Begrotingsbeleid in Nederland: Hoe de overheid haar financiën plant en beheert

Het Nederlandse begrotingsbeleid heeft door de jaren heen verschillende vormen aangenomen. Van de 'Zijlstra-norm' uit de jaren '60 tot het huidige trendmatig begrotingsbeleid - de manier waarop onze overheid omgaat met inkomsten, uitgaven en tekorten is voortdurend in ontwikkeling. Op deze pagina vindt u een overzicht van de belangrijkste inzichten, standaardwerken en experts op het gebied van begrotingsbeleid.

Wat is begrotingsbeleid?

Begrotingsbeleid omvat alle beleidsmaatregelen die een overheid neemt om haar uitgaven en inkomsten te plannen en beheren. Het gaat om fundamentele keuzes over overheidsfinanciën op zowel korte als lange termijn, inclusief beslissingen over tekorten, schulden en de verdeling van middelen over verschillende beleidsterreinen.

Jan Donders Flip de Kam

De werking van de Nederlandse economie

In De werking van de Nederlandse economie wijden Flip de Kam en Jan Donders een volledig hoofdstuk aan begrotingsbeleid. Ze behandelen trendmatig begrotingsbeleid, uitgaven- en inkomstenkaders en schuldbeheer, en laten zien hoe deze elementen samenhangen met de bredere economie.
Boek bekijken

€ 29,99

Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis

Spotlight: Flip de Kam

Prof. dr. Flip de Kam is emeritus hoogleraar Overheidsfinanciën aan de Rijksuniversiteit Groningen en een autoriteit op het gebied van overheidsfinanciën. Hij heeft talrijke publicaties over begrotingsbeleid op zijn naam staan en weet complexe financiële materie toegankelijk te maken voor een breed publiek.

"Het trendmatig begrotingsbeleid, waarbij uitgavenkaders voor meerdere jaren worden vastgesteld, biedt stabiliteit aan de overheidsfinanciën en beschermt tegen de verleiding om bij economische meevallers direct de uitgaven te verhogen." Uit: De werking van de Nederlandse economie

De historische ontwikkeling van het Nederlandse begrotingsbeleid

Het Nederlandse begrotingsbeleid heeft een interessante historische ontwikkeling doorgemaakt. In de jaren '60 werd onder minister Jelle Zijlstra de basis gelegd voor een meer structurele benadering van begrotingsbeleid.

Jan Middendorp

Grenswerk

Grenswerk van Jan Middendorp belicht fascinerende historische botsingen over begrotingsbeleid, met name rondom de 'Zijlstra-norm'. Het boek toont hoe persoonlijke visies en politieke overtuigingen door de jaren heen het Nederlandse begrotingsbeleid hebben gevormd.
Boek bekijken

€ 31,25

Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis

Marije van den Berg: ‘Beleid begint én eindigt met bewijs’

Marije van den Berg

In het artikel 'Beleid begint én eindigt met bewijs' wordt gepleit voor begrotingsbeleid dat gebaseerd is op bewezen effectiviteit. Dit artikel onderstreept dat goed begrotingsbeleid niet alleen draait om financiële kaders, maar ook om de concrete resultaten die ermee worden bereikt.

Artikel lezen

Moderne benaderingen van begrotingsbeleid

De laatste jaren is er veel discussie over hoe het begrotingsbeleid kan worden gemoderniseerd. Steeds vaker klinkt de roep om niet alleen naar tekorten en schulden te kijken, maar ook naar bredere maatschappelijke doelen.

Pieter Hasekamp

De crisis voorbij

In De crisis voorbij analyseert Pieter Hasekamp, directeur van het Centraal Planbureau, het Nederlandse begrotingsbeleid na de financiële crisis. Hij bespreekt de oplopende begrotingstekorten en stelt kritische vragen over de effectiviteit van de huidige begrotingsregels.
Boek bekijken

€ 22,99

Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis

De mythe van de staatsschuld - ‘Bijzonder leerzaam en relevant’

Elly Stroo Cloeck

Het artikel over 'De mythe van de staatsschuld' bespreekt het boek van Stephanie Kelton over Modern Monetary Theory (MMT). Deze theorie stelt traditionele opvattingen over begrotingsbeleid ter discussie door te stellen dat landen met een eigen munt niet beperkt worden door begrotingstekorten, maar door inflatie - een perspectief dat relevant is voor discussies over begrotingsbeleid op EU-niveau.

Artikel lezen

Begrotingsbeleid op verschillende overheidsniveaus

Begrotingsbeleid is niet alleen relevant op rijksniveau. Ook provincies en gemeenten hebben te maken met keuzes over inkomsten en uitgaven. Hoewel de principes vergelijkbaar zijn, gelden er op decentraal niveau specifieke regels en dynamieken.

