Het geheim van genot

De Amerikaanse psycholoog Paul Bloom haalt in dit boek veel verschillende vormen van genieten naar voren. 'How pleasure works' is de originele titel en dat dekt net even wat beter de lading dan de Nederlandse titel, want het boek bevat daadwerkelijk een schat aan antwoorden op de vraag waarom we genieten en waarom iets ons genot brengt. Daarnaast brengt het boek leuke wetenswaardigheden en overpeinzingen die mij hebben aangezet om me regelmatig af te vragen wat er nou voor zorgt dat ik ergens van geniet. Bloom vertelt dat mensen paté niet kunnen onderscheiden van hondenvoer en dat we er dus evenveel van genieten totdat we te horen krijgen dat we voor de gek gehouden zijn. Alsnog kunnen we op dat moment misselijk worden van het idee (mogelijk zelfs al bij het lezen van deze zin). Maar ook 'logische' zaken worden in het boek kritisch bekeken: We betalen enorm veel geld voor een schilderij van een bekende schilder, maar als het een vervalsing blijkt te zijn is de waarde nihil. Het blijft echter exact hetzelfde schilderij, dus eigenlijk is het vreemd dat de waarde keldert. In het boek worden meerdere interessante redenen aangedragen hoe dat kan komen. Het boek begint met een uitleg over de essentie van genot. Wat is het nut en de noodzaak om ergens van te genieten? In hoeverre onderscheidt 'het genieten' ons van andere dieren? Na een wat holistische en brede kijk brengt Bloom veel interessante thema's naar voren als kunst, eten, drinken, sex, muziek, films en boeken. Maar ook het genieten van spullen die hun waarde danken aan het feit dat ze ooit aangeraakt zijn door of bezit zijn geweest van 'bekende personen'. Vele vormen van genot passeren de revue en bij ieder thema worden, in meer of mindere mate, verklaringen naar voren gebracht. Soms is de uitleg duidelijk en echt verklarend, regelmatig lijkt het echter of Bloom ook niet echt een idee heeft wat het nut (of überhaupt de reden) is dat we genieten van sommige zaken. Dit houdt het boek voor mij echter spannend en geeft voldoening dat ook iemand die uitgebreid onderzoek heeft gedaan, niet simpelweg kan verklaren wat het geheim van genot is. Naast zijn eigen visie deelt Bloom ook veel visies van anderen. Hij deelt de verdiepende, maar soms ook tegenstrijdige kijk op zaken van collega onderzoekers, filosofen, neuro- en gedragswetenschappers en bijvoorbeeld economen. Ook het gedachtegoed van veel oude 'kenners' als Plato, Shakespeare en Darwin brengt hij in het boek regelmatig naar voren. Hij doet dit in de meeste gevallen zonder er zelf een oordeel aan te geven. Soms bevestigen ze zijn verklaring, regelmatig is de opvatting totaal anders en ontbreekt een duidelijk antwoord op de vraag waarom mensen van bepaalde zaken genieten of juist walgen. Juist die objectieve kijk zorgt ervoor dat je 'Het geheim van genot' kunt lezen als spannend boek. Regelmatig kreeg ik een glimlach op het gezicht omdat het mij echt even aan het denken zette. De levendige verhalen en anekdotes speelden hierin zeker ook een rol, al is enige kennis van de Amerikaanse cultuur hiervoor wel een pré. Het boek staat bol van weetjes en interessante bevindingen. Ondanks mijn kennis en interesse in het brein en de werking daarvan, heb ik veel nieuwe inzichten gekregen. Ook heb ik met vrienden regelmatig opvattingen gedeeld die controversieel of juist enorm verklarend waren. Zoals de overtuiging dat hersenen niets meer zijn dan een generalisatiemachine of dat we de helft van ons wakkere leven aan het dagdromen zijn. Meestal zorgde dit voor interessante gesprekken en openbaringen, die mij alleen maar benadrukken dat het geheim van genot moeilijk te doorgronden is. Deze zin in het laatste hoofdstuk schrijft boekdelen: Is dit geen lang verhaal over genot dat beïnvloed wordt door allerlei factoren die er eigenlijk niet toe horen te doen? Juist het lezen van al die factoren zorgt ervoor dat ik heb genoten van dit interessante boek!