De mythe van de groene economie

Met deze vragen in mijn achterhoofd begon ik aan ‘De mythe van de groene economie’ van Anneleen Kenis en Matthias Lievens. Meteen al in het eerste hoofdstuk wordt afgerekend met de idee dat ‘de groene economie’ de klimaatcrisis op gaat lossen. Veel zogenaamd groene initiatieven worden door de auteurs zonder genade aan flarden geschoten. Met een stevige onderbouwing laten Kenis en Lievens zien dat veel initiatieven alleen worden gebruikt om ons geweten te sussen of als verkapte manieren om nog meer winst te maken – waarbij het daadwerkelijke positieve effect op het klimaat verwaarloosbaar of zelfs negatief is. Afval scheiden is zo’n voorbeeld: grote bedrijven schuiven hiermee de verantwoordelijkheid van de afvalberg af op de consument, in plaats van zelf minder afval te produceren. Helaas werkt die enorme hoeveelheid voorbeelden bij mij ook ontmoedigend en demotiverend: al halverwege hoofdstuk 1 snak ik naar een oplossing. Zijn er dan helemaal geen positieve ontwikkelingen? Daar moet ik helaas nog even op wachten: pas in de laatste twee hoofdstukken wordt toegewerkt naar een mogelijke oplossing. Gewoon de bestaande economie vergroenen zal nooit de oplossing kunnen zijn, betogen de auteurs, want ‘klimaatswijziging is geen crisis van het milieu, maar van de maatschappij’. Voor een duurzame verandering moeten we af van de kapitalistische idee dat we de natuur te gelde kunnen maken en moeten we de discussie over klimaatswijziging veel meer politiek maken dan die nu is. Het boek bevat prachtig opgezette en goed onderbouwde redeneringen en argumenten. De auteurs verbinden de klimaatproblematiek aan issues over maatschappelijke ongelijkheid, de privatisering van de common goods, de arbeidersbeweging en politieke stromingen. Het is een verrassend perspectief waar ik nog nooit op die manier over heb nagedacht, maar ik vind het meteen logisch klinken. Het is heerlijk om zo’n goed doordacht stuk tekst te lezen en ik vind het dan ook zeker een aanrader, zowel voor wie enigszins begaan is met de klimaatscrisis als voor wie er sceptisch over is. Het is wel een boek waar je tijd en aandacht voor moet uittrekken, anders raak je de draad van het verhaal gemakkelijk kwijt. Verwacht daarnaast ook geen hapklare of direct toe te passen oplossing. De transitie naar een duurzamere samenleving is een complexe opgave en vereist grote sociale en economische veranderingen. De auteurs hebben het zelfs over een revolutie. Helaas niet iets dat ik morgen alvast in m’n eentje kan doen (was het maar zo makkelijk), maar zeker wel iets dat wij als ‘gewone burgers’ kunnen doen. En de eerste stap in de goede richting is volgens mij het verspreiden van het gedachtegoed en het aanbevelen van dit boek.