Arie Teeuw

Komt een man bij de gemeente

Komt een man bij de gemeente van Arie Teeuw biedt unieke inzichten in gemeentelijk begrotingsbeleid. Met 35 jaar ervaring in meer dan 60 gemeenten deelt Teeuw praktische methoden om effectiever begrotingsbeleid te ontwikkelen op lokaal niveau.
Boek bekijken

€ 24,50

Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen

De Beleidsbubbel - ‘Uiterst actueel en relevant’

Martin van Staveren

In het artikel 'De Beleidsbubbel - Uiterst actueel en relevant' wordt kritisch gekeken naar het fenomeen 'beleidsbabbel' - onbegrijpelijk ambtelijk taalgebruik dat mensen buitensluit. Het artikel is relevant voor begrotingsbeleid omdat het wijst op de kloof tussen beleidsvorming en uitvoering, die ook bij financieel beleid een rol speelt.

Artikel lezen

Academische perspectieven op begrotingsbeleid

Voor wie het begrotingsbeleid diepgaand wil begrijpen, zijn er verschillende academische standaardwerken beschikbaar die de theoretische onderbouwing en praktische toepassing behandelen.

Flip de Kam Wimar Bolhuis Jasper Lukkezen

Overheidsfinanciën

Overheidsfinanciën van Flip de Kam, Jasper Lukkezen en Wimar Bolhuis is een bestseller die meerdere hoofdstukken wijdt aan het Nederlandse begrotingsbeleid. Dit recente werk belicht de regels en procedures die gelden voor het opstellen en uitvoeren van de rijksbegroting.
Boek bekijken

€ 74,95

Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis

Overheidsfinanciën Een belangrijke les uit 'Overheidsfinanciën' is dat goed begrotingsbeleid niet alleen draait om het beheersen van tekorten, maar ook om het maken van duurzame keuzes die de economie ondersteunen. Automatische stabilisatoren in het begrotingsbeleid kunnen helpen om economische schokken op te vangen zonder directe politieke ingrepen.

Jan Donders Flip de Kam

Toegang tot de collectieve sector

In Toegang tot de collectieve sector besteden Flip de Kam en Jan Donders uitgebreide aandacht aan het Nederlandse begrotingsbeleid. Ze analyseren begrotingsregels en belichten de invloed van politieke besluitvorming op het begrotingsproces.
Boek bekijken

€ 56,99

Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis

Beleidsontwikkeling in de 21e eeuw - 'Zeer compleet en goed gefundeerd'

Peter de Roode

Het artikel over 'Beleidsontwikkeling in de 21e eeuw' bespreekt een boek dat als 'Handboek beleidsontwikkeling' kan worden beschouwd. Het is relevant voor begrotingsbeleid omdat het uitlegt hoe beleidsontwikkeling op een open, multi-stakeholder manier kan worden aangepakt - een benadering die ook bij financieel beleid waarde kan toevoegen.

Artikel lezen

De toekomst van begrotingsbeleid

Het begrotingsbeleid staat voor grote uitdagingen: vergrijzing, klimaatverandering en toenemende ongelijkheid vragen om nieuwe benaderingen. Tegelijkertijd is er debat over de houdbaarheid van traditionele begrotingsregels, zeker na de grote overheidsuitgaven tijdens de coronacrisis.

Stuurloos - ‘Hoog open-deur-gehalte’

Teun van Aken

In het artikel 'Stuurloos' wordt beschreven hoe de overheid worstelt met het aanpakken van grote maatschappelijke problemen, ondanks talloze beleidsinspanningen. Voor begrotingsbeleid is dit relevant omdat het wijst op de noodzaak van een meer integrale aanpak waarbij financiële middelen effectiever worden ingezet.

Artikel lezen

De beleidsbubbel - ‘Duizelingwekkende reis’

Liesbeth Tettero

Het artikel 'De beleidsbubbel - Duizelingwekkende reis' vraagt aandacht voor hoe beleid in de praktijk uitpakt en pleit voor meer focus op uitvoering. Dit raakt direct aan begrotingsbeleid, dat pas effectief is als de financiële middelen daadwerkelijk bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke problemen.

Artikel lezen

Conclusie: Naar een evenwichtig begrotingsbeleid

Goed begrotingsbeleid vraagt om een balans tussen verschillende belangen en doelstellingen. Financiële houdbaarheid is belangrijk, maar moet samengaan met maatschappelijke effectiviteit. De inzichten van experts als Flip de Kam en Pieter Hasekamp laten zien dat begrotingsbeleid niet alleen een technische exercitie is, maar ook fundamentele keuzes over de inrichting van onze samenleving weerspiegelt.

Door een gedegen kennis van begrotingsbeleid kunnen beleidsmakers, volksvertegenwoordigers en burgers beter geïnformeerde beslissingen nemen over de besteding van publieke middelen. Juist in tijden van economische onzekerheid en grote maatschappelijke uitdagingen is een goed doordacht begrotingsbeleid essentieel voor een duurzame toekomst.