strong>In een luchtig boekje worden de principes van het Japanse Ikigai helder toegelicht en voorzien van oefeningen. Zoals altijd zal de ene groep mensen het allemaal weinig diepgang vinden hebben, terwijl de andere groep er mee weg loopt. Maak uw eigen keus.
Ik moet eerlijk bekennen dat ik tot een half jaar geleden niet van het bestaan van Ikigai wist. Nieuwsgierig geworden naar het concept, ben ik me gaan inlezen en heb me proberen te laten verrassen. Dit is niet het eerste boek dat ik erover lees maar vind dat auteur Lemke haar eigen inzichten en opvattingen op een consequente en prettige manier over het voetlicht brengt. Tegelijkertijd stel ik vast dat ze zaken slechts vanuit één bepaald perspectief bekijkt, weliswaar consequent, maar m.i. eenzijdig.
Ze heeft het boekje ingedeeld in twee delen: in het eerste deel legt de schrijfster uit wat Ikigai is en in het tweede deel geeft ze je als lezer de gelegenheid om je eigen Ikigai te ontdekken aan de hand van allerlei oefeningen. Voor de helft een doe-boek dus.
De stijl van de schrijfster is, ik herhaal hier het woord, ‘luchtig’. Niet teveel informatiedichtheid per regel, maar makkelijk leesbaar maar wel met een boodschap. Ze maakt contact met je als lezer en is erg persoonlijk. Een stijl die goed past bij dit onderwerp. Die stijl wordt ook door het lettertype, de tekeningen in het boek, de grootte van het boek ondersteund.
Ikigai gaat over vier grote thema’s: 1. De dingen die we graag doen; 2. Onze krachten of dat waar we goed in zijn; 3. De dingen waarvoor we betaald worden of zouden kunnen worden en 4. De dingen die de wereld nodig heeft. Als dit vier cirkels zouden zijn die om elkaar heen staan, dan is de binnenste cirkel je Ikigai met daarom begrippen als: beroep, passie, missie en roeping. Lemke schrijft: “Bij Ikigai gaat het er niet om iets te doen wat ons enthousiast maakt. Wat we doen krijgt veel meer betekenis en zin als het overeenkomst met onze persoonlijke voorkeuren en vaardigheden”.
Een interessant punt vind ik de vraag wat de rol is van significante anderen in de zoektocht naar je eigen Ikigai. In dit boek en in vele andere wordt gesteld dat we niet moeten voldoen aan de verwachtingen van anderen en dat we naar onze eigen innerlijke stem moeten luisteren. Vaak in één zinnetje vermeld, zodanig dat het bijna een feit lijkt en de ene logische manier is om zingeving te bereiken. Ook de auteur gaat op dit punt niet de diepte in en roept niet de twijfel op die ik hier aan de orde zou willen stellen. Is het namelijk echt zo dat we alleen maar naar onze innerlijke stem moeten luisteren? Ik heb daar twijfels bij. Als mensen alleen naar zichzelf zouden luisteren, zouden we veel minder op elkaar afgestemd zijn. Het is hoogleraar Svend Brinkmann geweest in diens opmerkelijke boek ‘Standvastig’ die oproept om juist niet naar je innerlijke stem te luisteren. Brinkmann is daar heel duidelijk, bijna stellig, in: “Hoe meer je naar je innerlijke stem luistert, des te slechter gaat het me je”. Hij vindt dat de antwoorden niet in onszelf te vinden zijn. We moeten eerst belangstelling tonen, naar andere mensen. Ons ego heeft niet de sleutel tot oplossingen. Wat dat betekent voor je Ikigai? Ik weet het niet.
Een ander punt dat ik wil aansnijden is de invloed van de positieve psychologie. Hierbij kijken we vooral naar wat kan, denken we in mogelijkheden en niet in onmogelijkheden. Toch lijkt die stroming af en toe overdreven te worden en soms overschat. Over negatieve dingen mag niet worden gesproken. Ook Lemke houdt haar lezers alleen maar een zoete, lieflijke wereld voor waarin mensen kunnen groeien en zich kunnen ontwikkelen. Mijn vraag is: Hoe kun je je Ikigai bereiken in een wereld met mensen die soms van het pad af zijn, liegen en bedriegen en uitmunten in eigenbelang?
Die vraag wordt niet gesteld en daarom ook niet beantwoord. Het werkboek gaat alleen over positief geformuleerde vragen. Ik denk dat het boek -en wellicht het concept Ikigai- aan rijkdom had kunnen winnen als er meerdere perspectieven over groei en ontwikkeling waren ogenomen.
Over Peter de Roode
Drs. Peter de Roode is zelfstandig adviseur en trainer. Hij ondersteunt organisaties bij het invoeren van grootschalige veranderingen waarbij gedragsverandering centraal staat.
