlijk contact.
De rol van vertrouwenspersonen
Vertrouwenspersonen vervullen een essentiële functie binnen organisaties als het gaat om het aanpakken van ongewenst gedrag. Ze bieden een veilig aanspreekpunt voor medewerkers die te maken hebben met ongewenst gedrag en kunnen adviseren over mogelijke vervolgstappen. Een goede vertrouwenspersoon kan het verschil maken tussen het voortduren of het stoppen van ongewenst gedrag.
Karin Bosman
De proactieve vertrouwenspersoon
In 'De proactieve vertrouwenspersoon' biedt Karin Bosman praktische handvatten voor vertrouwenspersonen om hun rol effectiever te vervullen. Het boek benadrukt het belang van een proactieve aanpak waarbij vertrouwenspersonen niet alleen reageren op meldingen, maar ook actief bijdragen aan preventie en bewustwording.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
SPOTLIGHT: Karin Bosman
Karin Bosman is een internationale expert op het gebied van sociale veiligheid en psychosociale arbeidsbelasting. Als oprichtster van Report App adviseert ze organisaties over preventie en het effectief omgaan met ongewenst gedrag. Haar werk richt zich op het stimuleren van gewenst gedrag en het voorkomen van ongewenst gedrag.
Meer over Karin Bosman
De proactieve vertrouwenspersoon
Een belangrijke les uit 'De proactieve vertrouwenspersoon' is dat effectieve vertrouwenspersonen verder kijken dan individuele meldingen. Ze signaleren patronen, adviseren over preventieve maatregelen en dragen bij aan een organisatiecultuur waarin ongewenst gedrag wordt herkend, benoemd en aangepakt voordat het escaleert.
Grensoverschrijdend gedrag aanpakken
Jannie de Jong
Het artikel 'Grensoverschrijdend gedrag aanpakken' benadrukt dat een alomvattende aanpak nodig is, waarin opvang en nazorg worden gecombineerd met bewustwording en normstelling. Door workshops, een duidelijk meldprotocol en regelmatige aandacht voor het thema kan ongewenst gedrag structureel worden aangepakt in plaats van alleen incidenteel.
Naar een veilige werkcultuur
Het creëren van een sociaal veilige werkomgeving is geen eenmalige actie maar een continu proces. Het vereist betrokkenheid van alle lagen binnen de organisatie: van directie tot werkvloer. Een veilige werkcultuur kenmerkt zich door openheid, respect, duidelijke grenzen en een klimaat waarin problemen bespreekbaar zijn.
Robin van Dalen
Bart van Mulkom
Leoni Storm
SCOREN bij ongewenst gedrag
'SCOREN bij ongewenst gedrag' biedt een praktische methode voor het herkennen en hanteren van ongewenst gedrag, met name in de zorg-, onderwijs- en dienstverleningssector. Het boek geeft inzicht in hoe je als professional of leidinggevende kunt 'scoren' bij het aanpakken van gedrag dat als niet toelaatbaar wordt ervaren.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 6 werkdagen
Elmira Nijhuis: ‘Ook prestaties lijden onder psychologische onveiligheid’
Elmira Nijhuis
Het artikel 'Ook prestaties lijden onder psychologische onveiligheid' laat zien dat ongewenst gedrag niet alleen impact heeft op het welzijn van medewerkers, maar ook op hun prestaties. Een psychologisch veilige omgeving daarentegen zorgt voor meer werkplezier, betrokkenheid en minder stress, wat zowel voor medewerkers als voor de organisatie voordelig is.
Conclusie: Van bewustwording naar actie
Ongewenst gedrag op de werkvloer is een complex probleem dat een integrale aanpak vereist. Het begint bij bewustwording: erkennen dat ongewenst gedrag voorkomt en de impact ervan serieus nemen. Vervolgens is het essentieel om dit gedrag bespreekbaar te maken, duidelijke grenzen te stellen en een cultuur te creëren waarin respectvol met elkaar wordt omgegaan. Leidinggevenden, vertrouwenspersonen, omstanders en natuurlijk ook potentiële slachtoffers en daders hebben hierin allemaal een rol te vervullen.
De literatuur en expertvisies op deze pagina bieden waardevolle inzichten en praktische handvatten voor iedereen die wil bijdragen aan een sociaal veilige werkomgeving. Want zoals de titel van een van de besproken boeken het treffend verwoordt: ongewenst gedrag 'waait niet vanzelf over' - het vraagt om actie van ons allemaal.
De bestsellers
-
€ 28,50
-
€ 24,95
-
€ 27,50
-
€ 27,50
-
€ 25,95
