Over leven in de melk - en daarnaast

Door een subtiele boodschap van de kinderen op zijn drieënzeventigste verjaardag heeft Harry van Grieken uiteindelijk de familiegeschiedenis vastgelegd voor het nageslacht. 'Over leven in de melk' is chronologisch en in drie delen opgedeeld. De auteur heeft de hoofdstukken genoemd naar de vestigingsplaatsen van het bedrijf. Het boek beschrijft de geschiedenis vanaf het ontstaan in 1899 tot 1970. De auteur zal naar eigen zeggen bij leven en welzijn het vervolg eind 2010 opleveren. Hierin wil hij de periode 1970 tot 1998 beschrijven. Het einde van het familiebedrijf met alle intriges, foute beleggingen maar ook de succesvolle fusie naar 'Menken van Grieken'. Harry zat in de melkhandel, maar ook zijn vader en grootvader werkten in de melk. Deze laatste legde in 1899 in Den Haag de basis voor het imperium dat bijna honderd jaar heeft standgehouden. De geschiedenis van het bedrijf Van Grieken kent vele ups en downs. De auteur beschrijft op meeslepende wijze de levensgeschiedenis van het bedrijf en de familie van Grieken. Hierin schuwt hij zeer persoonlijke aangrijpende aangelegenheden niet. 'Over leven in de melk' schetst de sterk aan verandering onderhevige business die zich kenmerkt door veel hectische tijden. Het boek verwoordt tevens het clichébeeld van de veel en hard werkende kleine zelfstandige ondernemer. En deze kleine zelfstandige ondernemersfamilie weet hun bedrijfje uit te bouwen tot een waar melkimperium door middel van schaalvergroting, beleggingen en fusies. Nederland heeft een periode gekend waarin ongeveer tweeduizend zuivelfabriekjes en zuivelfabrieken bestaansrecht hadden. Op een kleine vijftig na zijn deze in honderd jaar tijd allemaal verdwenen. Vandaar de dubbele betekenis van de titel van het boek. Het was ook een kwestie van overleven als je in de melk zat. Dit heeft verschillende oorzaken gehad. U moet dan denken aan de twee wereldoorlogen, de jaren dertig crisis, de standaardisatieplicht op 2,5% vet in 1941. Maar ook de wijziging in melkafzet van slijter naar grootwinkelbedrijf. Dit is een enorme verandering. Vervolgens waren voor de ondernemers enorme investeringen noodzakelijk voor verpakkingslijnen en modernisering van de technologie en het verlies van circa 25% van de grondstof door de invoering van de melkquotering in 1984. Fuseren, saneren of sluiten waren de opties die logischerwijs overbleven om te overleven. De drijvende kracht was schaalvergroting met als doel kostprijsverlaging. Conclusie is dat de bedrijven die geleid worden door directeuren met een sterk en uitgesproken karakter zoals Van Grieken tot de blijvers behoorden. Van Grieken bleef hierdoor zelfstandig, hoewel het logisch leek dat ze werden overgenomen. Al lezende wordt duidelijk waarom Van Grieken naast zijn leiderschap zo lang de zelfstandigheid heeft kunnen bewaren. Dit is onder andere zijn sterke binding met de melkleveranciers en de nieuwe fabrieken eind jaren dertig en vijftig. Maar ook zijn innovatieve kracht op het juiste moment. En dat geldt voor alle generaties Van Grieken. Harry van Grieken heeft 'Over leven in de melk' in romanvorm geschreven waardoor het boek prettig leesbaar is. Hij maakt dankbaar gebruik van de gedateerde maar zeer toepasselijke zwartwitfoto's en citaten uit onder andere dagboeken en notulen. Hierdoor is het boek een mix geworden tussen een familieroman, dagboek en managementboek. Het boek houdt stand doordat de auteur schrijft zoals een verhalenverteller spreekt. Het is Harry van Grieken gelukt om anderen de gelegenheid te bieden een prachtig stuk vaderlandse geschiedenis te laten lezen. Tevens wordt de lezer wegwijs gemaakt in het management en de organisatiekunde die een bedrijf toepaste in een tijd dat veel bedrijfskundigen nog niet geboren waren. 'Over leven in de melk' beschrijft het relaas van een zuiveltycoon uit Nederland en kan ik niet wachten totdat deel 2 uitkomt. Mede omdat dit een voor mij persoonlijke herkenbare periode betreft. Is een boek over een melkboer niet erg chauvinistisch? Ja, dat klopt. Als zoon van een andere succesvolle Nederlandse melkboer kan ik u melden dat dit juist de reden is dat u dit boek tot u moet nemen als ware het een heerlijk glas Nederlandse melk. Want uit deze noodzakelijk nationale geschiedenis kunt u opmaken hoe ook deze slimme melkboer veel in de Nederlandse melk te brokkelen kreeg.