Doe anders even anders van Maaike Thiecke is een boek speciaal voor adviseurs, maar dan wel voor die adviseurs die beseffen dat ze adviseur zijn en geen hiërarchische bevoegdheden hebben. Die ook door hebben dat ze niet in de valkuil moeten lopen om even een handje te helpen, of om iets even snel zelf te regelen, maar die anderen zodanig adviseren dat zij hun eigen klus kunnen klaren. Die adviseurs doen dan vaak het tegenovergestelde van wat verwacht wordt. Tegennatuurlijk adviseren noemt Maaike Thiecke dit.
Patronen en Obstakels
Deel 1 heeft de titel Jouw veranderverstand. In dit deel vult Thiecke onze kennis aan op het terrein van organisatiecultuur vanuit een systemisch perspectief. Cultuur is impliciet als het DNA van de organisatie, ordent de chaos rondom ons, is dus hardnekkig als je ervan af wilt. Focus je bij cultuurverandering daarom op patronen en niet op personen.
Thiecke bespreekt drie patronen die je overal tegenkomt:
- Ordeningspatronen: regelen wie of wat voorrang heeft.
- Bindingspatronen: voldoende insluiten wie en wat erbij hoort en voldoende uitsluiten wie en wat er niet bij hoort.
- Uitwisselingspatronen: voortdurende uitwisseling in geven en nemen van tijd, aandacht, geld, energie, informatie en expertise.
Haar top-4 van obstakels voor cultuurverandering zijn: Alle ballen op cultuur, heilig geloof in draagvlak, obsessie voor samen en in de ban van onveiligheid. Thiecke spreekt dan van cultuurdingetjes, misverstanden waardoor organisaties met de beste bedoelingen de verkeerde kant op ploeteren.
arsenaal
Deel 2 heeft de titel Jouw arsenaal als adviseur. Hier gaat over de manier waarop je je veranderverstand de organisatie inbrengt: ‘anders ben je wel wijs en heb je gelijk, maar dan geniet niemand ervan’, in de woorden van de auteur. Het gaat dan om de rollen die je kunt spelen.
Allereerst uiteraard je hoofdrol: niet regelen van de cultuurverandering, want daar mis je de bevoegdheden voor, maar zorgen dat de organisatie dit kan. Het arsenaal van de adviseur bestaat vervolgens uit drie handige bijrollen, drie rottige bijrollen en drie dubbelrollen.
Handige bijrollen: de vragensteller die vragen stelt om de ander aan het denken te zetten, de tolk-vertaler die parafraseert, samenvat en vooral vaak ‘dus?’ zegt en de gids die nooit zegt hoe het zit, maar vaak ‘ja logisch’ zegt en de anderen wijst op de systemische consequenties van wat men doet.
Rottige bijrollen: de pretbederver die zegt dat investeren in draagvlak geen gedoe voorkomt, de stormvoorspeller die weet dat zwaar weer hoort bij cultuurverandering en de dienstweigeraar die steeds uitlegt wat hij doet en niet doet en hoe dat verband houdt met de gewenste cultuurverandering.
Dubbelrollen: de olifantentemmer vanuit de gedachtegang dat emoties hanteren zoiets is als olifanten temmen, de holding spacer die ruimte voor verwarring creëert door oordeelloos te luisteren en de liefhebber die houdt van zijn klanten.
En hoe beter je al deze rollen kunt mixen en matchen, des te beter. ‘Doe wat nodig is en niet wat je durft’, is haar devies.
Deel drie met als titel Nu jij nog is een soort toegift met een aantal losse eindjes. Dit deel gaat vooral over de talenten van de adviseur, het verborgen goud, maar ook over de instinkers en de eigen blinde vlekken.
dagelijks handelen
Ik las met Doe anders even anders een heel ander boek over organisatiecultuur en cultuurverandering dan de gebruikelijke, afkomstig uit de veranderkunde, organisatiekunde of bedrijfskunde. Deze zijn meer gefocust op theorieën, modellen, methoden en technieken en staan vaak vol met fraaie schema’s. Maaike Thiecke schrijft over het dagelijks handelen van adviseurs in hun werk. Professionele distantie, zoals doorgaans wordt bepleit, wordt bij haar professionele nabijheid. Dat is beslist even anders dan anders. Ze illustreert dat met scherpe en vaak humoristische transcripties van haar gesprekken met haar klanten of workshopdeelnemers. En hanteert daarbij opvallende beeldspraak, zoals ‘cultuur zit in de vloerbedekking’ en ‘cultuur plakt en is besmettelijk’.
Over Teun van Aken
Dr. Teun van Aken is zelfstandig gevestigd organisatieadviseur en managementtrainer te Culemborg. Het gaat in organisaties altijd om resultaten bereiken met mensen. Dit was ook het leidmotief in zijn laatste twee publicaties. Van Aken is (co)auteur van een groot aantal artikelen en boeken.