Sinds Simone de Beauvoir de tweede feministische golf een impuls gaf met 'De tweede sekse' in 1949, zijn er vele boeken geschreven over de rol van de vrouw en het streven naar gelijkwaardigheid. In de afgelopen decennia zijn er juist weer verschillende boeken verschenen die het verschil tussen mannen en vrouwen onder de loep namen. Typ op deze site het trefwoord 'vrouw' in en u vindt ruim zeventig boeken die beweren dat leiderschap, verkopen, geld, strategie, loopbaan, hersenen enzovoort voor vrouwen anders zijn dan voor mannen. Anna Fels voegt hier een boek over ambitie aan toe. In haar praktijk als psychiater zag zij veel vrouwen met een vergelijkbare carrière. Zij vraagt zich af welke specifieke factoren ervoor zorgen dat het werk voor de één een bron van vreugde was en voor de ander de oorzaak van stress en ontmoediging. Waarom maakt de één haar ambities waar en haakt de ander af? Het bleek dat er nauwelijks psychologische studies gedaan zijn naar het vormen en veranderen van ambities. Ze ging daarom zelf op onderzoek uit. 'Vrouwen & Ambitie' is het prettig leesbare en verhelderende resultaat daarvan. Om ambitie waar te kunnen maken, zegt Fels, zijn drie dingen nodig: - vakmanschap; - erkenning; - en het vertrouwen het doel te kunnen bereiken. Aan elke voorwaarde besteedt zij een hoofdstuk. Het hoofdstuk 'Erkenning en ambitie in het leven van vrouwen' is verreweg het meest uitgebreid. En niet zonder reden: vrouwelijkheid wordt nog steeds gedefinieerd in termen als warm, behulpzaam, emotioneel, zachtzinnig en passief. Niet bepaald eigenschappen waarmee je je ambitie waar gaat maken. Vrouwen die dat wel willen, worden daar vaak op afgerekend doordat hun seksuele identiteit in twijfel getrokken wordt (zie de aandacht van de media voor het uiterlijk van vrouwelijke politici). Fels verzamelde voor dit onderzoek gegevens uit allerlei disciplines en onderbouwt daarmee op een toegankelijke manier hoe belangrijk erkenning voor elke mens is: het is de sleutel tot leren, motivatie, productiviteit en identiteitsbesef. Al deze onderzoeken op een rij geven een onthutsend beeld van de manier waarop de waardering voor vrouwen nog steeds achterblijft bij die voor mannen. Het mooiste voorbeeld vond ik dat van de transseksuele wetenschapper die als Jonathan invloedrijk was en aanzien genoot, maar als Joan niet voor vol werd aangezien. In 'Vrouwen en vakmanschap' laat Fels een aantal voorwaarden de revue passeren voor het verwerven van vakmanschap: toegang tot informatie en scholing, tijd om de materie eigen te maken, feedback van gelijkgestemden en erkenning van de vorderingen. In voorgaande eeuwen hadden vrouwen niets van dat alles. Fels geeft een mooi historisch overzicht van alle bochten waarin vrouwen zich moesten wringen om toch de voldoening van vakmanschap te kunnen ervaren. Tegenwoordig zijn de omstandigheden een stuk gunstiger en toch schatten vrouwen hun capaciteiten lager in dan mannen. Fels zet een aantal theorieën op een rij. Zo verklaart zij waarom vrouwen hun successen toeschrijven aan toeval en hun falen wijten aan zichzelf, terwijl mannen dat omgekeerd doen. Wanneer u als jonge vrouw nog alle vertrouwen hebt uw ambities waar te kunnen maken, lees dan eerst het hoofdstuk 'Carrière, huwelijk en gezin' voordat u aan een relatie of een gezin begint. Fels zet alle hindernissen die u dan tegenkomt nog eens overzichtelijk op een rij en geeft er historische en sociale verklaringen voor. 'Vrouwen & Ambitie' bespreekt de Amerikaanse samenleving, maar in een tijd waarin ook van Nederlandse vrouwen gevraagd wordt om zowel meer kinderen te krijgen als fulltime te werken, is dit een zeer aanbevelenswaardig boek.
Over Anne-Mieke Vermeer
Anne-Mieke Vermeer geeft advies en ondersteuning op het gebied van marketing, communicatie en tekst. Zij studeerde kunstgeschiedenis, marketing en filosofie en was ruim 10 jaar werkzaam in diverse (direct)marketing functies.
