Bore-out: de stille epidemie van chronische verveling

Terwijl burn-out volop in de schijnwerpers staat, blijft bore-out grotendeels onbekend. Toch is deze aandoening minstens zo ernstig. Bore-out ontstaat door langdurige onderbelasting en chronische verveling op het werk. De symptomen lijken sterk op burn-out – uitputting, concentratieproblemen, lichamelijke klachten – maar de oorzaak is precies tegenovergesteld. Waar burn-out voortkomt uit overbelasting, ontstaat bore-out juist door te weinig uitdaging, te weinig variatie en te weinig zinvol werk.

Het perverse is dat mensen met een bore-out zich vaak schamen. Ze durven niet te klagen over 'te weinig werk' in een maatschappij waarin iedereen het druk heeft. Daarom blijft het probleem vaak verborgen, tot het te laat is.

Het verschil tussen burn-out en bore-out

De verwarring tussen burn-out en bore-out is begrijpelijk. Beide leiden tot vergelijkbare klachten: vermoeidheid, slaapproblemen, concentratieverlies en fysieke klachten. Maar de oorzaken liggen hemelsbreed uit elkaar, en daarom vraagt ook de aanpak om een totaal andere benadering.

Bij burn-out is rust de remedie. Bij bore-out werkt dat averechts. Iemand met bore-out heeft juist behoefte aan uitdaging, stimulans en zingeving. Meer rust maakt het alleen maar erger. Het is cruciaal dit onderscheid te maken, anders loop je het risico met de verkeerde interventie de situatie te verergeren.

De psychologie van verveling op het werk

Verveling is meer dan alleen 'niets te doen hebben'. Het gaat om het gemis aan zingeving, het ontbreken van uitdaging en het gevoel dat je niet bijdraagt. Werk mag niet te makkelijk en niet te moeilijk zijn. Het moet als waardevol worden ervaren. Zelfs wie het objectief gezien druk heeft, kan zich vervelen als het werk niet aansluit bij persoonlijke drijfveren en talenten.

Uit onderzoek blijkt dat verveling op het werk leidt tot stress, depressieve gevoelens en werkvermijdend gedrag. Het heeft dus vergaande consequenties, niet alleen voor de werknemer maar ook voor de organisatie.

Bore-out in organisaties: een gedeelde verantwoordelijkheid

Bore-out ontstaat in de wisselwerking tussen persoon en organisatie. Soms groeit een medewerker niet mee met veranderende eisen. Soms doet de organisatie geen recht aan de veranderende behoeften van professionals. In beide gevallen is er sprake van een mismatch die tot problemen leidt.

Werkgevers die structureel voortgangsgesprekken voeren waarin expliciet aan de orde komt of het werk voldoende plezier en bevrediging schenkt, kunnen bore-out helpen voorkomen. Het gaat erom werknemers de ruimte te geven hun talenten te ontwikkelen en bij te dragen aan betekenisvol werk. Dit vraagt om aandacht voor baanontwerp en een sociaal veilige cultuur waarin mensen zich durven uitspreken.

Herkenning en handvatten

De eerste stap naar herstel is herkenning. Merk je dat je maandagmorgen vreest? Voel je je niet gehoord of gezien op je werk? Heb je het gevoel dat je er niet toe doet? Dit kunnen signalen zijn van een dreigende bore-out. Andere alarmsignalen zijn: verlies van productiviteit, afname van initiatief, chronische vermoeidheid ondanks voldoende slaap, en het gevoel dat je werk zinloos is.

Wat kun je zelf doen? Begin met zelfreflectie. Wat zijn je kernwaarden? Waar haal je energie uit? Welke talenten gebruik je niet of te weinig? Daarnaast is het cruciaal het gesprek aan te gaan met je leidinggevende. Bore-out los je niet op door harder te werken of door meer rust te nemen. Je lost het op door werk te vinden dat beter aansluit bij wie je bent en wat je kunt.

Van verborgen lijden naar zichtbare oplossingen

Bore-out verdient meer aandacht. Het is geen luiheid of gebrek aan motivatie, maar een serieuze aandoening die ontstaat door langdurige onderbelasting en het ontbreken van zinvol werk. De gevolgen zijn vergelijkbaar met burn-out: uitputting, verlies van zelfvertrouwen en in het ergste geval langdurig ziekteverzuim.

Gelukkig groeit het bewustzijn. Steeds meer professionals, coaches en organisaties beginnen bore-out te herkennen als de andere kant van de burn-outmedaille. De literatuur die beschikbaar is, biedt waardevolle handvatten voor iedereen die ermee te maken krijgt – of dat nu als persoon, als leidinggevende of als therapeut is.

Het begint met herkenning. Dan volgt erkenning. En vervolgens actie: werk zoeken of creëren dat past bij je talenten, dat uitdaging biedt en dat als zinvol wordt ervaren. Want iedereen verdient werk waar je energie van krijgt in plaats van werk dat je langzaam maar zeker uitput.