Effectief en creatief schrijven

Over schrijven is heel wat geschreven. Er zijn boeken die helpen bij het schrijven van een bepaald eindproduct, zoals een scriptie, commerciële uitingen, een beleidsstuk of fictie. Er zijn ook boeken die richtlijnen en regels geven voor technische zaken als spelling, zinsbouw, grammatica en andere taalkwesties. 'Effectief en creatief schrijven' heeft weer een andere benadering. Job Creyghton wil u helpen met meer algemene problemen en geeft adviezen over het proces van schrijven. Het is een lesboek voor iedereen die begint met schrijven of zijn manier van schrijven wil verbeteren. Zoals hij in de inleiding zegt: 'Dit boek leert u niet meteen anders schrijven: het nodigt u uit om het schrijfproces op een andere manier te benaderen.' Volgens Creyghton bestaat dat schrijfproces uit drie hoofdfasen: de opbouw, het schrijven van de eerste versie en de afwerking. De fase van de opbouw neemt bijna de helft van de tijd in beslag en bestaat uit het helder formuleren van de opdracht, een hoofdgedachte die als ankerpunt kan dienen. Dan volgt het maken van aantekeningen, het verzamelen van ideeën en materiaal, een eerste indeling maken en hoofd- en bijzaken onderbrengen in een structuur. Deze eerste fase kan pas worden afgerond als alles in principe op z'n plaats staat. En dan kan de eerste versie van de tekst geschreven worden. Zijn belangrijkste advies: gewoon doen. Deze fase kost zo'n tien procent van de totale tijd. De overige tijd besteedt u aan het schaven, schrappen en verbeteren van de tekst. Creyghton geeft adviezen over de alinea, die hij ziet als de bouwstenen van de tekst, en hoe u die kunt gebruiken om de tekst goed leesbaar te maken. Hij besteedt een hoofdstuk aan het ontdekken van de eigen creativiteit, waarbij hij bijvoorbeeld de opdracht geeft eenzelfde gebeurtenis te beschrijven als een verslag, een treurige gebeurtenis of een deel van een roman. En hij geeft aanwijzingen hoe u de lezer kunt boeien, bijvoorbeeld door de volgorde, een overzichtelijk uiterlijk en argumentatie. Tenslotte nog een hoofdstuk over stijl, waarin hij kort ingaat op stijlsoorten, zinsconstructie en woordkeus. Elk hoofdstuk begint met een theoretisch stuk. Dat wordt samengevat in een vetgedrukte vermaning, die het makkelijk maakt door de tekst te navigeren op zoek naar de aanwijzingen die u op dat moment nodig heeft in uw schrijfproces. Na de theorie komt een opgave. Dat is soms een opdracht iets te doen of te schrijven, maar vaker het herschrijven van een gegeven tekst. Het kan een nadeel zijn dat de leraar ontbreekt bij het 'nakijken'. Maar Creyghton zegt: 'Natuurlijk is het moeilijk om te zien of de nieuwe tekst een verbetering is (…) Maar daar gaat het in eerste instantie ook niet om. Het gaat in die oefeningen om de verbetering op zich, om het verbeteren als een stadium in het schrijfproces.'. Al in het begin van het boek besteedt Creyghton een heel hoofdstuk aan het geven en krijgen van kritiek, omdat een kritische omgeving zo stimulerend werkt. Het lijkt me dan ook een aanbeveling voor iedereen die met dit boek en de oefeningen aan de slag gaat, om de resultaten voor te leggen aan (kritische) lezers, en van hun reacties te leren. Tot slot: Als u dit stuk niet als effectief en creatief geschreven ervaren heeft, dan ligt dat niet aan het boek van Creyghton, maar moet ik nog wat meer werken aan mijn schrijfproces.