Scherp aan de wind - Toegevoegde waarde in de ggz

Al jarenlang is Jaap Maljers een vurig pleitbezorger van een andere kijk op de Nederlandse gezondheidszorg. Maljers is één van de oprichters van onderzoeksadviesbureau Plexus Medical Group. De gezondheidszorg moet niet gezien worden als één van de grootste kostenposten met alle daarbij behorende rampenscenario's, maar als een belangrijke economische activiteit die absoluut niet verloren mag gaan voor ons land en zelfs zou moeten uitgroeien tot een belangrijk export product. Zover is het in 2009 nog niet. Maar het gaat beslist die kant op volgens de schrijvers van 'Scherp aan de wind'. Daarom moeten de verschillende ggz-instellingen, meer dan nu, werken aan het verbeteren van de toegevoegde waarde in de zorg. Want alleen dan kan er scherp aan de wind gevaren worden. De kern de boodschap zijn drie duidelijke regels hiervoor: 1 Ken uw klant; 2 Ken u zelf; 3 Maak uw keuze. Een ggz-instelling heeft een divers palet aan 'klanten': ontvangende, verwijzende en betalende klanten. De patiënt, huisarts en verzekeraar. Daar moet divers mee omgegaan worden. Dat kan door goed te communiceren over effectiviteit en veiligheid van de behandelingen. U leert uw eigen organisatie het best kennen door goed in kaart te brengen wat de resultaten zijn en wat de kostprijs. Waar bent u goed in en waarin minder? Hoe verhoudt zich dat tot de concurrenten? En vervolgens: maak een goede productmarktcombinatie: wat voor wie, hoe goed en hoe duur? In de diverse hoofdstukken reiken de auteur methodieken om de genoemde vragen mee te beantwoorden. Nodig, want het is nog slechts een kwestie van tijd tot de geleverde kwaliteit voor een ggz-instelling direct voelbaar wordt 'in de portemonnee'. Naar alle waarschijnlijkheid zal in 2010 de vergoeding via een bonus-malussysteem worden verstrekt. De strategische waarde van de huisarts wordt tot nu toe, volgens de schrijvers, nog niet ten volle benut door ggz-instellingen. Op dit moment verwijzen al ruim tweeduizend huisartsen (25%) in Nederland hun patiënten via ZorgDomein naar nu nog voornamelijk algemene ziekenhuizen. Nog maar een paar ggz-instellingen zijn zover dat ze hun zorgaanbod via ZorgDomein aanbieden en daarbij staat alleen het elektronisch binnenkrijgen van de verwijsbrief centraal. Uiteindelijk zal er op het terrein van de ggz een situatie ontstaan, volgens de Plexus-consultants, waarin er selectieve inkoop plaatsvindt van specifieke aandoeningen (in plaats van behandelingen) en zorgverzekeraar en ggz-instellingen samenwerken. Daarnaast vindt er een verschuiving plaats van tweedelijns naar eerstelijnszorg. Bovendien zal er een scheiding komen tussen zorg en welzijn; deze zal niet afhankelijk zijn van de specifieke individuele wensen van de patiënt, maar alleen van zijn gezondheidstoestand. De individuele patiënt kan een welzijnscomponent inkopen tegen extra betaling of aanvullende verzekering. Om voorbereid te zijn op de komende veranderingen, moet iedere organisatie zijn resultaten verbeteren. Hoe dat kan, beschrijven de auteurs in de laatste hoofdstukken aan de hand van voorbeelden van ggz Nijmegen (nu Propersona), ggz Breburg en ggz-instelling Emergis in Zeeland. Niet allemaal hemelbestormend, maar wel illustratief. Dit boek zou een mooi eindejaarscadeau zijn voor alle werkers in de ggz, om zo een doorkijkje te krijgen naar de komende jaren. Als ik in de Raad van Bestuur zat, zou ik het wel weten. Noem het dan om financiële redenen geen eindejaarscadeau, maar verplichte literatuur en iedereen zal er blij mee zijn.